Madde Bağımlılığı Tedavisinde Yeni Gelişme

Madde bağımlılığı tedavisinde yeni gelişme

Madde bağımlıları öncelikle ikamet ettikleri bölgede, bünyesinde ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı ile psikolog bulunan devlet hastanelerine müracaat edecek

Sağlık Bakanlığı, denetimli serbestlik tedbiri uygulanan madde bağımlılarının tedavileriyle ilgili sıkıntıların aşılması için aldığı yeni önlemler çerçevesinde bir genelge yayımladı Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Prof Dr Nihat Tosun, madde bağımlılarının tedavi edilerek topluma kazandırılmaları için yeni bir yaklaşımı ortaya koyan denetimli serbestlik tedbiri uygulamalarının 2006 yılı itibarıyla uygulamaya girdiğini, bunun ilerleyen yıllarda madde bağımlılığı tanı ve tedavisine talepte olumlu bir artışa sebebiyet verdiğini söyledi

Tosun, toplum sağlığının korunması ve iyileştirilmesi kapsamında yürütülen çalışmalarda, uyarıcı ve uyuşturucu madde kullanımının önlenmesi ile bağımlıların tedavisi ve topluma kazandırılmaları açısından gelinen nokta umut verici olmakla beraber henüz istenilen seviyeye gelemediğini bildirdi Haklarında denetimli serbestlik tedbiri kararı verilen madde kullanıcısı/bağımlılarına sağlanan sağlık hizmetleri genel olarak değerlendirildiğinde, çeşitli düzeylerde sorun ve sıkıntıların yaşandığının tespit edildiğine dikkati çeken Tosun, şunları kaydetti:

FARKLI TEDAVİ YAKLAŞIMLARI SORUN YARATIYOR
''Özellikle laboratuvar yetersizliği gerekçe gösterilerek hastaların devlet hastanesi bünyesinde tıbbi değerlendirilmesi yapılmadan doğrudan madde bağımlılığı tedavi merkezlerine sevk edilmesi ile ülke genelinde benzer vakalara farklı sağlık birimlerince farklı süreleri içeren değişik tedavi yaklaşımlarının uygulanması önemli sorunlar olarak ortaya çıkmıştır Bireysel düzeyde mahrumiyet yaratması, idari ve hukuki anlamda dosya takibi ile sonlandırmada karışıklıklara yol açması ve henüz sayı ve sığaları (kapasite) istenilen noktaya gelememiş madde bağımlılığı tedavi merkezlerinin çalışmalarını da olumsuz etkilemesi sebebiyle konu hakkında yeni düzenleme yapılması zorunlu hale gelmiştir''

Nihat Tosun, yapılan değerlendirme sonucunda alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:

''Söz konusu vakalar, öncelikli olarak ikamet ettikleri bölgede, bünyesinde ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı ile psikolog bulunan devlet hastanelerine müracaat edecekler ve işlemleri de 'Denetimli Serbestlik Tedbiri Kararı Verilen Madde Kullanıcılarının/Bağımlılarının Sağlık Kurumlarına Müracaatlarında Yapılacak İşlemler' başlıklı forma göre tamamlanacak Denetimli serbestlik tedbiri uygulamaları kapsamında devlet hastanelerine sevk edilen vakalar, 15 günlük aralıklarla klinik ve laboratuvar bulgularıyla değerlendirildikten sonra, Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri Şube Müdürlüğüne/Bürolarına gönderilecek

TAKİP VE İSTATİSTİKİ DEĞERLENDİRME YAPILACAK
Yapılan ilk değerlendirme sonrasında, 6 haftalık 'Denetimli Serbestlik Tedbiri Madde Bağımlılığı Programı'na alınanlar ile şiddetli kesilme belirtisi, tedavi için madde bağımlılığı tedavi merkezine veya madde bağımlılığı tedavi merkezlerinin içinde olduğu hastane kapalı psikiyatri servislerine ileri tetkik ve tedavi için sevk edilenlere ilgili form doldurulacak Hastane bünyesinde oluşturulacak 'Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulamaları Klasörüne' takılacak bu form üzerinden hasta takibi ve istatistiki değerlendirmeler yapılacak Altı haftalık uygulama sonunda kişinin programa uyumu ile ileri merkezde tedavisinin gerekli olup olmadığı hususlarında form üzerinden değerlendirme yapılıp belirlenen yazı örneğinin ilgili bölümü işaretlenerek Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri Şube Müdürlüğüne gönderilmek suretiyle kişiye ait işlemler sonlandırılacak

