Ayaşlı İle Kiracıları - Memduh Şevket Esendal

KİTABIN ADI :Ayaşlı İle Kiracıları
KİTABIN YAZARI :Memduh Şevket Esendal
YAYIN EVİ VE ADRESİ :Bilgi Yayın Evi-Meşrutiyet Cad46/A ANKARA
BASIM YILI : Birinci basım 1934(1957,1983,1988)

1KİTABIN KONUSU:Roman,1930 yıllarının Ankarası’ndan toplumsal bir kesit sunmaktadır İnsanların özelliklerini yaşamlarını anlatan, düzene değilsede, bürokrasiye yönelik eleştirilerini anlatıyor

2KİTABIN ÖZETİ:Yazarın dosyaları arasında bulunan ve hiçbir yerde yayımlanmadığı anlaşılan yaşam öyküsüdürYeni yapılan bir apartmanın dokuz odalı bir bölüğü, Ayaşlı İbrahim Efendi adında bir şahıs tarafından tutulmuştur İsteyenlere oda kiralamaktadır Yazarımızdan bu odalardan birini kiralamıştır Kiracılardan ön plana çıkanlar arasında yazarımız, Ayaşlı, Halide, Şoför Fuat ve karısı Faika, Şefik Bey, Hasan Bey, Abdülkerim ve İffet Hanım,İskender Bey,Turan Hanım ve kocası Haki Bey’dir Ayrıca yazarımızın arkadaşı Doktor Fahri Bey de romanımızın kahramanıdır Yazarımızın Turan Hanım’la münasebeti geçmiştirHasan Bey yazarımızın hemşehrisidir Ve apartmanda en içli dışlı olduğu kişidirTuran Hanım odasında kumar oynattırmaktadırVe gelenin haddi hesabı yokturBir çok kişi arasında da parasal yönden sorunlar çıkmıştırKumarda en çok karlı çıkanlar Turan Hanım ve İskender Bey’dir Bu işi bilenler onlardır Diğerleri ise sadece onlara kaptırmaktadırlar Yazarımız bir bankada memurdurİşini iyi yaptığından,hem arkadaşları tarafından sevilir,hem de müdürüyle arası iyidir Yazarımız evde geçen olayları, işten gelince ondan öğrenmektedirHizmetçi,çok pis bir adam olduğu için Şefik Bey’den çok şikayetçidir İskender Bey fabrikatördür ve zengindir Haki Bey,karısı Turan Hanım’ın yazarımızla münasebetini görmezlikten gelmektedirYazar,Turan Hanım’dan etkilenmiştir ve ‘hayır’ diyememektedir Ama bu,sevgi ve aşk yönünden değildirAbdülkerim ve karısı İffet Hanım’ın başı çocukları ile derttedir Çok huysuz ve sürekli ağlayan, diğer ev fertlerini de rahatsız eden çocukları vardırDoktor Fahri yazarımızı sürekli evlendirmek ve Turan Hanım’ı bırakmasını istemektedirTuran Hanım kumar işlerini büyütünce evden ayrılıp,küçük bir ev alarak, kendi kumarhanesini kurmuştur Bunlar Ayaşlı’nın hiç hoşuna gitmemiştir İşleri devam ettirmesi için kumar işini İffet Hanım üstlensede rahatsızlığı ve çocuğu yüzünden bu işte pek başarılı olamamıştır Hasan Bey ve Ayaşlı’nın tek işleri akşamları çilingir sofrasını kurarak siyasi olayları tartışmasıdır Halide bir adamdan hamile kalınca evden ayrılmış, yerine Raife Hanım hizmetçi olarak gelmiştir Yazarımızın başına bela olmuştur Sürekli kızlarını göndererek onlara iş bulmalarını istemektedir Ondan sonra hizmetçi olarak Zıynet gelmiştir Yazarımızın yani muhbiridir
Birgün Hasan Bey hastalanarak hastahaneye kaldırılmıştır Bu durum Ayvalık’da yaşayan kızı Selime’ye haber verilmiştir Selime yazarın aklını başından almış ve kendine aşıkl ettirmiştir Bu ara yine Fahri yazarı evlendirme planları ile uğraşırken yazar bir yolunu bulup müdürünün kızı Melek hanımla nişanlandırılmıştır Zaten Fahri’nin amacıda budur Bir akşamla yazarımızla müdürünün evine gittiğinde Melek Hanım’dan gözlerini alamamıştır ve sonunda muradına ermiştir
Bu olaylar olurken Hasan Bey’in durumu gittikçe kötüleşmektedir ve en sonunda ölmüştür Yazar Selime’ye ne kadar kal desede Selime bunu reddederek Ayvalık’a geri dönmüştür Yazar Ayvalık’daki arkadaşları ile sürekli mektuplaşarak Selime’nin durumunu öğrenmektedir Birgün Selime tarafından geleceğini haber veren bir telgraf gelir Yazar buna çok sevinir Bu ara Şefik Bey ölür Kafası kesilmiş bir şekilde ölü bulunur Zaten arkadaşları o kadar düzgün insanlar değildir İskender ortaklarının pis işlerinden dolayı hapse atılır Doktor Fahri yazarımızı evden ayrılıp yanına gelmesi konusunda sürekli sıkıştırmaktadır ve ev halkı yavaş yavaş dağılmaktadır Selim Ayvalıktan döner ve yazarımızın ikisi için bir ev tutar Fahri ile Melek, yazar ile Selime müdürün evinde nikahlanarak aynı gün dünya evine girerler Ayaşlı ile kiracıları da ölüme ve ayrılıklara dayanamayarak dağılmıştır Ayaşlı kocası tarafından terk edilen Faika’yı da yanına alarak başka bir yere taşınır Ayaşlı her zaman yazarı ziyarete gelir, bir zaman sonra ziyaretler kesilir
Bir gün Selime, babası Hasan Bey’i ziyarete gittiğinde yanında başka bir mezarında olduğunu farketmiştir Bu mezar ise Ayaşlı’nındır Ayaşlı da bu hayatta yorgun düşerek hakkı rahmetine kavuşmuştur

