Dihidroksi Aseton

Dihidroksi Aseton

Dihidroksi aseton veya bilinen adlarıyla DHA, Gliseron, ışıksız solaryum ve gıda sektörlerinde kullanılan basit bir üç karbonlu karbonhidrattır Bu şeker türü çoğu zaman şeker pancarı ve şeker kamışından gliserinin fermantasyonuyla elde edilir

Kimya

DHA, C3H6O3 formülüyle gösterilen üç karbonlu bir şekerdir Higroskopik kristal toz halinde bulunan DHA, şekerli bir tada ve karakteristik bir kokuya sahiptir Tüm ketozlar arasında en basiti olan DHA, bu grup içinde optik etkinliği olmayan tek şeker olup, yine kiraliteye (moleküllerin karşılıklı simetrik olma durumu) sahip olmayan da tek şekerdir Normal halde çift molekül halinde bulunan DHA, suda ve etanolde yavaşça çözünür Taze olarak hazırlandığında yavaşça monomer haline geri döner DHA molekülü, monomer halde suda, etanolde, dietil eterde ve asetonda çok rahat çözünebilir

DHA, gliseraldehit ile beraber, gliserol ile olan yavaş yanma ile hazırlanabilir Örneğin katalizör olarak hidrojen peroksit ve demir tuzlarının kullanılması bu yönteme girer

Biyoloji

DHA'nın fosfat formu olan dihidroksi aseton fosfat, (DHAP) glikolizde kullanılır Pirüvat ile karşılaştırıldığında, DHA, spor besini şeklinde satılmaktadır Bu sayede sporcuların ağız yoluyla aldığı DHA, yağ yakıcı ve kas arttırıcı olarak işlev görmektedir

Kullanım

DHA, 1920'lerde ilk kez bir deri renklendirme ürünü olarak Alman kimyacılar tarafından keşfedildi X ışını işleminde kullanılan DHA'nın, deriye döküldüğünde deriyi kahverengiye çevirdiği gözlemlenmişti II Dünya Savaşı başladığında DHA üretimi savaş ürünlerinin bir parçası oldu

1950'lerde Cincinnati Üniversitesi'nden Eva Wittgenstein, dihidroksi aseton ile yaptığı çalışmalarla tanındı Wittgenstein'ın çalışmaları arasında çocuklardaki glikojen depolama hastalığını önlemek amacıyla DHA'nın hap olarak çocuklara verilmesi yer almaktaydı Çocuklar üzerindeki bu çalışma sırasında birtakım denekler DHA'yı üstüne döktü ve bunu izleyen birkaç saat sonra dökülen bölgenin kahverengiye döndüğü keşfedildi

Eva Wittgenstein bu madde üzerinde çalışmaya devam etti Önce kendi derisini DHA ile boyadı ve bunun bir pigmentasyon ürünü olarak kullanılabileceğini farketti Tüm bunların yanında DHA maddesi, derinin biraz daha altındaki tabakalara kadar ulaşamamaktaydı Aynı şekilde çözelti, ölü derilerde etkisizdi Bu keşif, vitiligo hastalığı için yeni bir çözümdü Bu renklendirme yöntemi toksik olmadığı gibi Maillard tepkimesine benzerdir Günümüzde gıda sanayisinde önemli bir yere sahip olan bu tepkime, 1912 yılında ilk kez Louis Camille Maillard tarafından keşfedilmiştir

DHA molekülleri, aminoasit gruplarıyla tepkimeye girebilir Bunun en bilinen örneği de bir çeşit protein olan keratin kaplı olan deride yol açtığı renk değişikliğidir Her bir aminoasit türü, DHA ile farklı şekilde tepkimeye girer Bu tepkimeler sonucunda, sarıdan kahverengiye kadar olan bir renk aralığında renk değişimleri gözlenir Bu yeni pigmentler de melanoidin olarak adlandırılır Bunlar melanine yakın bir pigmenttir ve ultraviyole ışınların etkisi kadar koyu bir renk verebilir

Şarap yapımı

Asetik asit bakterileri olan A aceti ve G oxydan gliserolü bir karbon kaynağı olarak kullanır Sonuç olarak da bu tepkimelerden dihidroksi aseton çıkar DHA, bir bakıma gliserolün ketogenezidir DHA, bir şarabın kalitesine ve tadına etki edebilir Yine DHA, prolin ile birleşerek kabuksu bir aroma elde etmede kullanılabilirDihidroksi aseton, şarapta SO2 moleküllerini bağlayarak antibakteriyel bir etki de gösterir

Işıksız solaryum

Coppertone adlı güneşsiz solaryum losyonları ilk defa 1960'larda tüketiciye tanıtıldı Başta "Quick Tan" veya "QT" olarak tanınan ürünün ardından aynı formülle diğer markalar izledi Ancak tüketiciler bu ürünlerden kısa sürede ümidini kesti Çünkü bu losyonların birçoğu hafif bir renk koyulaştırma dışında hiçbir pigment değişimi göstermemekteydi 1970'lerde FDA, DHA'yı kozmetik kataloğuna ekledi

1980'lerde ise yeni nesil güneşsiz solaryum ürünleri marketlerde yerini aldı Bu kuşaktaki ürünler daha tatmin ediciydi Bu başarıların ardından birçok firma kendine ait formüle sahip ve renk çeşidi olan ürünler çıkardı Günümüzde dihidroksi aseton, bu koyulaştırıcı ürünlerin temel maddesidir Tene değen bir DHA solüsyonu, su veya başka çözücülerle geçmemektedir Bu koyu rengin açılması için 3 ilâ 10 günün geçmesi gerekmektedir