Felsefi Terimler Sözlügü G

Felsefi Terimler Sözlügü G

GENELLER (Tümeller)
Genel kavramlar Bu deyim, tümeller ve evrenseller deyimleriyle anlamdaş olarak, mantık dilinde beş genelleri dile getirmek için kullanılır Metafizikte ve idealist felsefedeyse tüm genel kavramları dile getirir Tarihsel süreçte idealizm, bu genel kavramlar üstüne kurulmuştur Antik çağ Yunan Eleacılarından başlayıp Platon ve Aristoteles felsefelerinde biçimlenen ve Hegel felsefesinde doruğa ulaşan idealizmin temel önermesi geneller(tümeller ya da evrensellerin)in gerçek varlıklar olduklarıdır İzledikleri mantık şudur:

Gerçek varolan değil tam tersine varolmayandır Geneller varolmaz, sadece bireyseller varolur Örneğin ak bir genel kavramdır, bütün ak bireysellerden soyutlanarak elde edilmiştir ve bunun için de yoktur, buna karşı ak çiçek vardır, çünkü bireysel bir nesnedir Varolmak belli bir uzayda ve *****da varolmaktır Ama bütün uzay ve ***** aransa aka rastlanamaz Demek ki geneller, ne uzay ne de zamandadır, hiçbir yerde ve hiçbir zamana olmayan da yok demektir Varolan her şey bireyseldir, genelse bireysel olmayandır Ne var ki nesnel gerçeklik üstündeki tüm bilgimiz kavramlardan, eş deyişle genellerden oluşmuştur Demek ki gerçek, bireysel değil, geneldir Genel varolmadığına ve sadece bireysel varolduğuna göre bundan çıkan zorunlu sonuç, geçeğin, varolan değil, varolmayan olduğudur Demek ki asıl gerçek varlık, varolan değil, varolmayan bir varlıktır Metafiziğin ve idealist felsefenin bu sözcük oyunları bir yanıyla Berkeleycilikte, öteki yanıyla Hegelcilikte uçlaşmıştır

GERÇEK
Bilinçten bağımsız olarak var olan Düşünülen, tasarımlanan şeylere karşıt olarak var olan

GNOSTİKLER
Antikçağ Yunan felsefesini gizemcilik ve Hıristiyanlıkla kaynaştırmaya çalışan dinsel-gizemci düşünürler İS 1 ve 2 yüzyıllar da yaşayan Valentin, Simon, Basilide, Corpocrade, Saturnin, Marcion vb düşünürler gizemsel-dinsel bir felsefe oluşturmuşlardır Bu felsefe, antikçağ Yunan felsefesini ve özellikle Platonculuğu, Pitagorasçılığı, ilkçağın gizemsel dinlerini, Yahudiliği ve Hıristiyanlığı seçmeci bir tutumla kaynaştırarak biçimlendirmiştir Temel düşünceleri, saltık bilginin anlık sezgilerle kavranabileceği inancıdır Dilimizde bilinirciler adıyla anılan gnostikler, gerçekte, gizemci tarikat adamlarıdır ve tüm dinleri saltık bilginin sağlanmasında yetersiz bulurlar Onlar için saltık bilgi, dinsel bilgilerin çok üstünde bulunan kurgusal bilgilerdir Bu yüzden Hıristiyanlarca sapkın sayılmışlardır Çünkü İsanın Tanrının oğlu olduğu, doğduğu ve büyüdüğü, çarmıha gerildiği gibi dogmalarını yadsırlar Onlar için İsa düpedüz bir insandır Ne Tanrı ne de oğlu doğmaz, büyümez, hele çarmıha hiç gerilmezİngiliz düşünür Bertrand Russell, İsayı bir insan sayması bakımından İslam peygamberi Muhammetin de bir gnostik olduğunu söyler

GÖRELİ
Bir başka şeye bağlı olan; ancak belli koşullar içinde geçerli olan

GÖRÜNGÜBİLİM (Fenomenoloji)
Edmund Husserl'in(1859-1938) başlattığı, deney nesnelerini, bağımsız doğalarıyla ilgili yanıtlanamaz sorular ortaya atmadan araştıran bir felsefi yaklaşımdır