Pedagoji Ders Notları-Motivasyon

Motivasyonun insan gereksinimlerinden kaynaklandığı genel kabulgören bir açıklamadır Bireyin davranışlarının kendi gereksinimine olan bir tepki olarak ortaya çıktığı söylenebilir
Motivasyon, karmaşık güçler, dürtüler, gereksinimler, gerginlik durumları ya da bireysel amaçların gerçekleştirilmesi doğrultusundaki gönüllü eylemleri başlatan ve sürdüren mekanizmalar olarak tanımlanır

MOTİVASYONA İLİŞKİN BAZI KURAMLAR:
Maslow’un İhtiyaçlar hiyerarşisi Kuramı:

Kişinin ihtiyaçları beş ana grupta toplanabilir:
1- Fizyolojik İhtiyaçlar: Yeme, içme, uyku ve benzeri yaşamsal ihtiyaçlar
2- Güvenlik İhtiyaçları: Can ve iş güvenliği, tehlikelerden korunma
3- Sosyal İhtiyaçlar: gruba mensup olma, kabul edilme, dostluk
4- Kendini gösterme (değer, saygı) İhtiyacı: tanınma prestij kazanma kendine güven duyma
5- Kendini gerçekleştirme (tamamlama) ihtiyacı: Sahip olunan potansiyeli geliştirme, yaratıcılık

Bu kuram iki temel varsayıma dayanır Birincisi: “insan davranışının bir nedene dayandığı, ve ihtiyaçların davranışı belirleyen önemli bir faktör olduğu İkincisi: “alt kademelerde bulunan ihtiyaçlar giderilmeden üst kademelerdeki ihtiyaçlar kişiyi davranışa sevk etmediği, tatmin edilen bir ihtiyacın motive edici unsur olmaktan çıktığı ve yerini tatmin edilmemiş daha üst seviyedeki ihtiyaca bıraktığı

Maslow bir toplum içinde normal bir yetişkinin
Temel fizyolojik gereksinimlerinin % 85’ini
Güvenlik gereksinimlerinin % 70’ini
Sosyal “ % 50’sini
Saygı “ % 40’ını
Kendini gerçekleştirme “ % 10’unu doyurduğunu öne sürmüştür

Doglas MsGregor’un X Kuramı:

Bu kurama göre insan, tembel, üşenen, elinden geldiğince az çalışmak isyteyen, fırsat buldukça işini ihmal etme eğiliminde olan bir yaratıktır İhtirası yoktur, sorumlulukları yüklenmekten kaçınır, yönetilmeyi tercih eder Önce kendini düşünür, bu yüzden örgüt amaçlarına karşı kayıtsızdır Değişmeler karşı direnir Kapasite ve yetenekleri yönünden farklıdır

Doglas MsGregor’un Y Kuramı:

Bu kurama göre işgörenler yönetim tarafından uyrılmadıkça pasif kalırlar, hatta örgüt gereksinimlerine karşı direnirler Bu yüzden işgörenleri korkutarak, ceza ile tehdit ve kontrol ederek veya ödüllendirerek çalışmaya istekli hale getirilmelidir
İşyerinde, işgörenin fiziksel ve düşünsel bir çaba harcaması oyun ya da dinlenme kadar doğaldır İnsanlar örgüte bağlanır, iş ve iş arkadaşlarını severse, kendi kendini yönetme ve denetim yollarını kullanarak örgüte daha yararlı olmaya ve hizmet etmeye çalışır Örgütsel amaçlara bağlılık, onların elde edilmesiyle ilgili ödüller bağlıdır

Frederick Herzberg’in çift etken Kuramı:
Motive edici faktörler: işin kendisi, sorumluluk, ilerleme imkanları, statü, başarma ve tanınma gibi faktörleri kapsamaktadır Bu faktörlerin varlığı, kişiye başarı hissi verdiği için kişiyi motive edecektir

Hijyen faktörleri: ücret, maaş çalışma koşulları, iş güvenliği, denetim ve işgörenlerle astlar arasındaki ilişkilerin niteliği gibi faktörleri kapsamaktadır Bu faktörlerin kişiyi motive etme özelliği yoktur Ancak bu faktörler mevcut değilse kişi motive olmayacaktır Bunların mevcut olması kişinin motive olabileceği asgari koşulları sağlayacaktır

*
Alıntı