Türkiye'deki Önemli Arşivler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Türkiye'deki Önemli Arşivler

Başbakanlık Osmanlı Arşivi

Bugün Türkiye'de en zengin arşiv, İstanbul-Cağaloğlu'ndaki Başbakanlık Osmanlı Arşividir

Başbakanlık Osmanlı Arşivindeki arşiv malzemesi Osmanlı İmparatorluğunun merkez teşkilatı, kuruluşları olan Divan-ı hümayun, bab-ı asafi ve bab-ı defteri ve bu ana kuruluşlara bağlı olan kalem ve dairelere ait olan defterler ile evrakı içine almaktadır

Topkapı Sarayı Arşivinin devamı niteliğinde bulunan İkinci Abdülhamid Hanın Yıldız Sarayı Arşivi de, Osmanlı Arşivinin bir bölümünü meydana getirmektedir

Ayrıca Sultan Abdülaziz Han ve Beşinci Murad Han devirlerine ait malzeme de bulunmaktadır

İmparatorluğun sona ermesi üzerine resmi dairelerin ve kaldırılan dairelerin evrağı da buraya intikal etmiştir

Şu anda 100 milyonun üzerinde tarihi vesika bulunduran Başbakanlık Osmanlı Arşivi yalnız Türkiye'nin değil, Osmanlı İmparatorluğunun sona ermesinden sonra kurulan 20'den fazla devletin de ana arşivi durumundadır

Yani Anadolu, Asya, Avrupa, Afrika ve ayrıca Amerika'da kurulan devletlerle bulunan resmi ilişkilerden dolayı tüm dünyayı ilgilendiren bir belge koleksiyonu bu arşivde yer almaktadır

Bugün kendi web sayfası da dahil olmak üzere kendi binalarında araştırmacılara bu belgeleri sunmaktadır

Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi

Tanzimattan önce padişahlarla ilgili evrak ve defterlerin, azil ve idam edilen veya mallarına el konulan devlet adamlarının evlerinde bulunan bu gibi belgelerin sarayda saklanması usuldendi

Bu arşivde, en eskisi Orhan Gazi zamanına kadar giden 10

726 defter ve 12

724 vesika vardır

Arşivin A'dan H'ye kadar harflerle başlayan maddeleri ihtiva eden iki fasikül Topkapı Sarayı Müzesi Arşiv Kılavuzu (1938 - 1940) adıyla kaydedilmiştir

Tapu Kadostro Genel Müdürlüğü Arşivi

Ankara'da bulunan bu arşivde 16

yüzyılın son tapu tahrir defterleri ile 1848'den sonraki tapu kayıtları muhafaza edilmektedir

Şer'iyye Sicilleri Arşivi

Şer'i mahkemelerin verdiği dava ve karar defterleriyle, merkezden verilen emirlere ait vesikaları muhafaza etmektedir

1941'de Adalet Bakanlığı tarafından Milli Eğitim Bakanlığına devredilmiştir

Ankara'daki Milli Kütüphanede muhafaza edilmektedir

Bunların Şer'iyye Sicilleri adıyla katalogları yayınlanmıştır

Ankara'daki şer'iyye sicillerinden başka İstanbul Müftülüğü Şer'iyye Sicilleri Arşivinde de bir kısım şer'iyye sicilleri muhafaza edilmektedir

Vakıflar Arşivi

Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlı olarak faaliyet gösteren Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde ve Vakıflar Bölge Müdürlükleri bünyesindeki arşivlerde vakıf kayıtları ile ilgili belgeler muhafaza edilmektedir

TBMM Arşivi

1920 yılından beri çıkan yasalar, tutanaklar vs

saklanmaktadır

Ayrıca devlet daireleri, belediyeler, okullar, özel kuruluşlar ve ailelerin arşivleri de vardır

10-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye'deki Önemli Arşivler Türkiye'deki Önemli Arşivler Başbakanlık Osmanlı Arşivi Bugün Türkiye'de en zengin arşiv, İstanbul-Cağaloğlu'ndaki Başbakanlık Osmanlı Arşividir Başbakanlık Osmanlı Arşivindeki arşiv malzemesi Osmanlı İmparatorluğunun merkez teşkilatı, kuruluşları olan Divan-ı hümayun, bab-ı asafi ve bab-ı defteri ve bu ana kuruluşlara bağlı olan kalem ve dairelere ait olan defterler ile evrakı içine almaktadır Topkapı Sarayı Arşivinin devamı niteliğinde bulunan İkinci Abdülhamid Hanın Yıldız Sarayı Arşivi de, Osmanlı Arşivinin bir bölümünü meydana getirmektedir Ayrıca Sultan Abdülaziz Han ve Beşinci Murad Han devirlerine ait malzeme de bulunmaktadır İmparatorluğun sona ermesi üzerine resmi dairelerin ve kaldırılan dairelerin evrağı da buraya intikal etmiştir Şu anda 100 milyonun üzerinde tarihi vesika bulunduran Başbakanlık Osmanlı Arşivi yalnız Türkiye'nin değil, Osmanlı İmparatorluğunun sona ermesinden sonra kurulan 20'den fazla devletin de ana arşivi durumundadır Yani Anadolu, Asya, Avrupa, Afrika ve ayrıca Amerika'da kurulan devletlerle bulunan resmi ilişkilerden dolayı tüm dünyayı ilgilendiren bir belge koleksiyonu bu arşivde yer almaktadır Bugün kendi web sayfası da dahil olmak üzere kendi binalarında araştırmacılara bu belgeleri sunmaktadır Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Tanzimattan önce padişahlarla ilgili evrak ve defterlerin, azil ve idam edilen veya mallarına el konulan devlet adamlarının evlerinde bulunan bu gibi belgelerin sarayda saklanması usuldendi Bu arşivde, en eskisi Orhan Gazi zamanına kadar giden 10726 defter ve 12724 vesika vardır Arşivin A'dan H'ye kadar harflerle başlayan maddeleri ihtiva eden iki fasikül Topkapı Sarayı Müzesi Arşiv Kılavuzu (1938 - 1940) adıyla kaydedilmiştir Tapu Kadostro Genel Müdürlüğü Arşivi Ankara'da bulunan bu arşivde 16 yüzyılın son tapu tahrir defterleri ile 1848'den sonraki tapu kayıtları muhafaza edilmektedir Şer'iyye Sicilleri Arşivi Şer'i mahkemelerin verdiği dava ve karar defterleriyle, merkezden verilen emirlere ait vesikaları muhafaza etmektedir 1941'de Adalet Bakanlığı tarafından Milli Eğitim Bakanlığına devredilmiştir Ankara'daki Milli Kütüphanede muhafaza edilmektedir Bunların Şer'iyye Sicilleri adıyla katalogları yayınlanmıştır Ankara'daki şer'iyye sicillerinden başka İstanbul Müftülüğü Şer'iyye Sicilleri Arşivinde de bir kısım şer'iyye sicilleri muhafaza edilmektedir Vakıflar Arşivi Vakıflar Genel Müdürlüğüne bağlı olarak faaliyet gösteren Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde ve Vakıflar Bölge Müdürlükleri bünyesindeki arşivlerde vakıf kayıtları ile ilgili belgeler muhafaza edilmektedir TBMM Arşivi 1920 yılından beri çıkan yasalar, tutanaklar vs saklanmaktadır Ayrıca devlet daireleri, belediyeler, okullar, özel kuruluşlar ve ailelerin arşivleri de vardır