KLİNİK MUAYENE VE DEĞERLENDİRME
Hastane bünyesindeki işlemleri sonlandırılan vakalara ait istatistiki bilgiler tamamlanıp hazırlanacak form aylık olarak Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne gönderilecek Ayrıca, klinik muayene ve değerlendirmelerde gerekli görülecek idrar numuneleri, belirlenen bir hemşire denetiminde ve yardımcı personel gözetiminde form doldurulmak suretiyle, başhekimlikçe uygun görülen bir tuvalette alınacak, tahlil işlemleri yapılacak ve sonuçları saklanacak Başvuranlara uygulanacak olan altı haftalık 'Denetimli Serbestlik Tedbiri Madde Bağımlılığı Programı'na ilişkin konu başlıkları bir formla belirlendi Söz konusu program süreklilik arz edeceğinden hastaların hastaneye başvurdukları dönemde yürütülen programa dahil olmaları gerekecek''

ABD'de yapılan bir araştırma, uyuşturucu, alkol ve sigaraya bağımlılığın ortadan kaldırılması yolunda önemli bir adım atılmasını sağladı
Araştırmada, sürekli kokain kullanımının beyindeki genetik yapıyı nasıl değiştirdiği anlaşıldı ve bulgunun, uyuşturucu, alkol ve sigara gibi çeşitli maddelere bağımlılıkların ortadan kaldırılmasını sağlayacak etkili bir tedavi için öncü olabileceği bildirildi



New York'taki Mount Sinai Tıp Okulundan Ian Maze ve meslektaşlarının fareler üzerinde yaptıkları deneylerle ilgili araştırma sonuçları, Science dergisinde yayımlandı Deneylerde, kronik kokain kullanımının, belirli bir enzimin beynin zevk alma devrelerinde bulunan genlerin çalışmasını durdurduğu görüldü Bu durumun da, farenin uyuşturucuyu giderek daha fazla istemesine yol açtığı anlaşıldı

Çalışmayı fonlayan, ABD Uyuşturucu Alışkanlığı Ulusal Enstitüsünden Dr Nora Volkow, araştırmanın, "kokain kullanımının, beynin yapısını nasıl değiştirdiğinin anlaşılmasına yardım ettiğini" belirtti Volkow, "bulgular, sürekli uyuşturucu kullanımının, nöronların (beyin hücreleri) çalışma biçimlerinin uzun vadeli biçimde değişimine nasıl yol açtığını anlamamızın kapısını araladı" dedi
Deneylerde bir grup fareye düzenli olarak kokain verildi, diğer bir grup fareye ise düzenli olarak önce tuz, ardından da bir doz kokain verildi Böylece, kokainin, beynin ödüllendirme devrelerini körleştirdiği görüldü Bunun da, genlerin çalışmasını durdurması veya başlatmasında kritik rol oynayan bir enzimi üreten 9A geninin baskılanması yoluyla olduğu gözlendi
Diğer bazı çalışmalar, kokain kullanımının bazı genlerin çalışmasını durdurup başlatması, böylece kokaine giderek daha fazla istek duyulması üzerinde etkili olduğunu göstermişti ancak bu yeni çalışma, bunun 9A geninin baskılanması yoluyla olduğunun keşfini sağladı Dolayısıyla çalışma, kokain bağımlılarındaki bu sürecin, 9A geninin faaliyetinin arttırılarak tersine çevrilebileceğini de ortaya koymuş oldu Volkow, "Bu yapılabilirse, kronik kokain kullanımının ortaya çıkardığı etkiler de tersine çevrilebilecek" diye konuştu

Volkow, bu mekanizmasının sadece kokain bağımlılığının ortadan kaldırılmasıyla sınırlı kalmayacağını, diğer uyuşturucular ve alkol ile sigara (nikotin) bağımlılığının da ortadan kaldırılmasında yeni bir çığır açacağını kaydetti Volkow, "Sorularımızdan biri, uyuşturucu kullanımı kesildiği halde, bağımlılığın hala neden sürdüğüydü Bu mekanizma, muhtemel sorumlulardan biri" dedi