Hasan Âli Yücel

16 Aralık 1897’de İstanbul’da doğdu 26 Şubat 1961’de İstanbul’da yaşamını yitirdi İstanbul Üniversitesi EdebiyatFakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi İzmir ve İstanbul’da edebiyat ve felsefe öğretmenliği, maarif müfettişliği yaptı Fransız eğitim sistemini incelemek üzere bir yıllığına Paris’e gönderildi 1932’de yurda dönüşte Gazi Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü görevine atandı 1933-1935 arasında Milli Eğitim Bakanlığı Orta Eğitim Genel Müdürlüğü yaptı 1935’te İzmir milletvekili seçildi 1938’de Celal Bayar hükümetinde Milli Eğitim Bakanlığı’na getirildi 1946’ya kadar Refik Saydam ve Şükrü Saracoğlu hükümetlerinde de aynı görevi sürdürdü Birinci Eğitim Şürası’nı topladı Ankara Fen ve Tıp fakültelerini, İzmir Yüksek Ticaret ve İktisat Okulu’nu, Balıkesir ve Edirne öğretmen okullarını eğitime açtı Yüksek Mühendis Okulu’nun İstanbul Teknik Üniversitesi’ne dönüşmesini sağladı Köy enstitülerini kurarak eğitim ve bilimi Türk köylerine kadar ulaştırdı Dünya klasiklerinin Türkçe’ye çevrilmesini sağladı 1950 seçimlerinde parlamentoya giremedi İstanbul’a yerleşti Akşam ve Cumhuriyet gazetelerindemakaleler yazdı 1958’de UNESCO Türkiye Milli Komisyonu üyeliğine atandı 1961’de Kurucu Meclis üyesi oldu Şiirlerini önce aruzla, sonra heceyle yazdı Asıl önemli yanı Türk kültürü ve eğitimine yaptığı unutulmaz hizmetlerdir

ESERLERİ:

ŞİİR:
Dönen Ses
Sizin için
Dinle Benden

DÜZYAZI:
Goethe, Bir Dehanın Romanı (1932)
Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış (1932)
Pazartesi Konuşmaları (1937)
İçten Dışa (1938)
Türkiye’de Ortaöğretim (1938)
Davalar ve Neticeleri (1950)
Hürriyete Doğru (1955)
İyi Vatandaş İyi İnsan (1956-1971)
Kıbrıs Mektupları (1957)
Edebiyat Tarihimizden (1957)
İngiltere Mektupları (1958)
Türkiye’de Maarif (1959)
Hürriyet Gene Hürriyet (1960-1962, 2 cilt)


Hasan Âli Yücel (d 18 Aralık 1897, İstanbul, Türkiye), (ö 26 Şubat 1961), öğretmen, eski Milli Eğitim Bakanı, Köy Enstitüleri'nin kurucusu



Hasan Ali Yücel


Hasan Ali Yücel (1897 - 1961) Cumhûriyet dönemi eğitimci, yazar ve devlet adamlarından 18 Aralık 1897’de İstanbul’da doğdu İlk tahsilden sora orta öğrenimini İstanbul’da Vefa Lisesinde gördü İstanbul Dârülfünûn (İstanbul, Marmara Bölgesi'nde il ve Türkiye'nin en büyük kenti Tarih boyunca çeşitli imparatorluklara başkentlik yapan, 133 milyar dolarlık yıllık üretimiyle Dünyada 34 sırada yer alır Türkiye'nin kültür ve finans merkezidir İstanbul, 41° K, 29° D koordinatlarında yer alır Marmara kıyısı ve İstanbul Boğazı (Boğaziçi) boyunca, Haliç'i de çevreleyecek şekilde Türkiye'nin kuzeybatısında kurulmuştur


İstanbul Üniversitesi) Edebiyât Fakültesi Felsefe bölümünü 1921’de bitirdi

1922’de İstanbul Erkek Öğretmen Okuluna edebiyat öğretmeni olarak tâyin edildi Daha sonra Kuleli Askeri Lisesi, Resim:Kuleli Askeri Lisesijpg|thumb|350px|right|Kuleli Askeri Lisesi 1890



