İşığın Hızı Ve İşık Yılı

Işık görmeye neden olan bir enerji kaynağıdırIşığın boşlukta bir saniyede aldığı yola ışık hızı denirIşık hızı yoğun bir ortama girdiğinde hızı ortam yoğunluğuna göre azalırGüneş en önemli ışık kaynağıdır

Işık Yılı Hesaplama

1 ışık yılı = Işık hızı (km/sn) x bir yıl (saniye cinsinden)

1 ışık yılı 63241 AU?ya (astronomik birim) ya da (9460530 x 10¹² km) eşittir

(1 AU (Astronomik birim) = 149597870691 ± 0030 km; Dünya ile Güneş?in merkezleri arasındaki uzaklık)

Güneş sistemi?ne en yakın yıldız ortalama 422 ışık yılı uzaklıkta olan Proxima Centauri?dir



17 yüzyıla kadar ışığın sonsuz hızda ilerlediği varsayılıyordu Buna dayanak olarak ay tutulması sırasında dünyanın aya düşen gölgesinde gözlemlenen bir geçikme olmayışı gösteriliyordu Şimdi biliyoruz ki ışık bu geçikmeyi gözlemleyebilmek için çok hızlıdır Galileo ışık hızının sonsuz olduğundan şüphe duydu Ve bir fenerin üzerini örtüpaçarak bir kaç mil öteden ışık hızını ölçmeyi tasarladıBunu deneyip denemediğini bilmiyoruzAma ilk başarılı deneme 1676 yılında Olaus Roemer tarafından gerçekleştirildi

Roemer Jupiter?in uydularının tutulma zamanının dünyadan uzaklaştıkça arttığını fark ettiBunu ışığın dünya ile jupiter arasındaki mesafenin artması sonucu ışığın katetmesi gereken yolun uzamasına bağladıSonuçta ışığın hızını 214000 km/s olarak bulduBu çok yaklaşık bir sonuçtuÇünkü o zamanlar gezegenler arası uzaklık tam olarak bilinmiyordu 1718′de James Bradley dünyanın güneş etrafında dönmesi sonucu oluşan yıldız konumlarındaki sapmaları gözlemleyerek başka bir tahminde bulunduDraconis yıldızını gözlemledi ve yıl boyunca yıldızın konumunun değiştiğini fark etti Paralax methodunu kullanarak ışığın hızını 301000 km/s olarak buldu

Işık hızı ilk defa dünya dışı gözlem yapmadan 1849 yılında Armand Fizeau tarafından ölçülmüştür Fizeau 8 km uzakta bir ayna kullanarak ışığı yansıttı Işık demeti dönen bir dişli tekerleğin deliklerinin içinden geçerek gidiyorduTekerleğin hızını ışığın dönüşte bir sonraki delikten geçerek görünmesini sağlayacak şekilde arttırdı Ve bu yolla ışığın hızını 315000 km/s olarak buldu Leon Foucault daha sonra aynı deneyi birden fazla ayna ile daha doğru olarak yaptıO da ışık hızını 298000 km/s olarak bulduBu teknik ayrıca ışık hızının suda havadan daha yavaş ilerlediğini gösteriyordu

Maxwell elektromanyetik teoriyi açıkladığında ışık hızı ilk defa boşluktaki magnetik geçirgenlik (magnetic permeability) ve elektriksel geçirgenlik(electric permitivity) sayesinde dolaylı yollardan tesbit edilme imkanı bulduBu ilk olarak 1857 yılında Weber ve Kohlrausch tarafından gerçekleştirildi

1907′de Rosa ve Dorsey bu yolla ışığın hızını 299788 km/s olarak buldu Daha sonra birçok method uygulandı 1958′de Froome microdalga interferometreyi kullanarak 2997925 km/s olarak ölçtü 1970 de lazer teknolojisinin gelişmesiyle yüksek spektrum kararlılığı ve caesium sabiti sayesinde daha iyi sonuçlar elde edildiŞimdi ışık hızı artı eksi 1 m/s hata sevyesinde ölçülebilmektedir En son 1983 de 299792458 olarak ölçülmüştür