İzmir'in Bayram Yeri.....Konak

Hem yolların hem insanların kavuştuğu meydanı, Ege’nin havası, insanlarının neşe ve coşkusuyla Kordon’da her mevsim bahar

Üstümde kocaman, koskocaman gökyüzü Bembeyaz yelkenler martı kanatlarıyla mavisini kulaçlıyor Ayaklarımın altında güverte kaplamalarının gıcırtısı Az ilerde ana yelken direği, öyle dimdik ayakta, yüzünü rüzgâra vermiş, gözleri ufukta Kucağındaki Ege’yle denizden sarhoş olan imbat, saçlarımızda yüzümüzde Tenimiz, soluğumuz deniz Dudaklarımızda tuzlu suyun mavi tadı Ama burada kaptan yok Herkes kendi rotasında, kendi dümeninin başında Konak Meydanı’ndayım İzmir’in kalbinde
Bu üzerinde yürüdüğüm güverte, gökyüzünü kulaçlayan yelkenler, dalgaya öykünen tekne omurgası, bütün bunlar ressam ve heykeltıraş Bihrat Mavitan’ın, Konak Meydanı için yaptığı çalışmanın parçaları Mekânla öylesine bütünleşmiş ki, sizi başka boyutlara taşıyıveriyor Dolgu alandaki bu düzenleme köklerini denizci geçmişinden alıyor

TOPRAK SU İLE BULUŞUNCA

Aslında bu, Konak-Alsancak arasındaki Kordon’un üçüncü dolduruluşu Önceleri körfez, kendisine kavuşan akarsuların alüvyonlarıyla doğal olarak dolmaya başlamış İzmir’in ilk kurulduğu, şimdi Tepekule diye adlandırılan yarımadanın, Bayraklı’da sahilden yaklaşık 25 kilometre içerde kaldığını düşünürseniz, akarsuların ve zamanın gücünü daha iyi anlayabilirsiniz Kaptan Piri Reis de, Kitab-ı Bahriyye’sinde bugünkü Alsancak’ı yarımada olarak haritasına çizmiş ve bu yarımadanın iki tarafındaki limanları, “İç limanın etrafı 1 mildir Büyük gemiler ve ağır Barçalar ile girdik Fakat sonradan gittiğimizde dolmuştu Büyük ağır Barçaların iki tarafa karnı değer Onun için giremezler İzmir Kalesi’nin önüne gitmeyip kum kısığına girerlerse iskandil ile sokulurlar ve demirlerler” diye anlatmış Bugün o limanların ikisi de dolmuş durumda Şimdiki Alsancak Limanı, Piri Reis haritasındaki yarımadanın ucunda bulunuyor ve sıkça yapılan dip taramaları ile deniz trafiğine açık tutuluyor

İşte Bihrat Mavitan’ın Konak Meydanı’ndaki denizci ögeleri, daha önceden deniz, daha sonra kalafathane olan bir mekânda Dolgu zeminin altında sonsuz uykusuna dalmış olması olası teknelerin, direklerin, yelkenlerin ve kalafathanedeki emeğin üzerine dikilmiş balbal taşları gibi Ama hüzünden çok, denizin ve kentin coşkusunu dalgalandırıyor
Zaten bu kente de yakışan Ege’nin coşkusu Bir kent düşleyin ki her gidişinizde sizi şaşırtmayı başarsın Her bakışınızda yeniden görmüş olun

BÜYÜK İSKENDER’İN RÜYASI

İzmir’in düşlerdeki yeri Büyük İskender’le başlamış İlk kez Tepekule’de kurulan İzmir, ikinci kuruluşu için MÖ 334’de Büyük İskender’in Pagos’da (Kadifekale) dalacağı uykuyu beklemiş Büyük İskender’in rüyasına katılan iki Nemesis’in önerisiyle kent ikinci kez Kadifekale eteklerine kurulmuş Kentsel gelişim 19 yüzyılda Konak Meydanı’nın şekillenmesini sağlamış Bugün meydan ve yakın çevresindeki kamusal mimari de bu gelişimi özetliyor Kadifekale eteklerindeki Agora, MÖ 4 yüzyıla uzanan tarihiyle kentin ilk döneminden Bugünkü harabeler, daha çok Roma dönemine ve özellikle MS 178’de yaşanan depremden sonra şehrin yeniden kurulmasını sağlayan imparator Marcus Aurelius sonrasına ait Agora’dan 15 dakika yürüyüş mesafesindeki Konak Meydanı’na giderken sıralanan eserler kentin öyküsünün yakın tanıkları