Galatasaray Lisesinde Devlet adamı yetiştirmek amacıyla Sultan İkinci Beyazıt tarafından 1482'de kurulan mektep, adını kurulduğu bölgeden alır ve "Galata Sarayı" olarak anılmaya başlar Okul modern konumuna 1 Eylül 1868'de Sultan Abdülaziz döneminde kavuşur Okul'un yeniden yapılanmasıyla birlikte, Türkiye'de de gerçek anlamıyla ilk sportif çalışmalar başlamış olur ve okulda Beden Eğitimi dersi jimnastikçi 'Monsieur Curel' tarafından eğitim programına konur


felsefe, Felsefe, varlık, anlam ve öz sorunlarının eleştirel bir yaklaşımla araştırılmasına ve varılan sonuçların sistemli bir biçimde ortaya konmasına yönelik düşünsel etkinlik Yokluğa karşıt olarak var olan şey Oluşa karşıt bir şey olarak, değişmeden aynı kalan gerçeklik Boşluğa karşıt bir şey olarak, mekanda bir yer işgal eden kalıcı gerçeklik


sosyoloji, Sosyoloji, toplumsal ilişkilerin yapısını, nedenlerini ve etkilerini araştıran bilim dalı İnsanların ve grupların etkileşiminden doğan geleneklerin, toplumsal yapıların ve kurumların harcını oluşturan ya da zayıflamasına yol açan etkenleri, ayrıca grup ve örşüt üyeliğinin insanlar üzerindeki etkilerini inceler, insan toplumunun temel niteliğiyle, sürekliliğine ve değişimine yol açan çeşitli süreçlerle ilgilenir


Türkçe ve Türkçe, diğer Türk dilleriyle birlikte Altay dil ailesinin bir kolunu oluşturur Bu ailenin diğer üyeleri Moğolca, Mançu-Tunguzca ve Korecedir Japoncanın Altay dil ailesinin bir üyesi olup olmadığı konusu tartışılmaktadır


edebiyat dersleri okuttu 1927’de Maârif Müfettişi olarak vazife aldı Fransız eğitim sistemini incelemek üzere bir yıllığına Paris’e gönderildi 1932’de Gâzi Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü, 1933-35 seneleri arasındaOrtaöğretim Genel Müdürlüğü vazifelerinde bulundu 1935’te İzmir’den milletvekili seçilerek TBMM’ye girdi 1938’de Celâl Bayar başkanlığındaki hükûmette Millî Eğitim Bakanı olarak vazifelendirildi 1939’da 1 Eğitim Şûrâsını toplayarak bir eğitim planı hazırlattı Ankara Fen ve Tıp Fakültelerini, İzmir Yüksek Ticâret ve İktisat Okulunu ve Edirne Öğretmen Okulunu açtı

Edebiyat ya da yazın, yazarın düşünce ve duygularını, okuyanın estetik bir tat almasını sağlamak amacıyla yazılmış ya da böyle bir amaç gütmese de biçimsel olarak bu düzeye ulaşmış yazılı yapıtların tümüne verilen isimdir



Şükrü Saraçoğlu hükümetlerinde de Millî Eğitim Bakanlığı vazifesini yürüten Hasan Ali Yücel, Yüksek MühendisMektebini İstanbul Teknik Üniversitesi hâline getirdi Üniversiteler kânununun çıkarılması, tiyatro ve operanın devlet hizmetleri arasına katılması Türk Ansiklopedisi ve İslâm Ansiklopedisi’nin yayımına başlamak gibi faaliyetlerde bulundu

MillîEğitim Bakanlığı bünyesinde kurduğu tercüme bürosunda dünyâ klasiklerinden 496 kitabı Türkçeye tercüme ettirerek bastırdı Bunu yapmakla kendi millî kültürümüzden uzak, yabancı kültürlere hayran bir okumuş kitle meydana getirmeyi hedef aldı Uzun zaman içinde uygulanan bu program neticesinde kendi târihine ve millî kültürüne yabancı bir nesil ortaya çıktı