3 KİTABIN ANA FİKRİ: Karşındaki insandan hiçbir zaman yardımını esirgemeyeceksin ve ne olduğu belirsiz kadınlarla yaşamaktansa tek aşkla bir ömür boyu yaşamak güzeldir

4 KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRMESİ
ŞAHISLAR
Şefik Bey pis bir adamdır Temizlikten hiç nasibini almamıştır Önceleri konsolosluk dahasonra ise tercümanlık yapar
Hasan Bey, köy beyi’nin çocuğudur ama şehirde kahve dedikoducusu, kabadayı iş adamı olmuştur Mavi gözlü, kumral, uzun boylu ve kalın seslidir Yazarın hemşehrisidir
Ayaşlı İbrahim Efendi, köy beyi’nin çocuğudur Ama şehirde hilekar, alışverişçi olmuştur İnsanlardan yardımını esirgemez 50-60 yaşlarında uzun boylu, uzun bıyıklı, esmer bir kişidir
Halide, evin hizmetçisidir Bir adamdan hamile kalmıştır Soluk benizli, hasta gibidir
Fuat, şöför olup 17-18 yaşındadır Açık göz ve karısı gibi ufak tefektir
Faika, sokulgan ve oynaktır Erkeklere çokça yüz verir
Turan Hanım, 25 yaşlarında orta boylu güzel bir genç hanımdır Yazarla münasebeti olur Havalı kumara düşkün biridir
Haki Bey,35-40 yaşlarında bir adam olup şişman bir başkatiptir Karısına pek bakmaz
Abdulkerim Bey, kısa boylu, esmer İffet hanım ise soluk bernizli, çirkin olmayan bir kadındır Çocukları başlarına beladır
Selime, sarışın, mavi gözlü, orta boylu ince bir kızdır
İskender, fabrikatör ve güngörmüş bir insandır
OLAYLAR
Hasan Bey’in hastalanarak yatağa düşmesi ve hastahaneye kaldırılması sonunda vefat etmesi kötü bir olayken bu vefatın bir evliliğe yol açması tam tersine iyi olmuştur Hastahane koridorlarında evliliğe ilk adımlar atılmıştır
İskender Beyh’in ortakları yüzünden hapishaneye girmesi bizce iyi bir derstir Her zaman yaslanacağımız insanı iyi tanımalıyız
Şefik Bey’in gezdiği insanlar tarafıından öldürülmesi, arkadaş seçimine çok dikkat etmemiz gerektiğini gösterir

5KİTAP HAKKINDAKİ ŞAHSİ GÖRÜŞLER
Kitap çok akıcıdır Herkese öneririm Diğer yazarların görüşleiş ise Memduh Şevket Esesendal’ın 1934 yılında öylesine temiz bir Türkçe ile roman yazması bir başarı sayılmalı Sözü hiç uzatmıyor Kısa cümleleri sık sık kullanıyor ve bunda da çok başarılı Anlattığı kişilere her yönüyle bakmaya çalışıyor

6KİTABIN YAZARI HAKKINDA KISA BİLGİ
29 Mart 1883 doğumlu yazar Çorlu’da doğmuştur Düzenli bir öğrenim yapamamıştır Kendi kendine çalışarak hem öğrenimini ilerletmiş hemde Fransızca, Rusça ve Farsça öğrenmiştir
İlk hikayelerini ne zaman yazdığı kesin olarak bilinmemektedir Yayınlanan ilk hikayesinin 17 Aralık 1908 tarihli Tanin Gazetesinde çıkan Veysel Çavuş olduğu saptanmıştır
1900 yılında gümrük memurluğuna atanır 1908 yılından sonra İttihat ve Terrakki’nin müfettişi olarak bir çok yer dolaşır 1924-1925 yıllarında Galatasaray ve Kabataş Liselerinde tarih öğretmenliği yapmıştır 1925 yılında Tahran eliçiliği 1930 yılında yurda dönmüş ve Elazığ millet vekilliğine seçilmiştir 1933 yılında Kabil Büyük Elçiliği’ne gönderilmiş, 1941 yılında Bilecik Millet Vekili olarak meclise girmiş ve CHP Gemnel Sekreterliği’ne getirilmiştir
16 Mayıs 1952 tarihinde Ankara’da ölmüştür