Varis Nedir Risk Faktörleri Tipleri Belirtileri Tehşis Tanı Tedavileri Nelerdir

Varis

Kadınların 'mor kâbusu' varislerin özellikle modern hayatın bir diyeti olduğunu söyleyen uzmanlar, dar kıyafet ve yüksek topuklu ayakkabıların varise neden olduğunu söylüyor Mor damarlardan kurtulmak isteyenlerin sonbaharı iyi değerlendirmesini öneren Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Dr Eren Karpuzoğlu, varis tedavisi için en uygun zamanın sonbahar ve kış ayları olduğunu söyledi



Dr Eren Karpuzoğlu, bacak güzelliğine gölge düşüren ve tedavi edilmediğinde hayatı bile tehdit edebilecek sağlık sorunlarına neden olabilen varisle ilgili en çok sorulan 10 soruyu şöyle yanıtladı:

1 Varis nedir?
Bacak toplardamarları, genişleme sonucu kanı kalbe geri götürme fonksiyonlarını kısmen yitirir Bunun sonucunda oluşan göllenmeyle, toplardamarlar kıvrımlaşarak şişer ve ciltten kabarık bir hale gelir İşte kabarık hale gelen bu oluşuma varis denir Bu durumun bacak iç kısımlarındaki derin venlerde olması ise derin venöz yetmezlik (iç varis) olarak bilinir Benzer genişlemelerin makat bölgesinde olanları hemoroit (basur), testislerde olanları varikosel olarak adlandırılır

DAR KIYAFET GİYEREK VARİSİ DAVET ETMEYİN
2 Kimlerde varis görülme ihtimali daha yüksektir, risk faktörleri nelerdir?
• Ailesinde venöz hastalık bulunanlar
• Kronik öksürüğü olanlar
• Kabızlık sorunu yaşayanlar
• Kadınlar
• Hamileler
• Kilo fazlası olanlar
• İleri yaşta olanlar
• Uzun süre ayakta kalanlar
• Yüksek topuklu / dar kıyafet kullananlar

3 Varis hastalığının tipleri nelerdir?
Derin venöz yetmezlik: Halk arasında iç varis olarak bilinir Bacağın en iç kısmında kemiğe yakın giden ana toplardamarlarda, kanın geriye doğru bacağa kaçması (reflü/ yetmezlik) sonucu bacakta şişme ve ağrılar görülür İlerleyen zamanla birlikte ayak bileği çevresindeki ciltte kalınlaşma, renk koyulaşması ve yaralar görülebilir

Yüzeyel venöz yetmezlik: Bacaklardaki yüzeyel toplardamarlarda kanın kalbe doğru değil de, geriye ayağa doğru gitmesi sonucu bu damarlarda genişleme, ciltten kabarıklaşma ve kıvrımlılaşma oluşturmasıdır

Kılcal varisler: Cilt üzerinde ince, genellikle mor veya kırmızı tonlarda görülen toplardamar genişlemeleridir Derin veya yüzeyel toplardamarlarda yetmezlikle birlikte olabileceği gibi, sadece cilt seviyesinde de bulunabilirler Çok fazla ağrı yapmamakla birlikte estetik olarak rahatsız edici olabilirler

VARİS, GELİYORUM DER AĞRI VE KAŞINTIYA DİKKAT!
4 Varis belirtileri nelerdir?
• Bacak damarlarında belirginleşme
• Damarların ciltten kabarıklaşmayla birlikte kıvrımlı hal almaları
• Ağrı
• Kaşıntı
• Özellikle geceleri artan yanmalar
• Kramplar
• Dolgunluk ve/veya huzursuzluk hissi farklı derecelerde hissedilebilir

5 Varis hastalıklarında kullanılan tanı yöntemleri nelerdir?
En başta hekim tarafından yapılan detaylı bir fizik muayene gelir Ardından günümüzde en sık kullanılan ve venöz yetmezlik/varis hastalıklarında altın standart olarak kabul edilen renkli Doppler ultrasonografi yapılır Bu yöntemde, ses dalgaları aracılığıyla toplardamarların yapısı, içlerinde pıhtılaşma olup olmadığı ile akım hızları ve yönleri tayin edilir Herhangi bir tehlikesi veya can yakıcılığı bulunmamaktadır Bazı özellikli durumlarda venografi denilen, damar içine ilaç verilerek damarların radyolojik olarak görüntülenmesini sağlayan yöntem de kullanılabilir

VARİS TEDAVİSİNİN ŞİMDİ TAM MEVSİMİ
6 Varislerde tedavi için en uygun zaman nedir?
Genellikle şikâyetler sıcakla birlikte arttığı için başvurular yaz aylarında artış gösterse de; varislere yönelik işlemlerden sonra güneş ışığından kaçınmak, yara iyileşmesinin daha iyi olmasını sağlamaktadır Çoğu müdahaleden sonra varis çorabı kullanılması gerektiğinden, bu rahatsızlıkların girişimsel tedavisi için en uygun zamanlar sonbahar ve kış aylarıdır

