![]() |
Çözeltiler Çözünürlük |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Çözeltiler ÇözünürlükÇözünme Olayı Bir maddenin başka bir madde içerisinde gözle görülemeyecek kadar küçük taneciklere homojen olarak ayrışması olayına çözünme denilir ![]() ![]() ![]() Bu bölümde, maddelerin çözünmesi olayının yönü, çözünme miktarları ve çözünmedeki enerji davranışları incelenmektedir ![]() Bir katı madde, bir sıvı madde içerisine atılmış ve bir miktarı çözünmüş olsun ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Moleküler ![]() ![]() ![]() ![]() Moleküler yapılı bileşiklerde moleküller arası etkileşim kuvvetleri vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 8 ![]() ![]() Bir maddenin başka bir madde içerisinde gözle görülemeyecek kadar küçük taneciklere homojen olarak ayrışması olayına çözünme denilir ![]() ![]() ![]() Bu bölümde, maddelerin çözünmesi olayının yönü, çözünme miktarları ve çözünmedeki enerji davranışları incelenmektedir ![]() Bir katı madde, bir sıvı madde içerisine atılmış ve bir miktarı çözünmüş olsun ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Moleküler ![]() ![]() ![]() ![]() Moleküler yapılı bileşiklerde moleküller arası etkileşim kuvvetleri vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Çözeltiler Çözünürlük |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Çözeltiler ÇözünürlükHem çözücü taneciklerinin hem de çözünen taneciklerinin serbest kalması için H1 ve H2 kadar enerji harcanıyor ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() İyonik Maddelerin Çözünmesi İyonik yapılı maddelerin çoğunluğu katıdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çözelti Çeşitleri Çözücü ve çözünenin fiziksel yapısına bağlı olarak çeşitli çözeltiler vardır ![]() A) Sıvı – Katı Çözeltileri B) Sıvı – Sıvı Çözeltileri C) Sıvı – Gaz Çözeltileri D) Katı – Katı Çözeltileri E) Katı – Gaz Çözeltileri F) Gaz – Gaz Çözeltileri Olarak sıralanabilir ![]() ![]() A Sıvı – Katı Çözeltileri Bu tür çözeltilerde çözücü su, çözünen iyon yapılı katıdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() B Sıvı – Sıvı Çözeltileri Bazı sıvıların da su içerisindeki çözünürlüğü sınırlıdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() C Sıvı – Gaz Çözeltileri Gazların sıvı içerisindeki çözünürlükleri çok farklıdır ![]() ![]() ![]() ![]() Çözünme Olayında Düzensizlik Faktörü Düzensizlik kavramı, taneciklerin serbest hareket edebilmesi ve enerjisinin yüksekliğini ifade eder ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Sulu Çözeltiler Çözücüsü su olan sıvı çözeltilere sulu çözeltiler denir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Suda çözünmeyen veya az çözünen maddeler ya apolar yapılıdır ya da önemli ölçüde iyonlarına ayrılmıyordur ![]() ![]() ![]() Elektrolit Çözelti; elektrik akımının iletilmesine yardım eden iyonları bulunduran çözeltilerdir ![]() ![]() Elektrolit olmayan çözeltiler ise, elektrik akımının iletilmesine yardımcı olacak iyonları içermezler ve akımın iletilmesine yardım edemezler ![]() Çözünürlük Çözünürlük; bir maddenin başka bir maddenin belirli bir miktarı içerisinde belirli koşullarda çözünebilen miktarı olarak tanımlanabilir ![]() Örneğin; 100 gram suda çözünmüş maddenin gram cinsinden miktarıdır ![]() ![]() ![]() Örneğin, oda sıcaklığındaki çözünürlüğü 0,1 Molardan büyük ise çözünür, çözünürlüğü 0,1 Molardan küçük ise az çözünür ve çok daha küçük ise çözünmez denir ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Çözeltiler Çözünürlük |
![]() |
![]() |
