Katı Sıvı Ve Gazların Yoğunluğunun Bulunması,Sıvıların Hacimlerinin Bulunması,

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-09-2012

katı sıvı ve gazların yoğunluğunun bulunması,sıvıların hacimlerinin bulunması,
katı sıvı ve gazların yoğunluğunun bulunması,sıvıların hacimlerinin bulunması,

gazların yoğunluğunun bulunması, katı sıvı ve gazların yoğunluğunun bulunması, uçucu bir sıvının molekül kütlesinin bulunması ,gazların hacimlerinin bulunması, bir gazın yoğunluğunun bulunması, gazlarda yoğunluk, katı sıvı ve gazların yoğunluğu, katıların yoğunluğunun bulunması,sıvıların hacimlerinin bulunması, gazların yogunlugunun bulunması, sıvı buhar yoğunluğunun bulunması, gazın yoğunluğunun bulunması deneyi, gazın yoğunluğunun bulunması, uçucu bir sıvının molekül ağırlığı, 10 kimya gazlarda yoğunluk örnekler

GAZLAR
• GAZLAR
Maddeler tabiatta katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunurlar

Gaz hali genel olarak molekül ve atomların birbirinden uzak olduğu ve çok hızlı hareket ettiği bir haldir
Gaz molekülleri birbirine uzak olduğu için aralarında etkileşim yok denecek kadar azdır Bu sebeple gaz molekülleri birbirinden bagımsız hareket ederler
Gazların hacim ve şekilleri işgal ettikleri kaba göre değişir Bulundukları kabı doldururlar
Gazlar kolaylıkla sıkıştırılabilirler
Gazlar birbiriyle her oranda karışarak birinin yalnız başına işgal ettiği hacmi bu sefer beraberce doldururlar
Gazlar hızlı hareket ettiklerinden bulundukları kabın çeperine çarparlar ve bu çarpma neticesi kaba basınç uygularlar
Bulundukları kap içerisinde bütün yönlerde aynı basıncı uygularlar
Yoğunlukları katı ve sıvıya göre çok küçüktür
Isıtıldıklarında bütün gazlar sıcaklık değişimi karşısında aynı oranda genleşirler
Kolaylıkla bir ortamda yayılırlar
Gazların taneciklerinin oluşturduğu hacim, moleküller arasındaki boşluk yanında ihmal edilebilecek kadar küçüktür
Gaz molekülleri sabit bir hızla hareket ederken birbiriyle ya da bulundukları kabın duvarlarıyla çarpışırlar Bu çarpışmalarda taneciklerin hızı ve doğrultusu değişebilir Fakat çarpışmalar esnek olduğundan kinetik enerjide bir değişme olmaz
Gaz taneciklerinin sıcaklık değişimi ile hızları değişeceğinden ortalama kinetik enerjileri de değişir
Sıcaklıkları aynı olan bütün gazların ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir
Gaz molekülleri yüksek basınç düşük sıcaklıklarda sıvılaştırılabilirler

İDEAL GAZ
Öz hacmi olmayan, moleküller arasında hiçbir itme ve çekme kuvveti bulunmayan ve gaz moleküllerinin birbiriyle çarpışmasında hiçbir kinetik enerji kaybı olmayan bir hayali gaz örneğine ideal gaz denir

Tabiattaki gazlar gerçek gazlardır

Gerçek gazlar yüksek sıcaklık ve düşük basınçta ideale yaklaşırlar

Farklı gazların ideal olmaları karşılaştırmasında ise;
Yoğunlaşma noktası düşük olan, molekül ağırlığı küçük olan gazlar diğerlerine göre daha idealdir, yorumu yapılabilir

GAZLARIN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ
Bir gazın herhangi bir sıvıdaki çözünürlüğü;[*] Gazın cinsine bağlıdır[*] Sıcaklık arttıkça azalır[*] Basınç arttıkça artar GAZ BASINCININ ÖLÇÜLMESİ
Gaz basıncını ölçmeye yarayan aletlere manometre denir

Toriçelli deniz seviyesinde civa kullanarak yapmış olduğu deney sonucu açık hava basıncını hesaplamıştır

