Gemi-Buhar Makineleri Ve Buhar Türbinleri

Gemi-Buhar Makineleri ve Buhar Türbinleri



İlk buharlı gemilerde pistonlu buhar makineleri bulunurdu Bu makinelerde bir silindirin içine, hareket edebilecek biçimde ama sıkıca geçirilmiş olan piston, silindire giren buharın itmesiyle ileri geri hareket eder Pistonun bu hareketi bir kol düzeneğiyle bağlı bulunduğu mili ve mil üzerindeki çarkları döndürür
Birçok büyük ve hızlı gemide ise buhar türbinleri kullanılır (bak Türbin) Pistonlu buhar makinesinden daha sarsıntısız ve daha sessiz çalışan buhar türbininin verimi de çok daha yüksektir Türbinin çalışması, bir yel değirmeninin çalışmasına çok benzer Türbinde buhar, türbin mili üzerindeki bir tamburun çevresine dizili olan kanatçıklar arasından büyük bir hızla geçer Kanatçıklar tambur

üzerinde birkaç sıra halinde dizilmiştir; buhar bir sıradaki kanatçıkların arasından geçtikten sonra bir sonraki kanatçık sırasına gelir Buharın bu kanatçıkları itmesiyle tambur ve tamburu taşıyan mil döner

Tamburun kapalı bir bölme içinde olması buhar kaybını önler Bir türbinden geçirilen buhar daha sonra ikinci ve üçüncü bir türbinden de geçirilebilir; türbinlerin hepsi aynı pervane milini döndürebileceği gibi, ayrı ayrı milleri döndürecek biçimde de düzenlenebilir Türbinden ters yönde buhar geçirilerek türbinin dönüş yönü tersine çevrilemez Bu nedenle pervaneyi ters yönde çevirmek (tornistan etmek) için gemiye ayrı türbinler konulabilir Gemiyi geriye doğru hareket ettirmek istendiğinde o türbinlere buhar gönderilir Türbin yüksek bir hızla (dakikada yaklaşık 4000 dönüş) çalıştığı zaman verimi en yüksek düzeye ulaşır; pervaneler ise düşük hızla (dakikada yaklaşık 80100 dönüş) döndüklerinde iyi sonuç verirler Türbinle pervanelerin hızları arasındaki fark iki biçimde giderilebilir Bazı gemilerde türbin mili pervane miline, dönüş hızını düşürecek biçimde düzenlenmiş bir dişli çarkla bağlanarak pervanenin türbin miline oranla çok daha düşük bir hızla dönmesi sağlanır (bak DİŞLİ Çark) Bazı gemilerdeyse "türbinli üreteç" grubundan yararlanılır Bu yöntemde buhar türbinleri elektrik üreteçlerini; üreteçten elde edilen elektrikle çalışan


düşük devirli elektrik motorları da pervane millerini döndürür (bak DİNAMO)
Bir gemide buhar türbini kullanılması ilk kez 1894'te gerçekleştirildi İngiltere'de Spithead'deki donanma denetlendiği sırada, Sir Charles Parsons'ın türbinli gemisi Turbinia demirli savaş gemilerinin arasından saatte yaklaşık 65 km hızla geçerek büyük heyecan yaratmıştı


1910'a gelindiğinde okyanus hatlarında çalışan gemilerin çoğu türbinli gemilerdi Çok geçmeden gemilerin ana yakıtı olan kömürün yerini akaryakıt almaya başladı ve Rudolf Diesel'in bulduğu dizel motorunun gemilerde kullanımı gittikçe yaygınlaştı (bak DİZELMotoru) Günümüzde kullanılan gemi motorlarının çok büyük bir bölümü buhar türbinleri ve dizel motorlarıdır Bazı çok yaşlı teknelerde pistonlu buhar makinesine rastlanabilir Savaş gemilerinin bazılarında ise gaz türbinleri bulunur