Cumhûriyet târihinde Millî Şeflik dönemi olarak bilinen her türlü dînî ve millî değerin tahrib edilmeye çalışıldığı bir devirde uzun müddet Millî Eğitim Bakanlığı yapan Hasan Ali Yücel, Köy Enstitülerinin açılmasına önderlik etti Din düşmanlığının millî ideoloji olarak kabul edildiği bir dönemde Köy Enstitülerinden yetiştirdiği kimselerle millî târihine ve kültürüne yabancı bir nesil yetiştirmeye çalıştı Şehirlerden uzak ıssız dağ başlarında ve köylerde ideal hedefler ortaya atarak kurduğu Köy Enstitülerini marksist ve materyalist fikirlerin körpe dimağlara yerleştirildiği merkezler hâline getirdi Köy Enstitülerinde tertemiz köy çocuklarının beyinleri yıkanmaya çalışıldı Kültürel ve sosyal faaliyet adı altında kızlı-erkekli olarak düzenlenen eğlence proğramlarında gençlerin ahlâksız hâle getirilmesine önayak olundu Kız-erkek karma eğitim gören yatılı Köy Enstitülerinde her türlü ahlâk dışı harekete göz yumuldu Kız çocuklarının nâmus ve iffetine el uzatıldı Köy Enstitülerinde; köylü-şehirli ayırımı ile sınıf düşmanlığını körükleyecek, her türlü millî ve mânevî değeri hiçe sayacak ve çevresine bu şeyleri telkin edebilecek şartlandırılmış öğretmenler yetiştirilmeye çalışıldı Bu okullarda olanlara göz yuman veya teşvik eden Hasan Ali Yücel, Millî Eğitim Bakanlığı teşkilâtında vazife yapan az sayıda milliyetçi ve vatanperver kimselere karşı sindirme politikası tâkib etti Bakanlık teşkilâtındaki belli noktalara komünist fikirleri savunan kimseleri yerleştirdi (Bkz Köy Enstitüleri)

1946 senesinde memleketsever ve komünizm düşmanı bâzı CHP’liler tarafından hakikatler anlaşılınca hâdiselerin sorumlusu olan Millî Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel vazifeden uzaklaştırıldı Daha sonra Köy Enstitülerinde meydana gelen hâdiselerle ilgili olarak yürütülen soruşturma neticesinde geniş ve resmî bir rapor hazırlandı Bu gelişmelerden sonra karşılıklı ithamlar üzerine Demokrat Partiİstanbul İl Başkanı Avukat Profesör Kenan Öner ile Hasan Ali Yücel arasında “Öner-Yücel Dâvâsı” olarak bilinen dâva ortaya çıktı Kenan Öner, Hasan Ali Yücel’in bakanlığı sırasında komünistleri desteklediğini iddia etti Bunun üzerine HasanAli Yücel, Öner hakkında hakâret dâvâsı açtı Geniş yankılar uyandıran ve siyâsî bir hüviyet kazanan yargılama neticesinde, mahkeme Öner’in Yücel’le ilgili iddialarının doğru olduğuna ve Öner hakkında açılan dâvânın düşmesine karar verdi Bu karar, HasanAli Yücel’i ve CHP hükümetini siyâsî yönden çok zor duruma düşürdü

Hasan Ali Yücel, 1950 genel seçimlerinde milletvekili seçilemeyince İstanbul’a yerleşti Akşam ve Cumhuriyet gazetelerinde kültür sanat ve felsefe konularında makâleler yazdı 1955-60 yılları arasında İş Bankası Kültür Yayınlarını idâre etti 1958’de UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Genel Kurulu üyeliğine, 1961’de Kurucu Meclis üyeliğine getirildi 26 Şubat 1961’deİstanbul’da öldü

Eğitimciliği, yazarlığı ve devlet adamlığının yanında şâirliği de bulunan Hasan Ali Yücel’in birçok eseri vardır Şiirlerini, Dergah, Yarın, Yeni Mecmua ve Hayat Dergisi’nde, kültürel ve sosyal konulardaki makâle ve denemelerini Akşam, Cumhuriyet veDünya gazetelerinde yayımladı

Milli Eğitim Bakanı



Hasan Ali Yücel


Hasan Âli Yücel'in bakanlık dönemi MEB'deki en parlak dönemlerden birisidir Mehmet Şükrü Saracoğlu, siyaset ve devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti'nin beşinci Başbakanı 1887 yılında Ödemiş'te doğdu Mülkiye Mektebi'ni (1909) bitirdikten sonra İzmir liselerinde öğretmenlik yaptı



1930'de Hasan Âli Yücel, 2


Celal Bayar hükümetinde Celal Bayar Türkiye Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı 1883 yılında Bursa Gemlik ilçesinin Umurbey köyünde doğdu İlk ve orta öğreniminden sonra memuriyet hayatına atıldı Adalet, reji ve bankacılık sahasında memuriyet görevlerinde bulundu 1908 yılında İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti çalışmalarına katıldı Bu cemiyetin İzmir Şubesi Genel Sekreterliğini yaptı


Milli Eğitim Bakanlığı'na getirildi Üniversite reformu (Ankara Fen Fakültesi'nin kurulması, Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye'de eğitim-öğretimle (talim-terbiye) ilgilenen bakanlıktır