Sıvılar, basıncı her tarafa eşit olarak iletirler

Sıvı basıncı sıvının yüksekliğine ve yoğunluğuna bağlıdır

Cıvanın yoğunlugu 13,6 g/cm3, suyun yoğunluğu 1 g/cm3 tür

Yukarıdaki deney civa yerine su kullanarak yapılsaydı,
Borudaki su yüksekliği: 76

13,6 = 1033,6 cm olurdu

76 cm Hg = 760 mm Hg = 1 atm

1 Kapalı Manometre
2

Açık Manometre
a
Cıva seviyelerinin eşit olması X gazının basıncının açık hava basıncına eşit olduğunu ifade eder
b

X gazının basıncı açık hava basıncından h cm daha fazladır

c
X(g) nın basıncının açık hava basıncından daha küçük olduğu görülmektedir
İDEAL GAZ DENKLEMİ
PV=nRT

P:
Basınç (atm),
76 cm Hg = 760 mm Hg = 1 atm eşitliği unutulmamalıdır

V:
Hacim (ℓt)
n:
Mol sayısı
R:
Raydberg gaz sabiti olup bütün gazlar için
litre

atm/mol

°K

T:
Sıcaklık birimi olarak daima kelvin kullanılır

Kelvin = °C + 273eşitliği vardır

Örnek - 1
2 mol H2 gazının 5,6 lt'lik bir kapta 8 atm basınç yapması için sıcaklığı kaç °C olmalıdır?
Çözüm:
PV = nRT denkleminden;

T= 273 °K çıkmalıdır
Kaç °C olduğu sorulduğundan °K = °C + 273 eşitliğinden gazın sıcaklığı 0°C olacaktır
GAZLARIN YOĞUNLUĞU
Gazların yoğunluğu basınç ve sıcaklık değişimi ile değişir
P V = n R T denkleminde;
Mol sayısını gram cinsinden yazarsak,
gazın mol sayısı; gaz kütlesinin, gazın mol ağırlığına oranına eşittir

pMA = dRt formülü çıkarılabilir
Yoğunlukla ilgili sorularda bu eşitlik kullanılmalıdır
Örnek - 2
N2 gazının normal koşullarda yoğunluğu 1,25 g/lt dir
N2 gazının 0,2 atmosfer 273 °C’deki yoğunluğu kaçtır? (N : 14)
Çözüm :
PMA = dRT denklemindeki sabit olan

Şartlar değişsede R değişmeyeceğinden,

Aynı gaz olduğu için MA’lar sadeleşir Verilenler yerine yazılırsa

GAZLARIN KARŞILAŞTIRILMASI
Farklı gazlar birbiriyle karşılaştırıldığında ya da herhangi bir gazın farklı ortamlardaki halleri birbiriyle kıyaslandığında;

Buradan genel olarak aşağıdaki formül çıkarılır

Formül karşılaştırma sorularında kullanılacaktır
Örnek - 3
2 litre hacimli kapta mutlak sıcaklığı T olan m gram CH4 gazı, 3 litre hacimli kapta mutlak sıcaklığı 2T olan 2m gram SO2 gazları vardır
SO2 gazının basıncının CH4 gazı basıncına oranı kaçtır?
(H : 1, C : 12, O : 16, S : 32)
Çözüm
CH4 gazı için basınç : , hacim 2 litre, sıcaklık T dir

SO2 gazı için basınç : , hacim 3 litre sıcaklık 2T dir

Örnek - 4
Aşagıdaki grafiklerden hangisi yanlış çizilmiştir?

