Tarihde Bugün 14 Haziran

Tarihde Bugün 14 Haziran

Borges genetik bir hastalık nedeniyle orta yaştan itibaren görme bozukluğu yaşadı
Arjantinli yazar Jorge Luis Borges 1986 yılında hayata veda etti






Jorge Luis Borges, 24 ağustos 1899'da Arjantin'in başkenti Buenos Aires'te doğdu Görme yeteneği azalan babası tedavi olmak için Birinci Dünya Savaşı'ndan önce ailesiyle Cenevre'ye taşındı Burada beş yıl kaldılar

1919'da Mallorca ve İspanya'da birer yıl kaldı 1921'de ailesiyle Buenos Aires'e geri döndü 1923'te ilk kitabını çıkardı 1938'de kütüphane memurluğuna başladı

'Ficciones ve Alef' adlı kitabında toplanan hikayelerini bu dünemde yazdı İş günlerinin kalanını klasikleri okuyarak ve modern edebiyatın uluslar arası örneklerini İspanyolcaya çevirerek geçirdi

Virginia Woolf ve William Faulkner'ın kitapları İspanyolcaya ilk kez bu dönemde ve Borges tarafından kazandırıldı Bu dönemde, H Bustos Domecq takma adıyla dedektif hikayeleri de yazdı

1946'da Juan Peron'un iktidara gelişiyle, kütüphanedeki işinden atıldı 1955'te Peron devrilince Arjantin Ulusal Kütüphanesi Müdürlüğü'ne getirildi

Aynı sıralarda Buenos Aires Üniversitesi'nde İngiliz ve Amerikan edebiyatı profesörlüğüne başladı Genellikle muhafazakar politik görüşleri savundu

Ailesinden gelen hastalık nedeniyle görme bozukluğu çeken Borges bu yıllarda görme yeteneğini tamamen kaybetti 1961'de Samuel Beckett'le birlikte Uluslararası Yayımcılar Ödülü'nü (Formentor Ödülü) kazandı

Bu ödül ona gecikmiş bir uluslararası ün kazandırdı 1970'li yıllarda ABD'de çeşitli üniversitelerde dersler verdi Son yılları yolculuklarla geçti 14 haziran 1986'da Cenevre'de karaciğer kanseri nedeniyle hayata veda etti

Borges'ten bir şiir

Anlar

Eğer, yeniden başlayabilseydim yaşamaya,
İkincisinde, daha çok hata yapardım
Kusursuz olmaya çalışmaz, sırtüstü yatardım
Neşeli olurdum, ilkinde olmadığım kadar,
Çok az şeyi
Ciddiyetle yapardım
Temizlik sorun bile olmazdı asla
Daha çok riske girerdim
Seyahat ederdim daha fazla
Daha çok güneş doğuşu izler,
Daha çok dağa tırmanır, daha çok nehirde yüzerdim
Görmediğim bir çok yere giderdim
Dondurma yerdim doyasıya ve daha az bezelye
Gerçek sorunlarım olurdu hayali olanların yerine
Yaşamın her anını gerçek ve verimli kılan insanlardandım ben
Yeniden başlayabilseydim eğer, yalnız mutlu anlarım olurdu
Farkında mısınız bilmem Yaşam budur zaten
Anlar, sadece anlar Siz de anı yaşayın
Hiçbir yere yanında termometre, su, şemsiye ve paraşüt almadan,
Gitmeyen insanlardandım ben
Yeniden başlayabilseydim eğer, hiçbir şey taşımazdım
Eğer yeniden başlayabilseydim,
İlkbaharda pabuçlarımı fırlatır atardım
Ve sonbahar bitene kadar yürürdüm çıplak ayaklarla
Bilinmeyen yollar keşfeder, güneşin tadına varır,
Çocuklarla oynardım, bir şansım olsaydı eğer
Ama işte 85'indeyim ve biliyorum
Ölüyorum

Günün diğer önemli olayları

1909: Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan İçtimaatı Umumiye Kanunu kabul edildi
1923: Kadınlar Halk Fırkası kuruldu
1926: Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya, İzmir'de suikastta bulunulacağı haber alındı Suikast girişimini, Giritli Şevki, Vali Kazım Dirik'e ihbar etti Suikast girişimi failleri Ziya Hurşit ve arkadaşları tutuklandı
1928: Bolivyalı devrimci Ernesto Che Guevara de la Serna hayata merhaba dedi
1935: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulmasına ilişkin yasa TBMM'de kabul edildi
1936: Rus yazar Maksim Gorki hayata veda etti
1937: Hatay'ın bağımsızlığı TBMM'de onaylandı
1940: II Dünya Savaşı'nda Fransa, Alman tamamen işgaline girdi Alman askerleri Paris'e girdi ve geçit töreni düzenledi
1951: Dünyanın ilk ticari bilgisayarı UNIVAC, ABD'de tescil edildi
1954: Sakarya ve Adıyaman il oldu
1964: Güney Afrika hükümetini devirmek için gizli plan yaptığı gerekçesiyle yargılanan Nelson Mandela ömür boyu hapse mahkum oldu
1967: Oraloğlu Tiyatrosu'nda sahnelenen 'Kadınlar I-ıh Derse' adlı oyunun müstehcen olduğu iddiasıyla açılan davada sanıklar beraat etti
1972: 'Umut' filmini gizlice yurtdışına çıkardığı iddiasıyla Yılmaz Güney'in yedi yıl hapsi istendi
1982: Falkland Adaları'nı işgal eden Arjantin birlikleri teslim oldu
1984: Bir tutukluyu döverek öldürdüğü gerekçesiyle yargılanan İzmit Cezaevi Müdürü Saim Şener idam cezasına çarptırıldı
1987: Türkiye'de 2 bin 294 kişiye bir hekim düşerken, 642 kişiye bir polis düştüğü açıklandı
1989: Kapalı yerlerde sigara içilmesi ile sigara reklamı ve kampanyası yasaklandı
1993: Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'i hükümeti kurmakla görevlendirdi
1994: TBMM, Kuzey Irak'ta 36'ncı paralelin kuzeyinde Bağdat'ın egemenliğini sınırlayan Çekiç Güç'ün görevini yedinci kez uzattı
2000: İtalya'da affedilen ve Abdi İpekçi suikastı ile gasptan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan terörist Mehmet Ali Ağca Türkiye'ye getirildi