VARİSİN TÜRÜNE GÖRE TEDAVİ
7 Varis hastalıklarında güncel tedavi seçenekleri nelerdir?
Hastalığın hangi damarlarda görüldüğüne (yüzeyel/derin/kılcal), hangi derecede (reflü/kaçak miktarına) bulunduğuna ve hastanın ön plandaki şikâyetlerine (ağrı, şişme, görünüm) göre tedavi planı belirlenir Variste tedavi seçenekleri şunlardır:

İlaç tedavisi: Özellikle derin venöz yetmezlikte tedavinin temeli ilaç tedavisi ve varis çorabının düzenli kullanımıdır Düşük dereceli yüzeyel varislerde de başlangıçta ilaç tedavisi uygulanabilir

Cerrahi tedavi: Yüzeyel venöz yetmezlikli olgularda, yüksek dereceli kaçak ve venöz damarlarda ileri düzeyde genişleme mevcutsa cerrahi tedavi gerekebilir Genel veya spinal/epidural anestezi gerektirir

Lazer veya Radyofrekans: İleri dereceli yüzeyel varislerde damar içine ultrason eşliğinde girilen bir kateter ile lazer veya radyofrekans enerjisi uygulanarak damarın içerden yakılması işlemidir Bu şekilde damar büzüşür ve tamamen kapanır Lazer veya radyofrekans enerjisi yüzeyel kılcal varisler için de kullanılabilir 1 mmden küçük çaptaki yüzeyel, kılcal damarlar için ideal tedavi yöntemidir Kılcal varisler üzerine uygulama sonrası kılcal damarlar tamamen silinirler Beraberinde veya öncesinde skleroterapi işlemi gerekebilir

Skleroterapi: İlaç veya köpük tedavisi olarak da bilinir Çapı 1-4 mm arası olan yüzeyel damarlar için en uygun tedavi yöntemidir Bu büyüklükteki damarların içine ilaç veya köpük verilerek o damar iç duvar yapısı bozulur ve damarın büzüşerek kapanması sağlanır

VARİSTEN KORUNMAK İÇİN YÜKSEK TOPUKTAN VAZGEÇİN
8 Varis hastalıklarından korunma yöntemleri nelerdir?

• KİLONUZU DENGEDE TUTUN: Sık kilo alıp vermeden kaçınmak

• FAZLA KİLOLARINIZI VERİN: Kilo fazlalığı mevcutsa ideal kiloya gelmek

• SİGARADAN VAZGEÇİN: Sigara kullanmamak, kullanılıyorsa bırakmak

• FAZLA AYAKTA DURMAYIN: Çok ayakta durmaktan kaçınmak

• YÜKSEK ÖKÇEYİ UNUTUN: Dar kıyafetler ve yüksek topuklu ayakkabı kullanmamak

• YÜRÜYÜN, YÜZÜN: Düzenli olarak spor yapın Haftada 3-4 gün 30-45 dakikalık, tempolu yürüyüşler, yüzme, koşu, pilates tercih edilmeli, ağırlık kaldırmak gibi zorlamalı sporlardan uzak durulmalı

• BACAĞA SOĞUK DUŞ YAPTIRIN: Akşamüstleri bacaklara soğuk duş uygulamak

• BACAKLARI YÜKSEKTE TUTUN: Akşamları 15 dakika süreyle bacakları yüksekte tutmak, hem mevcut ağrıların azalmasını sağlar, hem de venöz dolgunluğun gerilemesi ile rahatsızlığın ilerlemesini yavaşlatabilir

• VARİS ÇORABINDAN ŞAŞMAYIN: Venöz yetmezliğin seviyesine ve derecesine uygun olarak hekim tarafından önerilen varis çorabı kullanmak da şikayetlerin gerilemesinde ve varislerin ilerlemesinin engellemesinde vazgeçilmezdir

9 Varis hastalıklarında aile hikayesinin önemi var mıdır?
Ailesinde varis olanlarda bu hastalığın görülmesi oldukça sıktır Özellikle annelerinde varis olan kadınlarda görülme ihtimali yüksektir

İHMAL EDİLEN VARİSLER HAYATI TEHDİT EDER
10 Varis hastalıklarının komplikasyonları nelerdir?
Damarlardaki genişleme ve kıvrımlaşmaya bağlı olarak kan akımının yavaşlaması damar içinde kanın pıhtılaşmasını kolaylaştırır Bu durum yüzeyel toplardamarlarda oluşursa tromboflebit, derin toplar damarlarda oluşursa derin ven trombozu olarak adlandırılır Çok ağrılı olan bu durumlarda pıhtının koparak akciğerlere gitmesi haline ise hayati tehlike oluşturan pulmoner emboli adı verilir

Uzun süre devam eden ve tedavi uygulanmayan varis hastalarında venöz basınç artışına bağlı cilt kan dolaşımının bozulması sonucu özellikle ayak bileklerinin etrafında şişmeler, kaşıntılar ve ciltte renk koyulaşmaları ve kalınlaşmaları görülür, son aşamada ise bu bölgelerde venöz ülser adı verilen yaralar açılmaya başlar Bu yaralar açıldıktan sonra tedavisi çok uzun ve zorlu bir süreç gerektirir