Çözüm:
P

V = n

R

T denklemi esas alınarak yorumlanırsa A, B, C, E şıklarında çizilmiş olan grafikler doğru çizilmiştir

D şıkkında ise basınç, °C grafiği, gazın sıcaklığı 0 °C iken
273°K'dır

Basıncı sıfır olamaz

Yani grafik sıfır noktasından başlayamaz

Cevap D
GAZLARIN KARIŞTIRILMASI
Farklı kaplarda bulunan gazların yeni bir kapta karıştırılması ya da musluklarla birbirine bağlı olan kapların musluğunun açılması ile gazların birbirine karıştırılması şeklindeki soru tipleri bu başlıkta incelenecektir Karıştırılan gazlar birbiriyle reaksiyon verebilir ya da vermeyebilir
Gazlar sabit sıcaklıkta karıştırılıyorsa;
PV = nRT denklemine göre;
T sabit ise, PV değeri, mol sayısı (n) ile doğru orantılıdır
Gazlar karıştırıldığında;
Pson

Vson =P1

V1

+P2

V2+

Pn

Vn
formülünden yararlanarak işlemler yapılır
KISMİ BASINÇ
Kısmi basınçtan bahsedilebilmesi için aynı kap içerisinde birden fazla gazın bulunması gerekir Kapta bulunan bütün gazlar için hacim (V) ve sıcaklık (T) aynı olacağından, basınç mol sayısıyla doğru orantılı olacaktır

PA : A gazının kısmi basıncı
nA : A gazının mol sayısı
nT : Toplam mol sayısı
PT : Toplam basınç
Kısmi basıncı, karışımdaki herbir gazın tek başına o kabı doldurduğunda yapacağı basınç olarak da tarif edebiliriz Herbir gazın yapmış olduğu kısmi basınçların toplamına ise toplam basınç denir
Örnek- 5
4 mol H2, 3 mol CO2 ve 2 mol He gazının bulunduğu kabın toplam basıncı 1,8 atm'dir
Buna görenin kısmi basıncı nedir?
Çözüm:
Kısmi basınç sorularında aynı kapta birden fazla gazın bulunması söz konusudur Dolayısıyla herbir gaz için hacim (V) ve sıcaklık (T) aynıdır

GAZLARIN KİNETİĞİ VE DİFÜZYON HIZI
Gazlar uzayda birbirinden oldukça uzak mesafelerde hareket eden moleküller topluluğu olup, gaz taneciklerinin öz hacmi gazın kapladığı toplam hacim yanında yok denecek kadar azdır
Gaz molekülleri sabit bir hızla hareket ederler ve bu hareketleri sırasında birbirleriyle ve içinde bulundukları kabın çeperiyle çarpışırlar Bu çarpışmalar esnek olup çarpışma sırasında kinetik enerji değişmez
Gaz molekülleri ısı enerjisini kinetik enerjiye dönüştürürler Sabit sıcaklıkta bütün gazların ortalama kinetik enerjileri aynıdır
Yani kinetik enerji yalnızca sıcaklığa bağlıdır
Difüzyon hızı için;
Aynı basınç ve sıcaklık altında X ve Y gazlarını özdeş bir kaba koyalım Bu iki gazın ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir

Molekül ağırlığı küçük olan gazlar hızlı, büyük olan gazlar yavaş hareket ederler
Aynı formülden hız ile yoğunluk arasında; eşitliği de çıkarılabilir
Kinetik enerjisinin sıcaklık ile ilişkisi şeklindedir
İki denklem birleştirilirse,
eşitliğide çıkarılır Yani mutlak sıcaklık 4 katına çıkarıldığında hız 2 katına çıkar
SIVI-BUHAR BASINCI
Sıvıların her sıcaklıkta buharlaşabildiklerinden sıvı buharlasının bu sıcaklıklarda yapmış olduğu basınca sıvı-buhar basıncı denir[*] Sıvı - buhar basıncı, sıvının cinsine ve sıcaklığına baglıdır Sıvı miktarına bağlı değildir[*] Sıvı - buhar basıncı, açık hava basıncına eşit olduğunda sıvı kaynamaya başlar[*] Sıvı - buhar basıncı büyük olan sıvıların kaynama noktaları düşüktür[*] Sıvı - buhar dengesinde iken sıvı buharları sıkıştırılırsa ya da genleştirilirse basıncı değişmez[*] Uçucu sıvıların sıvı - buhar basınçları daha yüksektir ve bu sıvılar daha düşük sıcaklıkta kaynar[*] Bir sıvı içinde herhangi bir katı madde çözülürse, sıvı - buhar basıncı düşer dolayısıyla kaynama noktası yükselir[*] Sıcaklık arttıkça sıvı - buhar basıncı artar

