Kişisel Gelişim Bozukluğu Olarak Mobbing

“MOBİK’ in EKOLOJİSİ…

İşyerinde Psikolojik taciz olarak, Türkçemize geçen bu olgu; şimdilerde cinsiyet tanımaksızın, mahkemelerimizin gündemine de girmiş durumda…
Mobik, “tüzel kişilik”ten daha ziyade, esas itibariyle,”gerçek kişileri” konu edindiğinden; idare mahkemeleri değil, asliye hukuk ve ceza mahkemelerinin uhdesindedir

Mobik örneklerine, askeri yapılanmalarda rastlamak mümkün değil, zaten işin doğasına da aykırı iken, Üniversitelerdeki sayısı ile kıyaslandığında, üniversitelerin, kışlaya fark attığı gözlenmektedir

Olayların, % 99 ‘unun üzeri örtülmekte, kol kırılmakta, “yen” içinde bırakılmaktadır Sadece % 05 ‘ lik bir oran ise, aysbergin su üstüne çıkan boyutudur

Batı ülkelerinde ise; olgunun oldukça yol almış bir geçmişi ve yerine oturmuş, hatırı sayılır bir hukuku ve yaptırımı vardır

Maalesef, üniversitelerde yaşanan “mobik” vakaları, neredeyse hangisi “mobik” değil ki? dedirtecek cinstendir

Tacizci kurbanını nasıl seçiyor? Kurbanında olması gereken asgari nitelikler nedir? Senaryosunu nasıl kurguluyor? Örneklem alanını nasıl belirliyor? Nasıl bir yöntem izliyor?

Bu yazıda, mobik olgusuna, sibernetik açıdan bilimsel bir açılım getirmek amaçlanmaktadır

Tacizci ile başlayalım;

Tacizci (mobik-seven):

Tacizci kahramanımız bir amirdir Şefkat ve ilgi mağduru bir “cevher”dir
Özellikle tacizcide, ağır kompleksi ve kompülsif bir takıntı varsa; durum daha da ciddi demektir Bu gruba giren kişiler, psikolojik olarak kendilerinde, kendilerinin bile tarifleyemediği bir saygı/saygınlık! arayışı içindedirler

Kendi “gerçek kişiliklerini” oluşturan varlık alanını, sahip olduğu makamın tüzel kişiliğinden üstün tutarlar Kendilerini her daim kanıtlama ve “ispat” histerisi içindedirler

Kontrolü ellerinde tutayım derken, kontrolsüz ve akıldışı(irrasyonel) davranışları dikkat çekicidir Bu kişilerin, eğer “bir üst amiri” de aynı hastalıktan müzdarip değilse, geçici de olsa kontrol altına alınabilir Ama bu bile, zaman zaman tacizciyi içten içe öfkelendirebilir Temel çözüm; tacizciyi görevden almak, makamsız bırakmaktır Çünkü “sahip olduğu kudret; kafacığının içindeki, kendisine tanınan yetkide ve arkasındaki kamusal güç zırhındadır”
İşte bu yüzden, kendilerinin mahkemeye verilmesi, onlar için “her şeyin bittiği” noktadır

Mobik kurbanının temel özelliği ise; “sıra dışılığı” dır Evcileştirilmesi gereken bir alt(lık)tır Tacizci, önceleri kurbanı ile iyi ilişkiler kurar Daha sonrasında ise; tacizci ana hareket planını, birbir yerine getirmeye başlar

Mobik mağduru, genelde üstün zekalı ve kariyerinde başarılı ve sosyalleşme sürecini tamamlamış kişilerdir

Mağdura yüklenen rol; onun sözde “sorunlu”! bir kişi olduğudur Pro-fesyonel tacizci; bu sorunu ve sorunun ne olduğunu bir türlü tanımlayamasa bile, böyle bir imajı(sabıkayı) kurbanının üzerinden yaftalayacak, her türlü suçlamayı a-simetrik psikolojik yollarını kullanarak yapacaktır

Kullandığı YÖNTEM; a) “Dedikodu Psikolojisi”
b) Yakın çevre derin görüşmeleri
c) Sistematik,idari soruşturmalar sinsilesi ve ardniyetli ithamlar
d)Abartılı duygu ve düşünceler ,niyet okuma ve felaket tellaklığı

Tolga Yarman hocamın da belirttiği üzere; “Von Nevman’ ın matematikteki oyun teorisi, işin kuramsal çerçevesini oluştururBu teori tüm harp oyunlarının da temel felsefesidir

Buna göre; yapılacak hamle yada hareketle kendinizin durumunu mümkün mertebe iyileştireceksinizdir; karşınızdakinin durumunu ise, mümkün mertebe kötüleştireceksiniz, yani “etkileşme” halindeki iki fonksiyondan biri maksimize edilirken öteki, aynı zamanda minimize edilecektir İşte buna, Mobik’ in matemetiği derler”