ÜÇ DİNİN BULUŞTUĞU NOKTA

1492’de Avrupa’dan dışlanarak Osmanlı himayesine sığınan Yahudi halkın yoğun olduğu Havra Sokağı, Agora’dan Meydan’a giderken kullanabileceğiniz en kestirme yol Bugün de Kemeraltı çarşısının birer parçası olan La Sinyora, 1500’lerde yapılan Şalom ve Algazi sinagogları da bu sokakta yer alır Ardından kentin 1597 yılına tarihlenen en eski camisi Hisar Cami, Kastane Pazarı Cami, Başdurak Cami, Şadırvan Cami, Kemeraltı Cami ve 1906 tarihli Salepçioğlu Cami sıralanır 1744’de yapılan Kızlarağası Hanı ve Çakaloğlu Hanı’da bu büyük çarşının, Kemeraltı’nın simgesi durumunda Tüm bu tarihi sokaklar sonunda Konak Meydanı’na ulaşır ve tam da burada 18 yüzyıldan kalma Yalı Cami yer alır 1625 yılında yapılmış olan İzmir’in en eski kilisesi Sen Polikarp ve 1667 tarihli Santa Maria kiliseleri ise daha doğuda kalır Kiliselerin bulunduğu yerden Konak Meydanı’na giden yolda, erken Cumhuriyet dönemi mimari örneklerinden Osmanlı Bankası, Ziraat Bankası, Borsa Sarayı binaları ve şimdi Vakıflar Bankası olan Çatalkaya Hanı’nı görebilirsiniz Ege’nin ve kentin renkli öyküsünü, belleği kuvvetli bir tanıktan dinlemek isterseniz Arkeoloji ve Etnografya müzeleri meydanın batı ucunda yer alır Eski Liman binalarının restorasyonu ile kente kazandırılan Konak Pier çarşı kompleksi deniz kıyısındadır

Sonunda bütün yollar Hükümet Konağı’nın ve İzmir’in simgesi haline gelmiş Saat Kulesi’nin yer aldığı meydana ulaşır 1901’de Sultan II Abdülhamid’in tahta çıkışının 25 yılı anısına mimar Raymond Pere tarafından yapılan Saat Kulesi, bugün de İzmirlilerin buluşma noktası

İZMİRLİLERİN KORDON SEFASI

Tüm yolların kavuştuğu böyle bir buluşma noktasında araç trafiğinin nahoş olması beklense de tarihi doku üzerinde yaşamına devam eden diğer kentlerden farklı olarak İzmir’de büyük bir trafik sorunu ile karşılaşmazsınız Bu biraz zamanında alınan önlemlerden, biraz kentteki nispeten yavaş endüstrileşmeden, biraz da İzmirlilerin fazla acelesi olmamasından kaynaklanır Bertrand Russell’ın ‘Aylaklığa Övgü’ adlı kitabını burada yazmış olabileceğini düşünebilirsiniz

Konak Meydanı ve kıyılardaki düzenlemelerle, kent, deniz özlemini giderebiliyor Kordon her zaman bayram havasında Ege’yle buluşmak isteyenler için bir randevu güzergâhı Okul saatlerinden sonra ve cumartesi günleri öğrencilerin cıvıltısı da katılınca, bir bahar havasıdır alıp başını gidiyor Köşebaşlarında, bahçe duvarlarında, cafelerde neşe ve coşkunun genç sesini duyuyorsunuz Ege’nin bereketi sizi nar gibi kızarmış çipuralar, kalamarlar, deniz börülceleri ve envai çeşit mezenin yer aldığı çilingir sofralarına (ama İzmir çilingiri) davet ediyor

Konak Meydanı ve Kordon sefası, bütün İzmirlilerin ve güneşin tutkusu Hem onlar günbatımında Ege’nin tadını yudumluyor, hem de güneş uzak diyarlara gitmeden önce İzmirlilerle vedalaşıyor