Addison Hastalığı...

Addison Hastalığı
Böbrek üstü bezlerinin körelmesine ya da yıkılmasına yol açan bir hastalık Bu hastalığı ilk olarak, Londralı hekim Thomas Addison tanımlamıştır Thomas Addison hastalık hakkındaki izlenimlerini 1849 ve 1855'te yayımlamıştır İç salgıbezleri sistemi hakkında yeterli bilgi sahibi olunmadığı ve bu bezlerin yıkımına yol açan tüberküloz hastalığı gereğince tanınmadığı halde Thomas Addison bu hastalığı eksiksiz olarak tanımlayabilmiştir

Böbrek üstü bezleri, böbreklerin tepesinde yer alan, üçgen şekilli bir çift organdır Her bir böbrek üstü bezi, biri iç (medulla) biri de dış (korteks) olmak üzere iki bölümden oluşmuştur Medulla, otonom sinir sisteminin denetimi altında olup adrenalin hormonunu salgılar Korteks ise, hipofizin kortikotropin (ACTH) adı verilen hormonunun etkisi altındadır ve üç tip hormon salgılar Bunlar vücudun su ve tuz miktarını ayarlayan mineralokortikoidler; protein, karbonhidrat ve yağ metabolizmasını etkileyen glükokortikoidler ve adrenal seks hormonlarıdır Böbrek üstü bezinin medulla bölümünün yıkılması insanda büyük bir eksikliğe yol açmaz Ancak, korteks bölümünün yıkımı ölümle sonuçlanabilir

Addison hastalığının yaygın olmayışının nedeni, her iki bezin tüberküloz ve kanser tarafından yıkılma şansının pek az olmasıdır Bu hastalık erkekte ve kadında eşit oranda görülür ve çoğu kez orta yaşlı ergin kişileri etkiler Hastalığın belirtileri çok çeşitli olup böbrek üstü bezinin korteks bölümünün hormonlarının ortadan kaybolmalarının sebep olduğu değişimlerden ibarettir Hasta, tedavi edilmediği takdirde üç yıldan fazla yaşamaz

Addison hastalığının önde gelen belirtileri şunlardır: Bedensel ve ruhsal halsizlik, ishal ve kusma nöbetleri, derinin yüz gibi ışık alan bölümlerinde ve meme ucu gibi normal olarak koyu olan yerlerinde cilde koyu rengini veren pigmentlerin çoğalması Bayılma ve baş dönmesi, tansiyon düşüklüğünün sonucudur Bazı vakalarda karın ağrıları görülür ve aşırı kilo kaybı dikkati çeker Zaman zaman, addison krizi denen bayılma halleri görülür; bu durumlar hastanın ölebileceği kritik anlardır

Korteks hormonlarının addison hastalığının belirtilerine yol açma mekanizmaları karışıktır Bunlardan en önemlisi, mineralokortikoidlerin ortadan kaybolmasının böbrekler üstünde yarattığı etkidir Bu hormonlar eksilince böbrekler çok fazla su ve tuz kaybederler Bu, neticede kan hacminin azalmasına yol açar Bu yüzden nabız dolgunluğu zayıflar, dolaşım aksar, hastanın çalışma gücü eksilir Glükokortikoidler hastalığın belirtilerinin ortaya çıkması açısından daha önemsiz bir rol oynarlar Bunların birçok metabolizma işlemlerinde etkileri vardır; yoklukları sonucunda kilo kaybı, kan şekerinde azalma, kansızlık ve zihinde yavaşlama görülür Derideki pigmentlerin çoğalmasına sebep olan etken kesinlikle bilinmemekle beraber korteks hormonlan yeterli miktarlarda olmadığı zaman hipofiz tarafından salgılanan melanosit uyancı hormon olabilir (melanosit, pigmentli hücrelere verilen addır)

Addison hastalığının tedavisi, ortadan kaybolan hormonların hastaya verilmesinden ibarettir Bu amaçla kullanılabilecek çok sayıda hormon ilacı vardır; bunlar arasındaki seçim, hastanın özel durumu ve hekimin tecrübelerinden edinmiş olduğu izlenimlere göre yapılır Genellikle, biri mineralokortikoid, biri de glükokortikoid olan iki tip hormon bir arada kullanılır Çoğu kez, bu ara hastaya tuz da verilir Uygun vakalarda bu tedavi belirtilerin hızla ortadan kalkmasına yol açar Ancak, çok kere böbrek üstü bezlerinin iyileşip görevlerine devam etmeleri olanaksızdır Bu nedenle hastaya, hayat süresince böbrek üstü bezi hormonlan vermek gerekir