Hafizadan Bulup Geri Getirme

Hafizadan Bulup Gerİ Getİrme
Tulving hafızadan istenilen malumatın, yokluğu sebebiyle hatırlanamamasını; var olan malumatın depodan geri getirilememesi sebebiyle hatırlanamamasından ayırır Tulving' in terimlerine göre hafızadaki malumatın elde edilebilirliği ile onun kolay bulunabilirliğini ayırdetmek gereklidir Tulving'in bu ayrımın gerekliliğini ortaya koyduğu bir seri araştırma, bir keresinde hatırlanamayan itemlerin daha sonraki bir zaman zarfında ipuçlarının yardımı ile veya yardımı olmaksızın hatırlanabildiğim göstermiştir Tulving daha önce hatırlanılmamış olan itemlerin yardım görmeksizin ikinci sefer hatırlanışım gösteren bir deneyinde, deneklere tek bir kelime listesi vermiş ve onlardan bu listenin tamamını hatırlayabilmeleri için 3 hak tanımıştır Her denemede (hak) listenin ancak yarısı hatırlanmakla birlikte hatırlanan kelimeler her defasında birbirinden farklı olmuştur Böylelikle bir denemede hatırlanan kelimeler, diğerlerinde hatırlanmamıştır Bu durum doğaldır ki depodaki kayba atfedilmez, çünkü önce hatırlanamayanların tekrar ortaya çıkması mümkün olamazdı Öyle ise bu itemler hafızada elde edilmesi mümkün, fakat kolay bulunamayan itemler olması gerekir Deneyden elde edilen bir başka bulgu da; hatırlanan itemlerin farklı olmakla birlikte sayıca hemen hemen sabit olmasıdır Dolayısıyla en azından bazı şartlarda geri getirme sürecinin bir sınırı olduğu söylenebilir tek bir denemede belli bir sayıda iteme ulaşılabilmektedir
Tıılving ipucu ile hatırlamanın ancak bu ipuçlarının öğrenme esnasında kodlanmış olması durumunda gerçekleşeceği hipoaaaini ortaya atmıştır Tulving ve Pcarlstone (1966) deneklerine 24 tane hatırlanacak kelimeyi (HK), ya tek başına (mesela ET) vermiş ya da hatırlanmasına yardım edebileceğini söylediği ortaklığı zayıf bir kelime (şişman ET) ile birlikte vermiştir HK kelimelerin tek başına verildiği denek grupları ya serbest hatırlama ya da zayıf ortaklı kelime ipuçları ile birlikle jeste tabiî tutulmuştur Ortak kelimeler verilen denek grubu, ipucunun verilmediği, aynı ipucunun verildiği (şişman) veya başka bir zayıf ipucunun (ayak) verildiği şartlarda hatırlama testine tabii tutulmuştur Sonuçlara göre eğer kodlama ve geri getirme esnasında aynı ipucu verilmişse veya ipucu yoksa hatırlama başarısı iyidir Ama kodlama ve test ortamı, ipucuna göre değiştiğinde performans düşmüştür Bu sonuç geri getirme esnasında ikmal edilen bir ipucunun etkisinin kodlama esnasındaki' yarlığına bağlı olduğunu göstermektedir Dolayısıyla özel geri getirme ipuçlarının hatırlamaya yardımcı olması ancak ve ancak bu ipuçlarıyla ilgili malumat ve hatırlanacak olan kelimeyle ilişkisi kodlama esnasında hatırlanacak kelime ile beraber harekete geçirilirse gerçekleşir Bu hipoaaa, kodluma özelliği hipoaaai olarak bilinir
Ayak, şişman gibi ipuçları kodlama ve geri getirmede kognitif ve çevresel bağlamların sadece bir bölümünü oluşturmaktadır İpuçlarının yer aldığı çerçevenin diğer cepheleri eğer hatırlanacak kelimelerle birlikte kodlanırsa, bunlar da geri getirme ipuçları olarak hareket edecektir Hatırlama ile kodlama arasındaki bu çerçeve değişecek olursa ipuçları kaybolacağından hatırlama performansı da düşecektir Bu, çeşitli defalar yapılan araştırmalar tarafından doğrulanmıştır Hatırlanacak materyali bir odada öğrenmiş, hatırlama testini ise bir başka odada yapan deneklerin hatırlama başarıları oda değiştirmemiş olan deneklere oranla daha düşük olmuştur