09-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Katı Sıvı Ve Gazların Yoğunluğunun Bulunması,Sıvıların Hacimlerinin Bulunması, katı sıvı ve gazların yoğunluğunun bulunması,sıvıların hacimlerinin bulunması, katı sıvı ve gazların yoğunluğunun bulunması,sıvıların hacimlerinin bulunması, gazların yoğunluğunun bulunması, katı sıvı ve gazların yoğunluğunun bulunması, uçucu bir sıvının molekül kütlesinin bulunması ,gazların hacimlerinin bulunması, bir gazın yoğunluğunun bulunması, gazlarda yoğunluk, katı sıvı ve gazların yoğunluğu, katıların yoğunluğunun bulunması,sıvıların hacimlerinin bulunması, gazların yogunlugunun bulunması, sıvı buhar yoğunluğunun bulunması, gazın yoğunluğunun bulunması deneyi, gazın yoğunluğunun bulunması, uçucu bir sıvının molekül ağırlığı, 10 kimya gazlarda yoğunluk örnekler GAZLAR • GAZLAR Maddeler tabiatta katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunurlar Gaz hali genel olarak molekül ve atomların birbirinden uzak olduğu ve çok hızlı hareket ettiği bir haldir Gaz molekülleri birbirine uzak olduğu için aralarında etkileşim yok denecek kadar azdır Bu sebeple gaz molekülleri birbirinden bagımsız hareket ederler Gazların hacim ve şekilleri işgal ettikleri kaba göre değişir Bulundukları kabı doldururlar Gazlar kolaylıkla sıkıştırılabilirler Gazlar birbiriyle her oranda karışarak birinin yalnız başına işgal ettiği hacmi bu sefer beraberce doldururlar Gazlar hızlı hareket ettiklerinden bulundukları kabın çeperine çarparlar ve bu çarpma neticesi kaba basınç uygularlar Bulundukları kap içerisinde bütün yönlerde aynı basıncı uygularlar Yoğunlukları katı ve sıvıya göre çok küçüktür Isıtıldıklarında bütün gazlar sıcaklık değişimi karşısında aynı oranda genleşirler Kolaylıkla bir ortamda yayılırlar Gazların taneciklerinin oluşturduğu hacim, moleküller arasındaki boşluk yanında ihmal edilebilecek kadar küçüktür Gaz molekülleri sabit bir hızla hareket ederken birbiriyle ya da bulundukları kabın duvarlarıyla çarpışırlar Bu çarpışmalarda taneciklerin hızı ve doğrultusu değişebilir Fakat çarpışmalar esnek olduğundan kinetik enerjide bir değişme olmaz Gaz taneciklerinin sıcaklık değişimi ile hızları değişeceğinden ortalama kinetik enerjileri de değişir Sıcaklıkları aynı olan bütün gazların ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir Gaz molekülleri yüksek basınç düşük sıcaklıklarda sıvılaştırılabilirler İDEAL GAZ Öz hacmi olmayan, moleküller arasında hiçbir itme ve çekme kuvveti bulunmayan ve gaz moleküllerinin birbiriyle çarpışmasında hiçbir kinetik enerji kaybı olmayan bir hayali gaz örneğine ideal gaz denir Tabiattaki gazlar gerçek gazlardır Gerçek gazlar yüksek sıcaklık ve düşük basınçta ideale yaklaşırlar Farklı gazların ideal olmaları karşılaştırmasında ise; Yoğunlaşma noktası düşük olan, molekül ağırlığı küçük olan gazlar diğerlerine göre daha idealdir, yorumu yapılabilir GAZLARIN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ Bir gazın herhangi bir sıvıdaki çözünürlüğü;[] Gazın cinsine