Yüksek Mühendis Okulu'nun İlk kez denizcilik eğitimi vermek üzere kurulan Mühendishane-i Bahr-i Hümayun ders programında yapılan yenilikler ve gelişmelerle önce Mühendishane-i Berr-i Hümayun`a daha sonra Mühendis Mekteb-i Alisi`ne dönüştü En sonunda ders programının yol ve su kollarına inşaat kolu da eklenerek okul Yüksek Mühendis Mektebi adını almıştır İlk mezunlarını 1931 yılında veren Yüksek Mühendis Mektebi Cumhuriyet Türkiye`sinin bayındırlık işleri için gerekli teknik elemanları yetiştiriyordu



Ankara Tıp Fakültesi'nin kurulması), Ankara Üniversitesi, Cumhuriyet tarihini ve misyonunu milletiyle özdeşleştirmiş, bütünleştirmiş bir üniversitedir Nasıl Türkiye Cumhuriyetinin kurulması, salt bir yönetim biçimi değiştirmenin çok ötesinde, çağdaş bilime, çağdaş demokratik değerlere ve kurumlara dayalı büyük bir toplumsal dönüşüm sistemi ise; Ankara Üniversitesinin açılışı da bilinen üniversite amaçlarının çok ötesinde, farklı bir misyonun somutlaşmasını ifade eder Ankara Üniversitesi, Atatürk ilke ve inkılaplarının daya


Köy Enstitüleri'nin açılması, Dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilmesi (1946 sonuna kadar 496 yapıt çevrildi) ve ilk resmi ve telifli Türkçe ansiklopedi olan Köy Enstitüleri sadece köyleri hedef alarak köy okullarına öğretmen, köylere tarım ve sağlık görevlisi yetiştirmek amacına dayanan ve 1940’da açılan eğitim kurumları İlk öğretimin yaygınlaştırılması için CHP’nin 1935’teki kurultayında alınan kararlardan en önemlisi, askerliğini çavuş ve onbaşı olarak yapan köylü gençlerin, kısa bir eğitimden geçirildikten sonra kendi köylerinde görevlendirilmesi oldu Bu uygulama 1936’da başladı Açılan kursların başarılı olması üzerine Milli Eğitim Baka

İnönü Ansiklopedisi'nin ön çalışmaları onun bakanlığı döneminde gerçekleşmiştir Devlet Konservatuvarının kurulması (bkz Türkiye Cumhuriyeti devlet konservatuvarları


20 Mayıs 20 Mayıs Gregorian Takvimine göre yılın 140 günüdür Sonraki sene için 225 (Artık yıllarda 226) gün var





UNESCO'ya girişi onun çabaları sonucunda olmuştur Dört yıllık çabaları sonucunda Birleşmiş Milletler Beratının uluslararası işbirliğiyle ilgili 9 bölüm 57 maddesi uyarınca kurulmuş “Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilâtı”nın (United Nations Edurational, Scientific and Cultural Organisation) kısaltılmış ismi 14 Aralık 1946’da kurulmuştur Teşkilât çalışmaları hakkında BM’ye rapor verir ve buradan teknik yardım görür Ancak kendi organları, bütçesi ve diğer statüleri bakımından tamâmen bağımsızdır Bütün BM üyeleri devletler aynı zamanda UNESCO’nun da üyesi olabilirler

1946'da Üniversiteler Yasası çıkartılır "Bu yasayla, yüksek öğretim kurumlarının Bakanlıkla olan "sıkı lafı" önemli ölçüde gevşetilmiş, mevcut kuruluşlar yapısal bir bütünlüğe kavuşturulmamış, böylece üniversiteye merganik bir karakter kazandırılmıştır Bu yasanın getirdiği bir başka sonuç, "dışarıdan gerilim" yerine "içeriden denetim" getirmiş olmasıdır İstanbul Üniversitesi de bu yasanın sonucu olarak kurulmuştur"

Son yılları

1946'da 7 yıl 5 ay sürdürdüğü Milli Eğitim Bakanlığı görevinden istifa etti İstifasından sonra gazetecilik görevine döndü


1961 tarihinde konuk olarak kaldığı Prof Dr Tevfik Sağlam'ın evinde öldü OrdProfDrTevfik Sağlam (d 1882 İstanbul Türkiye) - (ö 1963), Türk bilimadamı
1961 tarihinde Cebeci Asr-i Mezarlığı'nda toprağa verildi

