Roketler_ Roketlerin Füzelerden Farkı_Sezyum, Sodyum Veya Lityum Hakkında...

Roketler_ Roketlerin füzelerden farkı_Sezyum, sodyum veya lityum Hakkında
Roketler_ Roketlerin füzelerden farkı_Sezyum, sodyum veya lityum Hakkında

Roket:Atış sırasında mekanik olarak yön verilen, yörüngesinin başlangıcında özitmeli olarak yol alan ve daha sonra yalnız balistik kanunlarına bağlı kalan mermi(Özel silahlardan farklı olarak, roket güdümlü değildir) Bazen, bu tip mermileri atan hafif füzeatarlar için kullanılır Özellikle XIV yy da, itici gücünü içindeki barutun yanmasından sağlayan humbarası: İngiliz generali Congreve’in icadı olan humbaraya <<Roket>> adı verilmiştir

Roket terimi, devindirici elemanını barutlu bir tapadan meydana gelen özitmeli taktik mermiler için kullanılır Yalnız tepkiye sağlanan ilk hareket sırasında patlama olmaması, hem geri tepme problemini ortadan kaldırır, hem de basit ve hafif atış malzemesinin kullanılmasına imkan verir: ince namlular, çok namlulu çerçeveler vb Atış sıhhati az olduğu için, roket ancak çok yakın veya çok büyük hedeflere karşı kullanılabilir ve güdümlü bir mermi değil de, balistik kurallarına göre yol alan bir fırlatma mermi olduğu ölçüde özel silahlardan ayrılır Çukur imla hakkıyla doldurulmağa çok elverişli olan roket, tanksavar silahlarda çok kullanılır (müttefiklerin Bazuka’sı ve Almanların Panzerfaust’u) Ayrıca, füze-radarlarla donatılmış olsun veya olmasın, roket, uçaklarda kullanılan ve gerek düşman uçaklarında taarruzda (1945’te yapılan hesaplara göre, 1 000 m mesafeden atılan her iki roket bir uçak düşürmüştü), gerek yerdeki birliklerin desteklenmesinde çok yararlı olan bir silahtır En çok kullanılanı 127 mm çapında olan bu çeşit mermilerde geri tepmenin olmayışı, otomatik silahların uçak kanatlarına yüklediği büyük kuvvetleri ortadan kaldırmaktadır

Roketlerin füzelerden farkı, roketlerin sadece roket motorlarıyla, füzelerin ise hem roket motorları hem de herhangi bir jet motoru ile tahrik edilebilmesidir Roket motorları hem yakıtı hem de yakıtın yanmasını sağlayan oksitleyici maddeyi bünyesinde bulundurur Dış atmosfer havasına ihtiyaç duyulmaz Bu sebeple dış çevreye bağlı olmadığı için boşlukta dahi çalışabilir Esas olarak katı ve sıvı yakıtlı olmak üzere iki çeşide ayrılırlar Katı yakıtlı roket motorlarının değişik ebatlarda olanları vardır Yapıları basittir Silindirik bir basınç kabı ve bunun içinde bulunan yakıt oksitleyici karışımı, egzozt ve ateşleyiciden ibarettir Yakıt ve oksitleyici (nitrogliserin ve nitroselüloz) ya ayrı ayrı bulunur veya oksitleyici yakıt içine gömülmüş kompozit şekilde bulunur Kompozit yakıt-oksitleyici, roket gövdesine dökülerek doldurulabilir Bu şekilde çok ince ve hafif yapılı roketler yapmak mümkündür

Sıvı yakıtlı roket motorları balistik füzeleri ve uzay araçlarını tahrik etmede kullanılır Yakıt ve oksitleyici oksijen tanklarda sıvı olarak depo edilir Pompa, boru ve valflerden sonra karışan yakıt ve oksijen yanma odalarına sevk edilir Yakıt olarak benzin gibi hidrokarbonlar, JP-4 ve alkol kullanılır Roketlerde yakıttan istenen en önemli özellik tepkinin maksimum olması için yüksek sıcaklıklarda hafif olmasıdır Bunu sağlayan en iyi yakıt hidrojen olmasına rağmen yoğunluğu düşük olduğundan çok büyük tanklar ve pompalara ihtiyaç göstermektedir Bu sebeple hidrojen, yüksek performanslı büyük araçlar için uygun bir yakıttır Diğer bir roket motor tipi olan nükleer roket motorlarında egzozdan çıkarak tepki saplayan bir akışkan mevcuttur Depoda sıvı olarak bulunan bu akışkan bir nükleer reaktörden geçerek sıcak gaz haline gelir ve enerjisi artar Hidrojen bu motorlarda elverişli bir akışkan olmasına rağmen, amonyak daha yoğun bir gaz olduğundan amonyağın depolanması daha kolaydır