YASANAN DIGER OLAYLAR

1777 - Yıldızları ve şeritleri olan ilk ABD bayrağı Kongre tarafından Amerika Birleşik Devletleri bayrağı olarak kabul edildi(Önceki bayrakta yıldızların olduğu bölümde İngiltere bayrağının renkleri bulunuyordu)
1789 - Darıdan damıtılarak yapılan ilk Viski Amerikalı din adamı, vaiz Elijah Craig tarafından üretildi Bu tür viskiye Bourbon adı verildi, çünkü bu din adamı Kentucky'nin Bourbon ilçesinde yaşıyordu
1839 - Jandarma Teşkilatı kuruldu Teşkilatın ilk nizamnamesi olan Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi yürürlüğe konuldu
1900 - Hawaii Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı
1920 - Milli Aşireti ayaklanması başladı
1925 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk şeker fabrikası, Alpullu'da üretime başladı
1925 - İzmirde Göztepe takımı kuruldu
1926 - Brezilya, Milletler Cemiyeti'nden ayrıldı
1930 - Askeri Yargıtay kuruldu
1935 - Etibank Genel Müdürlüğü kuruldu
1949 - Vietnam Devleti kuruldu
1952 - İlk nükleer denizaltı olan USS Nautilus'un omurgası kızağa kondu
1966 - Vatikan, index librorum prohibitum adı verilen yasaklı kitaplar listesini yürürlükten kaldırdığını duyurdu Liste ilk kez 1557'de oluşturulmuştu
1977 - Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, hükümet kurma görevini CHP genel başkanı Bülent Ecevit'e verdi
1985 - Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Schengen Antlaşması'nı imzaladılar
2001 - Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996'da oluşturdukları Şanghay Beşlisi adlı yapılanmaya Özbekistan'ın da katılmasıyla Şanghay İşbirliği Örgütü kuruldu

BUGUN DOGANLAR

1736 - Charles Augustin de Coulomb, Fransız fizikçi (ö 1806)



Charles Augustin de Coulomb, (d 14 Haziran1736, Angoulême-Fransa– ö 23 Ağustos1806, Paris) Fransızfizikçi

Coulomb; Angoulême, Fransa'da doğmuştur Henry Coulomb ve Catherine Bajet'nin oğludur Paris, Collège des Quatre-Nations'da okumuştur Pierre Charles Monnier'den aldığı matematik dersleri Coulomb'a tıp eğitimini bırakma kararını almasına yardımcı olmuştur 1757 ile 1759 arasında Montpellier'e dönmüş, akademiyi bırakmıştır Babasının onayıyla 1759'daParis'e dönmüş, Mézières'teki askeri okul giriş sınavlarında başarılı olabilmek için Abbot Camus tarafından yürütülen hazırlık enstitüsüne girmiştir 1761'de askeri okulu bitirmiş ve Britanya'da bir süre çalıştıktan sonra 1764'te Martinique'da göreve gönderilmiştir Burada Fort Bourbon'un inşaasında görev almıştır Coulomb burada sekiz yıl çalışmıştır Yüzbaşı ünvanıyla döndükten sonra La Rochelle'de çalışmaya başlamıştır 1789'daFransız devrimi patlak verdikten sonra görevinden istifa edip emekli olmuştur Daha sonra ölçüm birimleriyle ilgili olarak tekrar göreve çağrılmıştır Ulusal Enstitü'nin ilk üyelerindendir Ancak zaten sağlığı yerinde olmadığından dört yıl sonra Paris'te ölmüştür

1899 - Yasunari Kavabata, Japon yazar (ö 1972)
1959 - Marcus Miller, Bas gitarcı ve caz müzisyeni
1969 - Michael Gerber, ABD' li yazar
1971 - Giancarlo Judica Cordiglia, İtalyan oyuncu, yönetmen
1972 - Matthias Ettrich, Alman bilgisayar mühendisi
1978 - Diablo Cody, Oscar sahibi ABD'li senaryo yazarı

BUGUN YASAMINI YITIRENLER

1920 - Max Weber, sosyolog (d 1864)
1926 - Mary Cassatt, ABD'li ressam (d 1844)
1936 - Maksim Gorki, yazar (d 1868)
1991 - Peggy Ashcroft, İngiliz aktris (d 1907)
1994 - Henry Mancini, besteci (d 1924)
1995 - Roger Zelazny, Polonyalı-Amerikalı yazar
2007 - Kurt Waldheim, Avusturyalı politikacı ve devlet adamı (d 1918)
2008 - Avni Anıl, Türk Bestekar (d 1928)

Tatiller ve Özel Günler

Anneler Günü (Afganistan)
Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü