Köktencilik (Radikalizm)

Köktencilik (Radikalizm)

Siyasal ilkelerin kökten değiştirilmesini öneren öğreti İngiliz düşünürleri Bentham, James Mill ve John Stuart Mill üçlüsünün, bütünüyle temel siyasal ilkelerin değişikliğini öngören, düşünsel yaşamın çeşitli alanlarında ileri sürdükleri kökten değişiklik öğretisine felsefesel köktencilik denir

Bu öğretinin temel düşüncesi bireycilik'tir Ekonomik, töresel, siyasal bütün alanlarda bireye tam ve koşulsuz bir özgürlük tanınmasını Öngörürler Bu üçlü düşünürlerin başkanı Bentham'dır Her üçü de, sonunda pragmacılığı doğuran, yararcılık öğretisini savunmuşlardır Buna törebilimsel yararcılık diyorlardı Ruhbilimlerinde çağrışımcı'ydılar Siyasada seçimle iş başına gelen hükümetin ve milletvekillerinin tam yetkili ve devlette en büyük güç kılınmasını istiyorlardı

En üstün iyiliği ve mutluluğu yararlı olan'da buluyorlardı İnsan usunun gerçek ve tek ölçüt kılınmasını savundular Koyu liberal olmalarına rağmen eşitçiydiler, bu bakımdan bilmeyerek toplumculuğa yol hazırladıkları kimi yazarlarca —örneğin Bertrand Russell— ileri sürülür Bu düşünürlerin dağınık ve aaaafizik yapılı düşüncelerinin bilimsel toplumculukla en küçük bir ilgisi olmamakla beraber köktencilik gene de en iyi dilegelişini Marx'da bulmuştur

Marx, Hegel'in Hukuk Felsefesinin Eleştirisine Katkı'sında söyle der: "Radikal olmak işi kökünden almaktır ve kök de insan için insanın kendisidir" Siyasal açıdan XIX yüzyılın başlarında İngiliz liberal partisinin demokratik reformlar isteyen üyeleriyle 1876 anayasasının ilanından sonra Cumhuriyetçi partinin oportünistler adıyla anılan ılımlı üyelerine karşı bulunan ve köklü değişiklikler isteyen üyelerine radikaller adı verilmiştir

Daha sonra hemen bütün dünyada düzen değişikliği isteğinde birleşen gruplar ve partiler, birbirlerine karşıt durumda bulunmalarına rağmen, bu adla anılmışlar ve solda düşman olmaz sloganını benimsemişlerdir Bunun yanısıra sağ radikalizm de oluşmuş ve Alman ırkçılığından Amerikan McCarthy'ciliğine kadar birçok çağdışı ve gerici akımlar radikal adıyla anılmışlardır

Kötümserlik (Pesimizm)

Her şeyin kötü, hattâ mümkün olabileceği kadar kötü olduğunu veya kötülüklerin toplamının iyiliklerin toplamından daha ağır bastığını ileri süren felsefe öğretisi

Kişisel kötümserlik, bir mizacın veya bir karakterin dile gelişinden başka bir şey değildir (msl Lord Byron, Leopardi, Madam Aekermann vb) Sistemli kötümserlik ise, düşünceye dayanan, tabiat ve hayat hakkında bir görüş olarak ileri sürülür

Bu kötümserlik (msl Buddha'cılıkta) dini bir görünüş kazanır ve şu dört önermede özetlenir: acı, varoluştan ayrılmaz, acı, arzunun çocuğudur; acı ve varoluş, nirvana yoluyla ortadan kalkabilir; nirvana, arzunun yok edilmesiyle ve insanın tam bir ilgisizliğe kapılmasıyla elde edilir

Schopenhauer, Buddha'cılığın öğretilerini yeniden ele alarak bir insan tabiatı analizinden hareket eder: olmak, davranmak demektir; davranmak çaba göstermektir, irade her şeyin ilkesi, özü ve temelidir Tabiatta her şey iradedir, demek ki her şey acı çekmektedir Schopenhauer, öğretisinden evrensel merhamet ahlâkına varır Hartmann, iradenin yerine bilinçdışını koyar ve bilinçdışının, bizi gerçek çıkarlarımıza aykırı düşen kendi amaçlarına göre yönettiğini söyler

Acıların toplamı, nazların toplamından her zaman daha ağır basacaktır; çünkü acı, geçici bir ilinek değildir; varlığın özünden gelir ve ancak varlıkla birlikte ortadan kalkabilir