Tacizci aslında, korkağın ve kendine güvensizin tekidir Bu yönüyle, acınası, hazin bir hayat hikayesi olduğu da söylenebilir Dolayısıyla cinayet yerine ve mağdura sık sık uğrar Can çekişen kurbanını öldürecek ve sonrasında da intihar süsü verecektir Bu onun kurbanı ile “bağımlılık” aşamasına geldiğinin de göstergesidir

Brezilya şebekleri üzerinde yapılan bilimsel bir çalışmada; bir entropi formülü yardımıyla,
Mağdurun, tacizciden aldığından daha fazla bilgiyi, tacizcinin mağdurdan aldığını göstermektedir Bunun nedenine gelince; Tacizci(mobik-seven) “mağdur”un
yaptığı her şeyden haberdar olabilmek için, kendini bitirircesine bir çaba sarf etmek zorundadırRakamlarla ifade etmek gerekirse; tacizci konumundaki baskın şebeğin mağdur konumdaki hayvanın davranış dışa vurumlarından (bilgi birimi olarak ölçüldüğünde bunun bütünü 06 bits değerindeydi) 02 Bits değerinde bir bilgi kaydettiği ve bunun tüm bilgilerin yaklaşık üçte biri olduğu, 04 Bits’ lik bir bilginin de kaybolduğu saptandı

Ve bu aşamada sürpriz bir bulgu ortaya çıktı…!!

Baskın durumdaki şebeğin “poz kesme”, “guruldama”, “taciz etme” ve “poposunu gösterme” gibi davranışlarından zayıf konumdaki şebeğin aldığı bilgi ise; sadece 002 bits düzeyinde bulunmuştur Bu değerinde, zaman biriminde oluşan tüm bilgilerin sadece otuzda birine tekabül ettiği saptandıBöylece bu değerin, tacizcinin kurbanından aldığı bilgilerden on defa daha az olduğu belirlenmiştir ”Tacizci” şebeğin yükseklere tırmanayım derken poposunun daha da çok görüldüğü de saptanan başka bir bulgudur

Sonuç:

Tacizci, mobik kurbanına, kurbanın tacizciye yöneldiğinden daha fazla yönelirBir anlamda aralarında, asker Şvayk ile subay Lukaş’ ın ilişkisi gibi bir ilişkiden bahsedilir

Mobik-severin, geçmişte buna benzer bir taciz yaşamış olma ihtimali yüksektir Dolayısıyla, bir davranışsal model olarak yaptığı patavatsızlıkları “dopralık” ! olarak görme eğilimdedir

Sonuç olarak; Kişisel fikrim şu yöndedir Mobik kaderimiz değildir Mobik , yapanın yanına kar kalmaz İnsan ırkının, arkaik sosyalleşme süreçlerinde görülen ve kendi ile barışık olmayan, zihin-ruh-duygu üçlemesindeki, “duygusal zeka” gerilemesini, pekala patolojik bir araz olarak görmek de mümkündür

Sorunu, kartezyen akılda aramamak ,çözümü ve tedavisini de “Ekolojik”bilinç kuramıyla bağıntılamak gerekir

Mobik-sevenin “durum psikolojisi”, saatlik fark gösterir Süreç içinde stabil ve steril değildir

Bazı araştırmalar, mobik-seven kişilerin, intihale (bilimsel kapkaç)
yatkın kişiler olduğunu da göstermektedir

Mobik- sevenler, karşılarındaki, kişilerin başarılarını hafife almaya ve aldırtmaya meyillidirler Böylelikle kurban üzerinde orta ve uzun erimde bir “İtibarsızlaştırma” politikası uygularlar Madur / madure , ahmak ıslatan yağmura maruz bırakılmakta sonrasında ise, sağanak yağmurda ıslandığı iddia edilebilmektedir

Bu süreklilik arz eden durumsürecin kesin sonunu da hazırlarBöylelikle işten el çektirmeye, yani zemin son darbeye hazır hale getirilir

Unutulmamalıdır ki;

Basiretsiz idareci, mobik yapmaya adaydır

Üniversite yönetimlerinin bu olaylarla mücadele etmesi veya en azından teşvik etmemesi gerekir İdari açıdan tüm tedbirler alınmalıdır Bunu yaparken de , “mobik-seven” in üzerine, aynı yöntemle gidilmemesi esastır

İyi yöneticiliğin “okulu” yoktur Ama, “mobik”in bir kliniği vardır

Mobik tedavi edilemez bir vaka da değildir Ancak hastanın, durumunu
kabullenmesi gerekir Sinir krizleri ve kahkahaları ise, geçicidir

Bakalım, Mobik teorileriyle ilgili olarak gerçekleşecek, “doktora çalışmaları” yine de kim bilir bize hangi güzellikleri sergileyecek ve bize ne şebeklikler öğretecektirKafamızı sert bir kayaya vurmazdan ve kuma gömmezden az biraz, az önce!! tabiî ki de yani

TAHİR ÇALGÜNER

Dipnot: 1) Tolga Yarman, “Dedikodu psikolojisi”, Popüler Bilim dergisi
2) Frederic,Vester ,( çev: Aydın Arıtan) “Ekolojinin anlamı”Arıtan yayın1997 İstanbul