bağlıdır[] Sıcaklık arttıkça azalır[] Basınç arttıkça artar* GAZ BASINCININ ÖLÇÜLMESİ Gaz basıncını ölçmeye yarayan aletlere manometre denir Toriçelli deniz seviyesinde civa kullanarak yapmış olduğu deney sonucu açık hava basıncını hesaplamıştır Sıvılar, basıncı her tarafa eşit olarak iletirler Sıvı basıncı sıvının yüksekliğine ve yoğunluğuna bağlıdır Cıvanın yoğunlugu 13,6 g/cm3, suyun yoğunluğu 1 g/cm3 tür Yukarıdaki deney civa yerine su kullanarak yapılsaydı, Borudaki su yüksekliği: 7613,6 = 1033,6 cm olurdu 76 cm Hg = 760 mm Hg = 1 atm 1 Kapalı Manometre 2 Açık Manometre a Cıva seviyelerinin eşit olması X gazının basıncının açık hava basıncına eşit olduğunu ifade eder b X gazının basıncı açık hava basıncından h cm daha fazladır c X(g) nın basıncının açık hava basıncından daha küçük olduğu görülmektedir İDEAL GAZ DENKLEMİ PV=nRT P: Basınç (atm), 76 cm Hg = 760 mm Hg = 1 atm eşitliği unutulmamalıdır V: Hacim (ℓt) n: Mol sayısı R: Raydberg gaz sabiti olup bütün gazlar için litreatm/mol°K T: Sıcaklık birimi olarak daima kelvin kullanılır Kelvin = °C + 273eşitliği vardır Örnek - 1 2 mol H2 gazının 5,6 lt'lik bir kapta 8 atm basınç yapması için sıcaklığı kaç °C olmalıdır? Çözüm: PV = nRT denkleminden; T= 273 °K çıkmalıdır Kaç °C olduğu sorulduğundan °K = °C + 273 eşitliğinden gazın sıcaklığı 0°C olacaktır GAZLARIN YOĞUNLUĞU Gazların yoğunluğu basınç ve sıcaklık değişimi ile değişir P V = n R T denkleminde; Mol sayısını gram cinsinden yazarsak, gazın mol sayısı; gaz kütlesinin, gazın mol ağırlığına oranına eşittir pMA = dRt formülü çıkarılabilir Yoğunlukla ilgili sorularda bu eşitlik kullanılmalıdır Örnek - 2 N2 gazının normal koşullarda yoğunluğu 1,25 g/lt dir N2 gazının 0,2 atmosfer 273 °C’deki yoğunluğu kaçtır? (N : 14) Çözüm : PMA = dRT denklemindeki sabit olan Şartlar değişsede R değişmeyeceğinden, Aynı gaz olduğu için MA’lar sadeleşir Verilenler yerine yazılırsa GAZLARIN KARŞILAŞTIRILMASI Farklı gazlar birbiriyle karşılaştırıldığında ya da herhangi bir gazın farklı ortamlardaki halleri birbiriyle kıyaslandığında; Buradan genel olarak aşağıdaki formül çıkarılır Formül karşılaştırma sorularında kullanılacaktır Örnek - 3 2 litre hacimli kapta mutlak sıcaklığı T olan m gram CH4 gazı, 3 litre hacimli kapta mutlak sıcaklığı 2T olan 2m gram SO2 gazları vardır SO2 gazının basıncının CH4 gazı basıncına oranı kaçtır? (H : 1, C : 12, O : 16, S : 32) Çözüm CH4 gazı için basınç : , hacim 2 litre, sıcaklık T dir SO2 gazı için basınç : , hacim 3 litre sıcaklık 2T dir Örnek - 4 Aşagıdaki grafiklerden hangisi yanlış çizilmiştir? Çözüm: PV = nRT denklemi esas alınarak yorumlanırsa A, B, C, E şıklarında çizilmiş olan grafikler doğru çizilmiştir D şıkkında ise basınç, °C grafiği, gazın sıcaklığı 0 °C iken 273°K'dır Basıncı sıfır olamaz Yani grafik sıfır noktasından başlayamaz Cevap D GAZLARIN KARIŞTIRILMASI Farklı kaplarda bulunan gazların yeni bir kapta karıştırılması ya da musluklarla birbirine bağlı olan kapların musluğunun açılması ile gazların