İstanbul Boğazı Adının Kökeni

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Adının kökeni
Boğaz'ın Alman Lisesi'nden görünümü

Boğaz'ın en eski yerleşimcilerinden olan Bizanslılar, buraya Bosporos (Yunanca: ÎÏ?Ï?Ï?Î¿ÏÎ¿Ï?) adını veriyordu

[10] Bu sözcük inek ya da öküz anlamına gelen Î²Î¿á¿¦Ï? (bous) ve yol, geçit anlamlarına gelen Ï?Ï?ÏÎ¿Ï? (poros) adlarının birleştirilmesiyle türetilmişti

[11][12][13] Öküz ya da inek geçidi anlamına gelen Bosporos adını taşıyan boğaza bu adın verilmesi Yunan mitolojisinde baştanrı Zeus'un, İo adında bir kıza aşık olması olayına dayanır

Hikayeye göre İo nehirler tanrısı İnahos'un kızıdır

Tanrıların kralı olan Zeus bu güzel kızı görünce ona aşık olur ve eşi Hera'dan gizlice onunla birlikte olmaya başlar

Bir gün Hera'ya yakalanmak üzereyken kendini bir buluta, İo'yu ise bir ineğe çevirir

Aldanmayan Hera, ineği hediye olarak eşinden ister

Onu Zeus'tan uzak tutmak adına Argos Panoptis adlı canavarın gözetimine bırakır

Ancak Zeus, Hermes'i yollayıp Argos'u öldürtür

Bunun üzerine Hera, ineğe dönüşmüş İo'yu sürekli rahatsız etmesi için ona bir sinek musallat eder

Sinekten kurtulmak için var gücüyle koşan İo boğaza geldiğinde kendini boğazın sularına bırakır ve bu engeli yüzerek geçer

[14][15] Kıyıya çıktığı yerde Keroessa adında bir kız çocuğu doğurur ve bu kız büyüdüğünde denizler tanrısı Poseidon ile evlenerek Byzas adında bir oğlan dünyaya getirir

Bu çocuk doğduğu yerde kendi adını verdiği Byzantion kentini kurar

[16] Bu mitolojik öyküler hem İstanbul şehrine hem de Boğaz'a adlarını vermelerinden dolayı önemlidir

Boğaz'ın antik dönemde kullanılan adlarından olan Bosporus'un kökenine ilişkin ortaya atılan bir başka görüş de sözcüğün Fosforos (Yunanca: Î¦Ï?Ï?Ï?Ï?ÏÎ¿Ï? - fosforlu, ışık saçan)'dan geldiği yönündedir

[17][18] İstanbul Boğazı batı dillerinde hala bu ad ya da bu adın değişik biçimleriyle bilinmektedir

Eski Türk kaynaklarında ise İstanbul Boğazı'nın Halc-i bahr-i rüm (Marmara Denizi Boğazı) , Halc-i bahr-i siyah (Karadeniz Boğazı), Halc-i konstantiniyye (Konstantiniye Boğazı), Merecü'l bahreyn / Mecma'ül bahreyn (İki denizin birleştiği yer) ve İslambol Boğazı gibi adlarla anıldığı görülmektedir

[19]

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İstanbul Boğazı Adının Kökeni Adının kökeni Boğaz'ın Alman Lisesi'nden görünümü Boğaz'ın en eski yerleşimcilerinden olan Bizanslılar, buraya Bosporos (Yunanca: ÎÏ?Ï?Ï?Î¿ÏÎ¿Ï?) adını veriyordu[10] Bu sözcük inek ya da öküz anlamına gelen Î²Î¿á¿¦Ï? (bous) ve yol, geçit anlamlarına gelen Ï?Ï?ÏÎ¿Ï? (poros) adlarının birleştirilmesiyle türetilmişti[11][12][13] Öküz ya da inek geçidi anlamına gelen Bosporos adını taşıyan boğaza bu adın verilmesi Yunan mitolojisinde baştanrı Zeus'un, İo adında bir kıza aşık olması olayına dayanır Hikayeye göre İo nehirler tanrısı İnahos'un kızıdır Tanrıların kralı olan Zeus bu güzel kızı görünce ona aşık olur ve eşi Hera'dan gizlice onunla birlikte olmaya başlar Bir gün Hera'ya yakalanmak üzereyken kendini bir buluta, İo'yu ise bir ineğe çevirir Aldanmayan Hera, ineği hediye olarak eşinden ister Onu Zeus'tan uzak tutmak adına Argos Panoptis adlı canavarın gözetimine bırakır Ancak Zeus, Hermes'i yollayıp Argos'u öldürtür Bunun üzerine Hera, ineğe dönüşmüş İo'yu sürekli rahatsız etmesi için ona bir sinek musallat eder Sinekten kurtulmak için var gücüyle koşan İo boğaza geldiğinde kendini boğazın sularına bırakır ve bu engeli yüzerek geçer[14][15] Kıyıya çıktığı yerde Keroessa adında bir kız çocuğu doğurur ve bu kız büyüdüğünde denizler tanrısı Poseidon ile evlenerek Byzas adında bir oğlan dünyaya getirir Bu çocuk doğduğu yerde kendi adını verdiği Byzantion kentini kurar[16] Bu mitolojik öyküler hem İstanbul şehrine hem de Boğaz'a adlarını vermelerinden dolayı önemlidir Boğaz'ın antik dönemde kullanılan adlarından olan Bosporus'un kökenine ilişkin ortaya atılan bir başka görüş de sözcüğün Fosforos (Yunanca: Î¦Ï?Ï?Ï?Ï?ÏÎ¿Ï? - fosforlu, ışık saçan)'dan geldiği yönündedir[17][18] İstanbul Boğazı batı dillerinde hala bu ad ya da bu adın değişik biçimleriyle bilinmektedir Eski Türk kaynaklarında ise İstanbul Boğazı'nın Halc-i bahr-i rüm (Marmara Denizi Boğazı) , Halc-i bahr-i siyah (Karadeniz Boğazı), Halc-i konstantiniyye (Konstantiniye Boğazı), Merecü'l bahreyn / Mecma'ül bahreyn (İki denizin birleştiği yer) ve İslambol Boğazı gibi adlarla anıldığı görülmektedir[19] Kaynak : Wikipedia