04-02-2013
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Aya Irini (Yunanca Hagia Eirene "Tanrısal Barış")
AYA İRİNİ
Aya irini (Yunanca Hagia Eirene"Tanrısal Barış") AYAİRİNİ olarak da yazılır İstanbul'da Sultanahmet semtinde,Ayasofya'nın yakınında,onunla çağdaş Bizans kilisesi Yapı ilk kez IV yüzyılda İmparator Constantinus zamanında yapıldı 532'deki Nika Ayaklanması sırasında Ayasofya gibi o da yandı İmparator İustinianos'un Ayasofya ile birlikte yeniden yaptırdığı Aya İrini,zaman içinde çeşitli yangın ve depremlerden zarar görüp onarılarak günümüze ulaştı İstanbul'un fethinden sonra başka Bizans kiliseleri gibi camiye çevrilmeyerek çeşitli ganimet ve silahların saklandığı bir depo gibi kullanıldı(Cebehane) II Mehmed'in (Fatih) yaptırdığı (bugünkü Topkapı Sarayı'nı çevreleyen)Sur-ı Sultani'nin içinde kaldı III Ahmed döneminde içindeki silahlar düzenlenerek Darü'l -Esliha adıyla bir tür askeri müzeye çevrildi (bak Askeri Müze) Bu müze 1875'te Çinili Köşk'e taşındı 1908'de yeni bir askeri müzenin kurulması için Aya İrini de çeşitli tarihsel malzeme depolandı Daha sonra açılan bu müzenin eşyaları ,II Dünya Savaşı çıkınca,koruma amacıyla 1940'ta buradan taşındı Bir süre boş kalan Aya İrini bugün 1973'ten beri süren Uluslararası İstanbul Festivali kapsamında konser salonu olarak kullanılmaktadır 1983'te açılan Anadolu Medeniyetleri Sergisi'nin bir bölümü de burada düzenlenmiştir![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif)
Aya irini 32 m x 57 m kenarları olan dikdörtgen planlı,bu dikdörtgenin uzun ekseni üstünde yer alan iki kubbenin örttüğü bir yapıdır Apsise yakın olan kubbeyi dört büyük ayak taşır Sağda ve solda bu ayakların aralarında birer sıra üstünde yerleştirilmiş İon başlıklı dörder sütun,ana mekanı çok geniş bir orta nefle iki tane dar yan nefe ayırarak bir bazilika plan şeması oluşturur Yan neflerin üzerinde ve geride birer geleri katı vardır Apsise yakın kubbe,ayaklara oturan dört tane enli kemerin taşıdığı bir kasnağın üstünde yükselir Çapı 15 m döşemeden yüksekliği 35 m'dir Kubbe kasnağı ,bazısı örülerek kapatılmış 20 pencere ile delinmiştir Bunun arkasında yer alan ikinci kubbe ,uzun ekseni yapı eksenine dik bir elips biçiminde ve daha basıktır![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif)
![](http://frmsinsi.net/attachment.php?attachmentid=38180&stc=1&d=1364909145)
Dışarıdan üç kenarlı olan apsis nişi,içeriden yarım daire planlıdır ve üzeri bir yarım kubbeyle örtülüdür Yarım kubbenin içinde İkonaklazm döneminden (726-843) kalma büyük bir haç figürü bulunmaktadır Bu haç,özgün yapıdan bugüne ulaşmış tek mozaik bezemedir Apsisin içinde din görevlileri için yarım daire biçiminde ve basamaklar halinde yükselen bir oturma yeri ( synthronon ) yer almaktadır Bunun en üst basamağının altında bir dehliz vardır Yapının apsisin karşısına gelen kenarında narteks bölümü bulunmaktadır Narteks,revaklarla çevrili bir atriuma açılır![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif)
![](http://frmsinsi.net/attachment.php?attachmentid=38181&stc=1&d=1364909145)
Bizans'tan günümüze ulaşmış bu tek atrium,Osmanlı Döneminden revaklarının önüne,ikinci bir revak sırası daha yapıldığı için,epeyce daralmıştır 1972-73 'te Alman Arkeoloji Enstitüsü'nün yürüttüğü çalışmalarla Aya İrini'de çeşitli dönemlerden kalıntılar ortaya çıkartılmıştır![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif)
Kaynak:AnaBritannica cilt 4 sayfa 34 frmsinsi net için derlenmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|