Tarihde Bugün 7 Haziran

Tarihde Bugün 7 Haziran

ABD'li yazar Henry Miller 1980 yılında hayata veda etti

Henry Miller, 26 aralık 1891'de, New York'ta bir terzinin oğlu olarak doğdu Kentin sokak yaşamından önemli ölçüde etkilenen delikanlı, genç yaşta disipline ve otoritelere karşı cephe aldı



Genç Miller, edebiyat, müzik ve resim konularında kendi kendini yetiştirmek üzere okulunu bıraktı Çıplak bir kadının rol aldığı bir vodvil tiyatrosuna gidince, tiyatro tutkusu uyandı

Kültürel ilgi alanları dışında Miller, spora da çok düşkündü Bisiklet sporunda dünya şampiyonu olabilme düşlerini, boksa da meraklı olan genç, beş yıllık sıkı bir antrenmandan sonra unuttu

Maliye memuru olarak çalıştıktan sonra, 21 yaşındaki genç uygarlıktan kaçıp kırsal Batı'ya yerleşti Miller'in her türden düzene karşı duyduğu antipati, anarşist Emma Goldman'ın yazılarıyla daha da güçlendi

Edebiyat, mistik ve teozofiyle uğraşan Miller, babasının dükkanında çalışmak üzere 1914 yılında doğduğu kent olan New York'a dönmek zorunda kaldı

İzleyen 10 yıl içinde kendine burjuva bir yaşam kurmaya çalışan Miller'in uygarlığa ve uygarlığın örnek ülkesi ABD'ye duyduğu nefret büsbütün körüklendi

1917 yılında piyanist Beatrice Sylvas Wickens ile evlendi ve 1924'te boşandı İkinci evliliğini June Smith ile yaptı ve 1934'te yeniden boşandı

Bu arada bilet kontrolörlüğü, bulaşıkçılık, çöp kamyonu şoförlüğü gibi işlerin yanı sıra yasadışı alkol işiyle de uğraştı İşçi bulma kurumunun müdürlüğünü dört yıl yürüttükten sonra, 1924'te bir daha asla memur olmama kararını aldı

Aralarında yayınlanmamış 'Clipped Wings' (Kesik Kanatlar) adlı el yazısı taslağı ve 'Mezzotintos' (1925) adlı düzyazı şiirlerinin derlemesi de bulunan, yazı girişimleriyle ressam olarak yaptığı kısa süreli bir deneme başarısız oldu

Ancak Anais Nin ile kurduğu arkadaşlık sayesinde Paris'te edebi bir kariyer için doğru çevreyi buldu Kendine özgü bir konusuyla stilinin bulunmamasından oluşan en önemli sorunu kendiliğinden çözülmüş oldu

Bundan böyle sade ve çoğu kez sembolik bir dille, kadınlığı otobiyografik eğilimli çalışmalarının odak noktası yaptı Çoğu zaman mistikle beslenmiş açık cinsel tasvirleri, Miller'ı geçmişinin abluka ve zorunluluklarından kurtardı

'Yitik neslin' idolü haline gelirken, pornografi yazmakla suçlanmaktan da kurtulamadı İlk başarısı 1934'te yayımladığı 'Tropic of Cancer' (Yengeç dönencesi) ile geldi

Ahlakçılığa ve burjuva hayatına cephe aldığı bu kitabında Miller doyumu ****te, yemekte ve felsefe yapmakta bulan, Paris'te yaşayan bir ABD'linin bohem yaşantısını anlatır

'Black Spring' (Karabahar, 1936) ve 'Tropic of Capricorn'da (Oğlak dönencesi, 1939) çoğu kez gerçeküstü bir biçim alan stiliyle New York'taki insana düşman yaşamı anlattı 'Yengeç Dönencesi'nde mutsuz, başarısız evlilikleriyle hesaplaştı

ABD'de yayınlanmasına ancak 1962'de izin verilen bu roman, cinselliği, tabuları yıkarak ele aldığından 60'lı yılların Beat nesli için adeta bir kült kitabı oldu

ABD'de 'The Colossus of Maroussi' (Maroussi Heykeli, 1941) adlı yapıtında Yunanistan'a yaptığı bir yolculuğu konu aldı Aynı yıl, Paris'teki bohem yaşantısını anlattığı 'Quiet Days in Clichy'yi (Chichy'de Sakin Günler) yazdı

