Pedagoji Ders Notları-Gelişim Psikolojisi

GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL İLKELER:
· Kalıtım ve çevrenin etkileşimi sonucunda ortaya çıkar
· Sürekli ve aşamalar halindedir
· Nöbetleşe seyreder
· Baştan aşağı ve içten dışa doğrudur
· Genelden özele doğru gerçekleşir
· Bir bütün içinde seyreder
· Gelişmede kişiler arası farklılıklar söz konusudur

BİLİŞSEL GELİŞİM

Algılama Bellek Yargılama Düşünme Kavrama

BRUNER’in Gelişim Dönemleri

Eylemsel Dönem:
Doğumdan üç yaşına kadar olan süreyi kapsar

İmgesel Dönem:
Bu dönemde bireyin görsel zekası gelişir hayallerindeki şeyleri resmeder

Sembolik (sezgisel):
Dil, mantık, matematik alanlarında ilgili sembolleri kullanma

PIAGET’te Bilişsel Gelişim:

I Duyusal (motor gelişim):
0-2 yaş, bebek dünyaya bazı duygusal davranış biçimleriyle birlikte gelmez Tutumlar ve duygular zamanla oluşur ve kazanılır

II İşlem Öncesi Dönem:
2-7 yaş, çocuk algılarına göre hareket eder Örnek Uzun ve dar bir bardakla geniş bir kaseye aynı miktarda su konulduğunda çocuk bunlardan uzun ve dar bardağın içindeki suyun fazla olduğunu söyler

III Somut İşlem Dönemi
7-11 yaş, bu dönemde çocuklar mantıksal düşünebilmenin temellerini atar

IV Soyut işlem Dönemi:
11-15 yaş genç birey karşılaştığı ham bilgileri düzenlenmiş ifadelerde veya önermelerde kullanır ve sonra onlar arasında bağlar geliştirir

PIAGET’te Dil Gelişimi:

I- Agulama Evresi:
a- Ağlama evresi: 0-2 ay
b- Badılama evresi: 2-5 ay ba-da-ma gibi ünlü ve ünsüz sesleri çıkarır
c-Çağıldama evresi: 6-12 ay ilk heceleri çıkardığı dönem

II- Tek Sözcük Evresi: 12-18 aylık “anne” der

III- Telegrafik konuşma Evresi: 18-24 aylık, kelimeleri birleştirmeye başlar

IV- İlk Gramer Evresi: 24-60 aya kadar artık sorular sorar “kim” , “bu ne” gibi

PIAGET’te Ahlak Gelişimi

Piaget’te ahlak gelişimini üç dönemde inceler

1- Ahlak öncesi dönem; 0-5 yaş
2- Dışa bağımlı dönem; 6- 10 yaş
3- Özerk dönem; 11 yaş ve üzeri

Kohlberg’de ahlak gelişimi:

1- Gelenek öncesi dönem; 0-10 yaş
2- Geleneksel dönem; 10-20 yaş
3- Gelenek ötesi dönem; 20 yaş ve üzeri

KİŞİLİK GELİŞİMİ
SİGMUND FREUD

Freud’un kişilik yapısı ve gelişimi ile ilgili kuramları:

I- Topografik Kişilik Kuramı: Freud yaşantıların üç bölgede saklandığını savunur

a- Bilinç: Bireyin hiç zorlanmadan hatırlayabileceği yaşantıları sakladığı bölge
b-Bilinç öncesi: Zorlanarak hatırlanabileceği yaşantıların saklandığı bölge
c-Bilinç dışı: Ne kadar zorlanırsa zorlansın hiç hatırlanmayacağı yaşantıların saklandığı bilgi yeridir

II-Yapısalcı Kişilik Kuramı: Freud her olayın topografik kişilik kuramıyla açıklanama-yacağını belirtmiş ve bireyin kişiliğini id, ege ve süperego kavramlarını ortaya atmıştır

a- İd:Haz ilkesi ile çalışır ve kişiliğin ilkel yönünü oluşturur
b- Ego:Gerçeklik ilkesine dayanır Kişiliğin mantıksal bölümünü ifade eder Bireyin ihtiyaçlarını gerçekleri göz ardı etmeden karşılamaya çalışır
c-Süperego: Kişiliğin ahlaki değer yargıları niteliğindedir
Not: Egonun id ve süperego arasında denge kuramaması durumunda psikolojik rahatsızlıklar ortaya çıkar Bireyin kişiliğinde ister id ön plana çıksın isterse süperego ön plana çıksın her iki durumda da kişilik bozuklukları meydana gelir

FREUD’da Psikoseksüel Gelişim Kuralları

1- Oral Dönem: Bebeğin gereksinimlerinin dil, ağız bölgesinde geliştiği dönem
2- Anal Dönem: Büzücü kasların özellikle anal büzücü kasların güç kazanmasıyla belirli olan psikoseksüel gelişim dönemidir 1-3 yaşına kadar ki dönem kaka yapma alışkanlığı kazanıldığı dönem
3- Fallik Dönem: Cinsel enerjinin cinsel organlarda toplandığı dönem 3-5 yaş
4- Gizil (latent) dönem: eşcinsellik dönem, 5-6 yaşından 11-13 yaşına kadar olan dönem Kendi cinsinden olanlarla sıkı bağlar kurulduğu dönem
5- Genital dönem: 13-21 yaşları arası ergenlik dönemidir

PSİKOSOSYAL GELİŞİM

Freud’un öğrencisi ERİKSON tarafından geliştirilen kuramdır Bu kuramın ilkeleri:

1- Güvene karşı güvensizlik 0-1 yaş
2- Özerklik karşı utanç ve kararsızlık 1-3 yaş
3- Girişimciliğe karşı suçluluk 3-6 yaş
4- Başarıya karşı yetersizlik ve aşağılık duygusu 6-12 yaş
5- Ego kişiliğine karşı rol karmaşası 12-18 yaş
6- Yakın ilişkilere karşı soyutlama (genç yetişkinlik)
7- Üretkenliğe karşı durgunluk (yetişkinlik)
8- Ego bütüncesine karşı umutsuzluk (yaşlılık)

Alıntı