#3 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Çözeltiler ÇözünürlükAncak bir genelleme yapılacak olursa; Anyonu Nitrat ve Asetat olan bütün maddeler suda çözünür ![]() Katyonu Amonyum olan bütün maddeler suda çözünür ![]() 1A grubundaki metallerin bütün bileşikleri suda çözünür ![]() Hidrojen katyonu olan bütün asitler suda iyi çözünür ![]() Bunun dışında anyon veya katyonuna göre bazı maddelerin çözünürlükleri aşağıdaki tabloda verilmiştir ![]() Anyon Verilen anyonla az çözünen tuz oluşturan katyonlar CO23- NH4+ dışındakilerin hepsi PO43- NH4+ dışındakilerin hepsi S2- NH4+ ile 1A ve 2A grubu katyonlarının dışındakilerin hepsi OH- NH4+, Sr2+, Ba2+ ile 1A grubu katyonların dışındakilerin hepsi SO42- Ba2+, Sr2+, Ca2+, Pb2+, Hg+, Ag+ Cl-, Br-, I- Ag+, Cu+, Hg+, Hg2+, Pb2+ Çözünürlük Dengesi ve Çözünürlük Çarpımı : Az çözünen iyon yapılı bir katı madde su ile karıştırılınca çözünmeye başlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() AxBy(katı) D xA+y(suda) + yB-x(suda) Genel çözünme tepkimesinde; AxBy(katı) tuzu için denge bağıntısını yazalım: yazılabilir ![]() Ancak, AxBy(katı) maddesinin bu ortamdaki derişiminin değişmediği kabul edildiğinden değeri sabittir ![]() ![]() ![]() olur ![]() Kçç’ye çözünürlük denge sabiti ya da çözünürlük çarpımı denir ![]() ![]() ![]() Aşağıda bazı çözünme tepkimeleri için denge bağıntıları verilmiştir ![]() AgBr(k) D Ag+(suda) + Br-(suda) Kçç = [Ag+][Br-] FeCO3(k) D Fe+2(suda) + CO3-2(suda) Kçç = [Fe+2][CO3-2] CaF2(k) D Ca+2(suda) + 2F-(suda) Kçç = [Ca+2][F-]2 Ba3(PO4)2(k) D 3Ba+2(suda) + 2PO4-3(suda) Kçç = [Ba+2]3[PO4-3]2 Bazı az çözünen iyonik katıların 25˚C’daki çözünürlük çarpımları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir ![]() Bileşik Kçç Bileşik Kçç BaCO3 4,9x10-9 CuS 6,5x10-37 PbCO3 7,9x10-14 Ag2S 8,0x10-51 SrSO4 8,0x10-7 CaF2 4,0x10-11 Ag2SO4 1,4x10-5 SrF2 8,0x10-10 Ag3PO4 1,8x10-18 AgCl 1,8x10-10 Ca3(PO4)2 1,5x10-32 PbCl2 1,8x10-5 Al(OH)3 4,8x10-33 AgBr 5,0x10-13 Fe(OH)2 4,0x10-15 PbBr2 5,0x10-6 Çözünürlük Dengesine Etki Eden Faktörler Çözünürlük dengesi fiziksel bir denge olmasına rağmen kimyasal denge de olduğu gibi bazı faktörlerin etkisi ile değişebilir ![]() Çözücünün türü Sıcaklık Ortak iyon varlığı Yabancı maddelerin varlığı şeklinde sıralanabilir ![]() a ![]() Çözücünün bir maddeyi çözüp çözemeyeceği deneyle bulunabilir ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Çözeltiler Çözünürlük |
![]() |
![]() |
#4 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Çözeltiler Çözünürlükb ![]() İyonik bileşiklerin sudaki çözünürlüğü sıcaklığa bağlı olarak değişir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() c ![]() Saf suda az çözünen bir katı madde, yapısındaki iyonlardan birini içeren bir başka çözelti içerisinde, saf sudaki çözünme miktarından daha az çözünür ![]() ![]() Örneğin, AgBr tuzu suda az çözünür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() - Yabancı Maddelerin Etkisi : Az çözünen bir bileşiğin çözeltisinde, çözünen maddelerin iyonlarından başka iyonların varlığı da tuzun çözünürlük dengesine etki eder ![]() ![]() Ca(OH)2(k) Ca2+(suda) + 2OH-(suda) Eğer Ca(OH)2’in doymuş çözeltisine HCl çözeltisi eklenirse Ca(OH)2’in çözünürlüğü artar ![]() ![]() HCl(g) H+(suda) + Cl-(suda) Ortamdaki H+ iyonları Ca(OH)2’den gelen OH- iyonlarıyla birleşerek H2O(s) moleküllerini oluşturur ve dolayısıyla Ca(OH)2’in çözünmesine destek oluşturur ![]() Çökelti Oluşumu ve Çözünürlük Tipleri Az çözünen tuzların hepsinde bir denge vardır ![]() ![]() ![]() KCl(suda) + AgNO3(suda) AgCl(k) + KNO3(suda) Tepkimesi olur ![]() Ag+(suda) + Cl-(suda) AgCl(k) Dikkat edilirse, denklemde dengeyi göstermek üzere çift yönlü ok kullandık ![]() ![]() Az çözünen bir tuzun iyonlarını ayrı ayrı içeren iki çözeltinin karıştırılması her zaman çökelek oluşturmayabilir ![]() ![]() ![]() ![]() AxBy(katı) xA+y(suda) + yB-x(suda) dengesinin her hangi bir anındaki iyonlar çarpımı; olur ![]() Qçç ve Kçç arasındaki ilişkiye göre sistemin denge hali için yargıda bulunulabilir ![]() Qçç = Kçç ise; çözünürlük dengesi kurulmuş demektir ![]() ![]() Qçç < Kçç ise; çözelti doymamıştır ve çökme olmaz ![]() ![]() Qçç > Kçç ise; iyonların derişimleri çarpımı büyük olduğundan aşırı doygunluk vardır ![]() Qçç = Kçç oluncaya kadar çökme devam edecektir ![]() |
![]() |
![]() |
|