Bu arada suluboya resimleriyle de başarılı olduğunu kanıtlamış olan Miller, 1944'te Polonyalı Janina M Lepska ile üçüncü evliliğini yaptı; bu evlilikten iki çocuğu oldu; 1951'de boşandılar

Bu dönemde ABD'deki hayatı eleştiren diğer romanlarını da yazdı 'The Air-Conditioned Nightmare' (Klimalı Kabus, 1945) ve 'Remember to Remember' (Hatırlamayı Unutma, 1947) ilk kez yurduyla ilgili uzlaştırıcı düşünceler de içermekte

'Big Sur and the Oranges of Hieronymus Bosch' (Big Sur ve Hieronymus Bosch'un Portakalları, 1957) adlı kitabında (1944'ten sonra) Kaliforniya'nın Big Sur bölgesindeki hayatı merkezi konumdadır

1953'te evlendiği Eve McClure 1965'te ölünce, Miller beşinci evliliğini Japon Hoki Tokuda ile yaparak ondan da 1978'de boşandı

Bu arada '***us' (1949), 'Plexus' (1953) ve 'Nexus'tan (1960) oluşan 'The Rosy Crucifixion' (Güllü Çarmıha Geriliş) adlı üçlemesini tamamladı

Miller bu yapıtında bir itirafname romanı biçiminde, 1923-1930 arası Paris'e hareket etmeden önceki en kritik yedi yılını gözler önüne serdi

1960 ve 70'li yıllarda, aralarında arkadaşlarına yazdığı mektup derlemeleri de bulunan birçok çalışmasını yayımladı Henry Miller, 1980 yılında 88 yaşındayken, Pacific Palisades'deki evinde dünyaya gözlerini kapattı

Başka neler oldu:

1557: Mimar Sinan tarafından inşa edilen Süleymaniye Camisi açıldı
1848: Fransız ressam Paul Gaugin hayata merhaba dedi
1866: Anadolu'da kurulan ilk demiryolu hattı olan İzmir-Aydın demiryolu açıldı
1914: Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan Panama Kanalı gemilere açıldı
1929: Vatikan bağımsız devlet oldu
1939: CHP İdare Heyeti, devlet ve parti yönetimini yeniden ayırmaya karar verdi
1942: Etimesgut fabrikasında yapılan ilk Türk uçağı havalandı
1943: İstanbul'da tifüs salgını başladı, bazı sinemalar kapatıldı ve eskicilerin satış yapması yasaklandı
1945: Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan tarafından imzalanan ve dörtlü takrir olarak anılan önerge, CHP Meclis Grubuna verildi
1956: Demokrat Parti hükümetinin hazırladığı Yeni Basın Kanunu TBMM'de kabul edildi Hürriyet Partisi adına konuşan Turan Güneş, "bu kanunla, değil basın özgürlüğü, basın bile kalmayacak" dedi
1962: 100 kadar işsiz hamal İstanbul valiliğine yürüyüş yaptı
1977: Semiha Yankı, 13'üncü Uluslararası Altın Orfe Şarkı Yarışması'nda birinci oldu
1985: Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu, parlamento dışındaki partilerin etkinliklerini yayınlamama kararı aldı
1994: Sosyetenin ünlü ismi Ayşegül Tecimer, tarihi eser kaçakçılığından gözaltına alındı
1995: Türk vatandaşlarına, bulundukları ülke vatandaşlığına geçme hakkı veren yasa TBMM'de kabul edildi
1996: Hükümeti kurma görevi Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a verildi
1999: Ankara Emniyeti'ndeki telekulak şebekesinin Başbakan Bülent Ecevit'in gizli ev telefonunu bile izlemeye aldığı ortaya çıktı
2005: Tiyatro yönetmeni Mehmet Ulusoy 64 yaşında Paris'teki Saint Joseph hastanesinde yaşamını yitirdi