birbirine karıştırılması şeklindeki soru tipleri bu başlıkta incelenecektir Karıştırılan gazlar birbiriyle reaksiyon verebilir ya da vermeyebilir Gazlar sabit sıcaklıkta karıştırılıyorsa; PV = nRT denklemine göre; T sabit ise, PV değeri, mol sayısı (n) ile doğru orantılıdır Gazlar karıştırıldığında; PsonVson =P1V1+P2V2+PnVn formülünden yararlanarak işlemler yapılır KISMİ BASINÇ Kısmi basınçtan bahsedilebilmesi için aynı kap içerisinde birden fazla gazın bulunması gerekir Kapta bulunan bütün gazlar için hacim (V) ve sıcaklık (T) aynı olacağından, basınç mol sayısıyla doğru orantılı olacaktır PA : A gazının kısmi basıncı nA : A gazının mol sayısı nT : Toplam mol sayısı PT : Toplam basınç Kısmi basıncı, karışımdaki herbir gazın tek başına o kabı doldurduğunda yapacağı basınç olarak da tarif edebiliriz Herbir gazın yapmış olduğu kısmi basınçların toplamına ise toplam basınç denir Örnek- 5 4 mol H2, 3 mol CO2 ve 2 mol He gazının bulunduğu kabın toplam basıncı 1,8 atm'dir Buna görenin kısmi basıncı nedir? Çözüm: Kısmi basınç sorularında aynı kapta birden fazla gazın bulunması söz konusudur Dolayısıyla herbir gaz için hacim (V) ve sıcaklık (T) aynıdır GAZLARIN KİNETİĞİ VE DİFÜZYON HIZI Gazlar uzayda birbirinden oldukça uzak mesafelerde hareket eden moleküller topluluğu olup, gaz taneciklerinin öz hacmi gazın kapladığı toplam hacim yanında yok denecek kadar azdır Gaz molekülleri sabit bir hızla hareket ederler ve bu hareketleri sırasında birbirleriyle ve içinde bulundukları kabın çeperiyle çarpışırlar Bu çarpışmalar esnek olup çarpışma sırasında kinetik enerji değişmez Gaz molekülleri ısı enerjisini kinetik enerjiye dönüştürürler Sabit sıcaklıkta bütün gazların ortalama kinetik enerjileri aynıdır Yani kinetik enerji yalnızca sıcaklığa bağlıdır Difüzyon hızı için; Aynı basınç ve sıcaklık altında X ve Y gazlarını özdeş bir kaba koyalım Bu iki gazın ortalama kinetik enerjileri birbirine eşittir Molekül ağırlığı küçük olan gazlar hızlı, büyük olan gazlar yavaş hareket ederler Aynı formülden hız ile yoğunluk arasında; eşitliği de çıkarılabilir Kinetik enerjisinin sıcaklık ile ilişkisi şeklindedir İki denklem birleştirilirse, eşitliğide çıkarılır Yani mutlak sıcaklık 4 katına çıkarıldığında hız 2 katına çıkar SIVI-BUHAR BASINCI Sıvıların her sıcaklıkta buharlaşabildiklerinden sıvı buharlasının bu sıcaklıklarda yapmış olduğu basınca sıvı-buhar basıncı denir[] Sıvı - buhar basıncı, sıvının cinsine ve sıcaklığına baglıdır Sıvı miktarına bağlı değildir[] Sıvı - buhar basıncı, açık hava basıncına eşit olduğunda sıvı kaynamaya başlar[] Sıvı - buhar basıncı büyük olan sıvıların kaynama noktaları düşüktür[] Sıvı - buhar dengesinde iken sıvı buharları sıkıştırılırsa ya da genleştirilirse basıncı değişmez[] Uçucu sıvıların sıvı - buhar basınçları daha yüksektir ve bu sıvılar daha düşük sıcaklıkta kaynar[] Bir sıvı içinde herhangi bir katı madde çözülürse, sıvı - buhar basıncı düşer dolayısıyla kaynama noktası yükselir[] Sıcaklık arttıkça sıvı - buhar basıncı artar*