Haccın Tanımı Ve Mahiyeti

Haccın tanımı ve mahiyeti
Hakkında Haccın tanımı ve mahiyeti




HACCIN TANIMI ve MAHİYETİ

Başlığı :

Hac sözlükte "kastetmek, yönelmek" anlamına gelen bir kelimedir Fıkıh terimi olarak ise hac, "Mekke şehrinde-ki Kâbe'yi ve civarındaki kutsal sayılan özel yerleri, özel vakit içinde, usulüne uygun olarak ziyaret etmek ve yapılması gereken diğer menâsiki yerine getirmek" demek-tir Bunların hepsine birden hac törenleri anlamında "menâsikü'l-hac" denir

İslâmiyet'in beş esasından biri olan hac, hicretin IX yılında farz kılınmıştır Haccın farz olduğu hükmü, Kur'ân-ı Kerîm ve Sünnet'te bildirilmiş ve bu hüküm ko-nusunda müslümanların görüş birliği (icmâ) gerçekleşmiş-tir Kur'ân-ı Kerîm'de: "Yoluna gücü yetenlerin evi (Kâbe) hac ve ziyaret etmeleri, insanlar üzerinde Allah'ın bir hakkıdır" (Âl-i İmrân 3/97) buyrulmuştur Peygamberimiz de haccı Müslümanlığın beş esasından birisi olarak say-mış, haccın önemini ve yararlarını belirtmiş ve bu tö-renlerin nasıl yapılacağını fiilen göstermiştir

Gücü yeten, yani sağlık ve servet yönünden haccetme imkânına sahip olan müslümanların, ömründe bir defa hac-cetmeleri farz olup imkân elde edilince, geciktirmeden yerine getirilmesi gerekir Hayatında bir defa hac yap-mış olan müslüman bu farzı yerine getirmiş olur Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf, Mâlik ve Ahmed b Hanbel gerekli şartları taşıyan hac yükümlüsünün bu ibadeti önündeki ilk hac mevsiminde eda etmesi gerektiği, sonraki yıllara tehir etmesinin günah olduğu, hatta bu ibadeti uzun süre geciktiren kişinin şahitliğinin kabul edilmeyeceği görü-şündedirler Şâfiî ve İmam Muhammed ise ileride yerine getirmeye azmedilmesi ve eda imkânının normal şartlarda elden çıkması gibi bir endişenin bulunmaması şartıyla haccın tehir edilebileceğini söylemişlerdir Bununla birlikte, bunlar da hac ibadetinin bir an önce ve ilk fırsatta yerine getirilmesinin sünnete uygun ve daha ihtiyatlı bir tutum olduğunu belirtmişlerdir

Kâbe'yi ziyaretle ilgili ibadetlerden biri de "um-re"dir Ziyaret belirli zamanda ve Arafat vakfesiyle birlikte olursa "hac"; belirli bir zamana bağlı olmaya-rak vakfesiz yapılırsa "umre" adını alır Hac ve umreyi birbirinden ayırmak için hacca, "hacc-ı ekber" (büyük hac), umreye "hacc-ı asgar" da (küçük hac) denir Halk arasında ise arefesi cumaya rastlayan haccın hacc-ı ekber olduğuna dair yaygın bir kanaat bulunmaktadır

Umrenin faziletiyle ilgili olarak Resûl-i Ekrem "Um-re, daha sonraki umreye kadar, ikisi arasında işlenen gü-nahlar için kefârettir Allah katında makbul haccın karşı-lığı ise ancak cennettir" (Buhârî, “Umre”, 1; Müslim, “Hac”, 437) ve "Hac ve umreyi birbirine ekleyin (peş peşe birlikte yapınız); çünkü bunlar körüğün demir, altın ve gümüşteki kiri, pası gidermesi gibi, yoksulluğu ve günahla-rı giderir Makbul bir haccın karşılığı ancak cennettir" (Tirmizî, “Hac”, 2: Nesâî, “Hac”, 6) buyurmuştur