Sezyum, sodyum veya lityum gibi ir alkalinin ısıtmakla elde edilen iyonlarının hızlandırılarak egzozdan atılması suretiyle tepki elde etmeye yarayan iyon motorları da bir tip roket motorudur Bu motorlar uzay araçlarının uzayda manevra yapmasında kullanılır Bir rokette motorlar tek veya kademeli olarak birden fazla da bulunabilir

Roketlerin Tarihi:Barutla, roketin kullanılması hemen hemen aynı tarihlere rastlar MS 1200’lerde Çinlilerin kağıtlara sardıkları kara barutu roket gibi kullandıkları iddia edilmektedir Kayıtlara geçmiş ilk roketin kullanıldığı yer, 1232 tarihli Kayfeng kuşatmasıdır Avrupa’da ilk roket 1258’de Cologne’de rastlanmaktadır1258’den itibaren 20 sene içinde Avrupa’da Roger Bacon, Albertus Mağrus, gibi isimler roketle ilgilenirken birçok Arabi kitaplarda roketler hakkında geniş malumat mevcuttur Bu tarihlerde roketler kendisini, kara muharebelerinden çok yelkenleri yaktığı için deniz muharebelerinde gösterdi Seringapatan’da (1792-1798) cereyan eden savaşlarda Haydar Ali ve ordusuna ait roketler sebebiyle çok kayba uğrayan İngilizler silah olarak kullanılabilecek roket imali için çalışmaya başladılar Birkaç sene sonra roketlerin menzili 200 mden 3000 mye ulaştı Cengreeve’nin roketleri ilk defa 1805’te Bouloğne’de deniz taarruzunda kullanıldı Bu dönemde birçok Avrupa devleti roket birlikleri kurdu

1846’da Williom Hale, uçuş esnasında roketlerin egzoz kısmına üç küçük meyilli metal taktı Bu küçük kanalcıklar vasıtasıyla roketler dönerek gidiyor ve daha isabetli oluyordu Birinci Dünya Harbi’nde Fransızlar, Almanların topçu ileri gözetleyicisi olarak kullandıkları balonları düşürmek için katı yakıtlı roketleri kullanırken, Almanlar da bunların daha geniş ve ipli olanlarını kullandılar Fakat bu arada özellikle tahrip maksatlı roketler üzerinde yoğun çalışmalar yapıyorlardı Daha sonra Fredich Krupp’un firması tahrip maksatlı roketlerin seri imalatına başladı Bu roketlerde yakıt %50 nitrogliserin, %41 nitro selüloz, %9 karbon itten müteşekkil idi İngiltere, Almanya ve Amerika’da da yakıt tüpleri üzerine geniş araştırmalar yapılıyordu

İkinci Dünya Savaşı yıllarında özellikle Amerika’nın geliştirdiği AT-MI roketi, en gelişmiş bir antitantik roketiydi İlk defa 1943 senesinde Tunus’a karşı kullanıldı “Bazuka”adı ile anılan bu roket 375 cm boyunda ve 59 cm çapında idi Tesirli menzili 180 metre olan bu rokete yeni keşfedilen “Munroe Prensibi” ile çalışan patlayıcı konuldu Bu roketlerle beton ve çelik zırhlar delinebilmiştir Bu roketin daha kuvvetli ve daha tekamül etmiş tipi olan 8,75 cmlik roket ilk defa Kore’de denendi Daha sonra 11,25 cmlik M-8 roketleri seri olarak imal edilmeye başlandı 12,5 cmlik HUAR, 18 cmlik denizcilerin kullandığı tahrip roketleri ve 1625 cmlik uçak roketi RAM bu gelişmeleri takip etti