Eserleri

Başlıca eserleri şunlardır: Türk Edebiyatı Nümûneleri, Mantık ve Metodoloji, Goethe, Bir Dehânın Romanı, Pazartesi Konuşmaları, İçten Dıştan, Türkiye’de Orta Öğretim, Dâvâm, Dâvâlar ve Neticeleri, Hürriyete Doğru, İyi Vatandaş İyi İnsan, Kıbrıs Mektupları, Edebiyat Târihimizden, İngiltere Mektupları, Türkiye’de Maârif, Hürriyet Gene Hürriyet, Dönen Ses (Şiirler), Sizin İçin (Çocuk Şiirleri), Dinle Benden (Şiir), Allah Bir (Şiirler)

Türkiye'nin önde gelen eğitimcilerinden, devlet adamı(1897-1961) Hasan Âli Yücel 16 Aralık 1897'de İstanbul' da doğdu 1921'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi Çeşitli okullarda öğretmenlik ettikten sonra 1927'de eğitim müfettişi oldu 1930'da öğrenci müfettişi olarak Fransa'ya gitti 1932'de Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü müdürlüğü; 1933-35 arasında ortaöğretim genel müdürlüğü görevlerinde bulundu 1935'te İzmir milletvekili olan Yücel 1938'de kurulan 2 Celal Bayar Hükümeti'n-de milli eğitim bakanı olarak atandı Bu görevi Refik Saydam ve Şükrü Saraçoğlu hükümetlerinde 1946'ya kadar sürdürdü

Bakanlığı döneminde eğitim ve kültür alanında büyük atılımlara ön ayak oldu 1939'da 1 Eğitim Şûrası'nı toplayarak bir eğitim planının oluşturulmasını sağladı Ankara'da Fen ve Tıp Fakültelerini, İzmir Yüksek Ticaret ve İktisat Okulu'nu, Balıkesir ve Edirne öğretmen okullarını eğitime açtı Yüksek Mühendis Okulu onun bakanlığı sırasında İstanbul Teknik Üniversitesi haline getirildi Köy öğretmeni yetiştirmek üzere daha önce kurulan deneme okullan, 1940'ta çıkarılan Köy Enstitüleri Kanunu ile enstitüye dönüştürüldü; 17 yeni köy enstitüsü kuruldu 1942-43 öğretim yılında Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü açıldı Yücel, Ahlak Şûrası, Neşriyat Kongresi, Tercüme Kongresi ve Gramer Komisyonu toplayarak ilgili konularda temel ilkelerin belirlenmesini sağladı

Milli Eğitim Bakanlığında kurulan Tercüme Bürosu'nda birçok dünya klasiği Türkçe'ye çevrilerek yayımlandı Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak Devlet Opera ve Tiyatrosu kuruldu Çeşitli meslek okulları açıldı Türk Ansiklopedisi, İslam Ansiklopedisi yayımlanmaya başladı Yücel'in bakan olarak son hizmeti 13 Haziran 1946'da çıkarılan Üniversiteler Kanunu oldu Bu kanunla bakanlığın yetkileri üniversiteye devredildi; üniversitede düşünce, bilim ve kürsü özgürlüğünün korunması gerçekleştirildi 1946'da hükümet dışında kalan Yücel, muhalefetin ileri gelenlerinden Mareşal Fevzi Çakmak ve Demokrat Parti İstanbul il başkanı avukat Kenan Öner tarafından bakanlığı sırasında komünistleri desteklemekle suçlarıdı

Yücel'in Kenan Öner'e açtığı hakaret davası, yargıcın iddiaları geçerli bulması nedeniyle düştü 1950'de milletvekili seçilemeyen Yücel siyasetten çekildi; İstanbul'a yerleşti 1961'de Kurucu Meclis üyesi olan Yücel 26 Şubat 1961'de İstanbul'da öldü Eğitimciliğinin ve devlet adamlığının yanı sıra usta bir yazar ve çevirmen olan Yücel'in şiirleri Dergâh, Yarın, Yeni Mecmua, Hayat (1926-28) dergilerinde yayımlandı Kimi şiirleri bestelendi Mütareke ve Kurtuluş Savaşı dönemlerinde vatan ve millet sevgisini dile getiren şiirler yazdı 1936'da Akşam, 1949'dan sonra Cumhuriyet ve Dünya gazetelerinde toplumsal ve kültürel konularda makaleleri ve denemeleri yayımlandı Başlıca yapıtları arasında Goethe, Bir De- hanın Romanı (1932), Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış (1932), Pazartesi Konuşmaları (1937), İçten Dışa (1938), Türkiye'de Ortaöğretim (1938), Hürriyete Doğru (1955), İyi Vatandaş, İyi İnsan (1956, 1971), Edebiyat Tarihimizden (1957), Türkiye'de Maarif (1959) ve Hürriyet Gene Hürriyet (1960-62, 2 cilt) sayılabilir