Tarihde Bugün 7 Haziran

Bugün Hayata Gözlerini Açanlar

1837 - Alois Hitler, Adolf Hitlerin babası
1848 - Paul Gaugin, Fransız ressam
1917 - Dean Martin, İtalyan asıllı Amerikalı şarkıcı ve sinema oyuncusu
1952 - Liam Neeson, Kuzey İrlandalı aktör
1952 - Orhan Pamuk, Nobel Edebiyat Ödülü alan Türk yazar
1958 - Prince, ABD'li müzisyen
1965 - Damien Hirst, İngiliz ressam
1966 - Zlatko Yankov, Bulgar futbolcu
1970 - Cafu, Brezilyalı milli futbolcu
1975 - Allen Iverson, ABD'li basketbol oyuncusu
1981 - Anna Kournikova, Rus tenisçi



Bugün Hayata Gözlerini Kapayanlar

1880 - John Brougham, İrlanda asıllı ABD'li oyuncu ve oyun yazarı (d 1814)
1937 - Jean Harlow, ABD'li sinema oyuncusu (d 1911)
1967 - Asaf Çiyiltepe, Türk tiyatro sanatçısı (d 1934)
1970 - E M Forster, İngiliz roman, öykü ve deneme yazarı (d 1 Ocak 1879)
1980 - Henry Miller, ABD'li yazar (d 1891)

Bugün Yaşanan Diğer Olaylar

1494 - Dönemin deniz güçleri Portekiz ve İspanya, Tordesillas Antlaşması'na vardı
1557 - Mimar Sinan tarafından inşa edilen Süleymaniye Camii açıldı
1654 - XIV Louis Fransa kralı oldu
1692 - Jamaika'nın Port Royal kentinde deprem: 1600 kişi öldü, 3000 kişi ağır yaralandı
1832 - Quebec'te Asya kolerası salgını: yaklaşık 6000 kişi öldü
1856 - Dolmabahçe Sarayı kullanıma açıldı
1863 - Mexico City, Fransız birliklerince ele geçirildi
1866 - Anadolu'da kurulan ilk demiryolu hattı olan İzmir-Aydın demiryolu açıldı
1914 - Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirine bağlayan Panama Kanalı gemilere açıldı
1929 - Vatikan bağımsız devlet oldu
1939 - CHP İdare Heyeti, devlet ve parti yönetimini yeniden ayırmaya karar verdi
1942 - Etimesgut fabrikasında yapılan ilk Türk uçağı havalandı
1943 - İstanbul'da tifüs salgını başladı, bazı sinemalar kapatıldı ve eskicilerin satış yapması yasaklandı
1945 - Celâl Bayar, Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan tarafından imzalanan ve dörtlü takrir olarak anılan önerge, CHP Meclis Grubuna verildi
1956 - Demokrat Parti hükümetinin hazırladığı Yeni Basın Kanunu TBMM'de kabul edildi Hürriyet Partisi adına konuşan Turan Güneş, "bu kanunla, değil basın özgürlüğü, basın bile kalmayacak" dedi
1962 - 100 kadar işsiz hamal İstanbul valiliğine yürüyüş yaptı
1966 - Ronald Reagan, Kaliforniya'nın 33 valisi oldu
1967 - İsrail birlikleri Kudüs'e girdi (Altı Gün Savaşları)
1977 - Semiha Yankı, 13'üncü Uluslararası Altın Orfe Şarkı Yarışması'nda birinci oldu
1981 - İsrail savaş uçakları, Irak'ın bir nükleer reaktörünü nükleer silah üretiminde kullanılıyor gerekçesiyle imha etti
1985 - TRT Yönetim Kurulu, parlamento dışındaki partilerin etkinliklerini yayınlamama kararı aldı
1989 - Surinam havayollarına ait Douglas DC-8 tipi bir yolcu uçağı Johan Adolf Pengel havaalanı (Surinam) yakınlarında düştü: 168 kişi öldü
1994 - Sosyetenin ünlü ismi Ayşegül Tecimer, tarihi eser kaçakçılığından gözaltına alındı
1996 - Hükümeti kurma görevi Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından Refah Partisi genel başkanı Necmettin Erbakan'a verildi
2001 - Tony Blair başkanlığındaki İşçi Partisi İngiltere'deki seçimleri kazandı
2008 - Euro 2008'in başlangıç tarihi
2009 - SBS 7 sınıflar için 2 kez yapıldı