İkinci Dünya Harbi yıllarında İngiltere’nin 9,25 cm “Z” roketleri, Rusların Katusha adlı roketleri, Almanların “Nebelwerger 41” ve “Rhenbote” adlı roketleri kullanıldı Japonların ise bu sırada roketleri pek gelişmiş değildi Savaştan sonraki son 10 sene içinde 1000 kg katı yakıtlı roketler yapılmıştır Katı yakıtlı roket yardımcı kalkış elemanları (RAKE’ler) üzerine de yapılan uzun araştırmalar sonucunda büyük gelişmeler kaydedildi Bundan sonra Almanya’da sıvı yakıtlı RAKE’ler üzerinde çalışmalar yapıldı Sıvı yakıtlı roketler 19372den sonra yaygınlık kazanmaya başladı Bu çalışmaları Amerikalı fizikçi Robert Hutehings Goddard (1882-1955) başlattı 1935 senesinde yapılan deneyler başarılı oldu Bu çalışmalar Avrupa’ya sıçradı 1950’lerin ortalarına kadar 15 değişik ülkede 20 roket tekamül heyeti ortaya çıktı Çalışmalar hızlandı ve bakışlar fezaya yöneldi

Alman Roketleri:1932’ye kadar sivil geliştirilmeye çalışılan sıvı yakıtlı roketler bu tarihten sonra askeri sahada yerini aldı Bu maksatla yapılan çalışmalar sonucunda A1-A2-A3-A5 ve 1942’de A4 roketleri yapıldı 8 Eylül 1944’de Hollanda’dan İngiltere’ye V2 roketleri atılmaya başlandı V1 roket değil, insansız bir jet bombası idi U2 roketlerinden 1300 kadar atıldı 1115’i İngiltere’ye ulaştı 2724 kişi öldü V2 roketlerinin menzili 300 kmyi buluyordu

ABD Roketleri:İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 80 adet A4 roket parçası toplandı ve bunların ışığında Meksiko City’de çalışmalara başlandı Çalışmalara, davet edilen general Dornberger ve Dr Van Broun da katıldı A4’ler ve bundan sonra da Viking’ler üretilmeye başlandı Vikinglerin son tipinin menzili 1954’de 158 mile ulaştı Daha sonra 250 mile ulaştı Daha sonra 250 mile (400km) ve 1956’dan sonra da Bumper, Jüpiter C, X-17 ve Farside roketleri ile de 5000 km ye ulaşıldı Farside roketi 2400 metre yüksekte bir balondan fırlatılan dört bölmeli bir rokettir Amerika’da yapılan bu çalışmalar dünya yörüngesine gönderdiği roketler ve en sonunda da Ay’a ulaşmaya kadar devam etmiştir Başlangıçtan itibaren feza çalışmalarında kullanılan roketler şöyle idi: Scout, Eksplorer, Son Marco (Ther-Agena-D), Agene-D, Alouette, DeHA, TAD, Atlas D, Centour, Titan II, Titan III-c, Satürn I, Pegasus I, Apollo serisi, Satürn IB, Satürn II, Satürn IV B ve nihayet Satürn V91000 kg itme gücüne sahip 177 kilometrelik yörüngeye 120 tonluk yükü yerleştirebilecek kapasitedeydi Bu arada “roket uçakları” üzerinde çalışmalar sürdü İlk çalışmalar Almanya’da başladı Planörlerle başlayan çalışmalar, sırasıyla HE-176 uçağı, HE-112, Me-163, Me-163A, Me-163B ve Notter uçağı ile devam etti

Amerika uzay araçlarını fırlatmak maksadı ile katı yakıtlı Scout ve Agena D roketlerini yaptı Daha sonra yapılan delta roketleri sıvı yakıtlıdır Bu roketler dört kademelidir Tiros ve Telstor uyduları delta roketi ile fırlatılmışlardır Mariner IV’ü Mars’a götüren roket Atlas D ve Agena D roketlerinin birleşimi idi Kademeli olan bu roketlere füze denir Uzay araçlarını fırlatmakta kullanılan çok katlı roketler arasında Centaur, Titan, Satürn türlerini saymak mümkündür Bunların hepsi güdümlü füze sınıfına girer

SSCB Roketleri:İkinci Dünya Harbi’nin sonuna kadar kayda değer bir çalışması olmayan Rusya, İkinci Dünya Harbi’nden sonra iki adet Alman V-2 roketi ele geçirdi Hemen çalışmalara başlayarak 400 adet V-2 roketinin kopyasını yaptılar Proje ve planlarını da ele geçirerek beş adet uçaksavar roket tipi, beş kadar deniz kuvvetlerinde kullanılacak roket çeşidi, taktik ve kıtalararası balistik füze yaptılar

İlk Rus peyki olan Sputnik 1, T-2 roketi daha sonra peykler ve insanlı feza araçları Vostok ve sıvı yakıtlı bir roket olan Vostok T-3 roketiyle fırlatıldı