Sadrazam Pargalı Damat İbrahim Paşa Kimdir Hayatı Biyografisi

Pargalı Damat İbrahim Paşa

Pargalı Damat İbrahim Paşa, Makbul ya da Maktul (öldürülen) İbrahim Paşa olarak da bilinir, (1493, Parga [bugün Yunanistan'da]- 15 Mart 1536, İstanbul) Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 1523?-1536 yılları arasında sadrazamlık yapmış, önemli siyasal ve askeri olaylarda rol oynamış Osmanlı devlet adamı



Pargalı Damat İbrahim Paşa ve elçileri gösteren bir minyatür

Kökeni
Bugün Yunanistan'da kalan Parga yakınlarındaki bir köyde doğdu Değişik kaynaklarda doğumunda Rum ya da İtalyan kökenli olduğu belirtilmektedir Babası bir balıkçıydı (İbrahim Paşa'nın anne ve babasını sadrazamlığı sırasında İstanbul'a getirttiği kayıtlara geçmiştir) 6 yaşında korsanlar tarafından kaçırılarak Manisa'da satıldı Kanuni şehzadeliği sırasında Manisa'da karşılaştığı ve arkadaşlık kurduğu İbrahim'i maiyetine aldı

Yükselişi
Kanuni'nin maiyetinde idamına kadar geçirdiği yıllar boyunca onun yakın arkadaşı ve danışmanı oldu Kanuni padişah olduktan sonra onunla birlikte İstanbul'a geldi ve Osmanlı Devleti'nde Sadrazamlık, Anadolu ve Rumeli Beylerbeylikleri ve Seraskerlik (1528?29-1536) dahil olmak üzere en üst düzeylerdeki görevlerde bulundu

Kanuni'nin Padişah olması ile birlikte ilk önce Hasodabaşılık görevine atanarak bu noktadan sonra kendi yetenekleri ve Kanuni ile aralarındaki sıradışı güven ilişkisi sayesinde hızla yükseldi

1521'de Belgrad'ın Fethinde görev aldı 1522'de Rodos seferine katıldıBu durumdan dolayı İbrahim 1523'te,(Çeşitli kaynaklarda 1522 ve 1524 olarak da tarihlenmektedir) sadrazamlığa getirildi 1524'te Kanuni'nin kızkardeşi Hatice Sultan ile evlendi Mısır'da asayişi sağlamakla görevlendirildi ve kendisine Mısır Beylerbeyi unvanı verildi Macaristan seferine katıldı ve Mohaç Savaşı'nın kazanılmasında önemli rol oynadı

Daha sonra Anadolu'daki Alevi-Türkmen isyanlarını bastırmakla görevlendirildi Anadolu'da aldığı kanlı tedbirlerle isyanları sona erdirdi I Viyana Kuşatması ile sonuçlanan 2 Macaristan seferine katıldı Avusturya İmparatorunu Osmanlı Sadrazamına eşit sayan 1533 tarihli İstanbul Antlaşması'nın müzakerelerini yürüttü Safevilere karşı düzenlenen Irakeyn seferine katıldı Tebriz'i aldıktan sonra Kanuni'nin kuvvetleri ile birleşti ve Bağdat'ın fethinde görev aldı



Pargalı Damat İbrahim Paşa (Sebald Beham)

İktidarı
İbrahim Paşa'nın dönemindeki gücünü ortaya koyacak en önemli veri; Kanuni tarafından Seraskerlik makamına (Osmanlılarda önceleri seferdeki orduya kumanda eden vezir, sonraları da milli savunma bakanına verilen ad) getirildiğinde İmparatorluğun o güne dek dört tuğa simgelenen gücünün yedi tuğa çıkarılması ve İbrahim Paşa'nın da altı tuğ taşımaya yetkili kılınmış olmasıdır Kanuni'den eksiği sadece Hilafet tuğudur Osmanlı imparatorluğunun o dönemde bilinen dünyayı şekillendiren dominant dış politikasının kontrolü tamamen İbrahim Paşa'nın elindedirAyrıca Avusturya İmparatoru Ferdinand da Avusturya - Osmanlı barış anlaşması sırasında İbrahim Paşa'yı eşiti tanımış ve Osmanlı İmparatorluğu nezdinde temsilcisi olmasını istemiştir Venedik diplomatlarının İbrahim Paşa'ya Kanuni'ye atıfla "Muhteşem İbrahim" dedikleri kayda geçmiştir Fransa ile yürütülen işbirliğinde önemli rolü vardır

Ölümü
Pek çok tarihçi, yabancı elçilerin İbrahim Paşayla görüşmelerine ilişkin hazırladıkları raporlarından yola çıkarak onun iktidar hırsıyla pek çok kararı kendi başına buyruk verdiği savında bulunmaktadırBu nedenle, 1536 yılında gücünden kaygılanan Kanuni Sultan Süleyman'ın emri ile öldürüldüğü iddia edilmektedir Bunun dışında ölümünde Hürrem Sultan'ın da büyük bir rol oynadığı rivayet edilir

Geride Bıraktıkları
İbrahim Paşa Sarayı, Sultanahmet, İstanbul13 sene sadrazamlık yapan ve Farsça, Rumca, Sırpça ve İtalyanca bilen İbrahim Paşa, bugün Türk ve İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılan İbrahim Paşa Sarayından başka, İstanbul, Mekke, Selanik, Hezergrad (Razgrad) İbrahim Paşa Camii ve Kavala'da Cami, Mescid, Mektep, Medrese Zaviye, Hamam ve Çeşme gibi eserler inşa ettirmiş ve bunlara vakıflar tahsis ettirmiştir Önemli bir sanat ve özellikle edebiyat hamisidir



İbrahim Paşa Sarayı, Sultanahmet, İstanbul

Kaynakça
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı” Osmanlı Tarihi Cilt 2″Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1983

Ortaylı, İlber ” Osmanlıyı Yeniden Keşfetmek s151 ” Timaş yayınları , İst2006

Tezcan, Esma ” Pargalı İbrahim Paşa çevresindeki Edebi Yaşam ” Bilkent Üniversitesi , 2004

Danişmend, İsmail Hâmi İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi Cilt:2 İstanbul:Türkiye Yayınevi, 1971

Gökbilgin, Tayyib “İbrâhîm Paşa, Pargalı, Frenk, Makbûl, Maktûl” İslâm Ansiklopedisi , 1949 908-915

Lâtîfî Enisül- Fusaha ve Evsaf-I İbrahim Paşa Haz Ahmet Sevgi Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, Ağustos 1986

Kadir Mısıroğlu, Makbul ve Maktul İbrahim Paşa, Sebil Yayınları, 2010

Pargalı İbrahim Paşa çevresindeki edebi yaşam, Esma Tezcan, Bilkent Üniversitesi, 2004

Hester Donaldson Jenkins - Ibrahim Pasha

EJ Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Volume 2 By Martijn Theodoor Houtsma

Resimli Osmanlı Tarihi - Yavuz Bahadıroğlu - İstanbul