Kayseri Oyunları

FOLKLOR MAHALLİ GELENEKLER

Kayseri'de folklor oldukça renkli bir özelliğe sahiptir Şehir içerisindeki mahalli yaşama biçimi, kazalarda değişiktir Özellikle, her kazada da bir başka görünüm ortaya koyar Buna rağmen, belli motiflerde birleştikleri tarafları da vardır Bunlar düğünlerde davul - zurna yanında, artık köylere kadar saz ekiplerinin gitmesi, düğün geleneklerinin değişmeyen bazı kurallarını her yerde aynı şekilde icra etmesi, ölümlerde beraberlik ve acıya ortak olma tavrı gibi
Kayseri'de eskiden şehir içerisinde önemli bir oyun vardı: Taş dövüşü Bu, şehirleşmenin getirdiği nüfus artışı yüzünden, önemini kaybetti Günümüzde, mahalli özellik taşıyan belli başlı gelenekler daha çok idi günlerde görülür: Kayseri'de evlendirme ciddi bir mesele olarak ele alınır ve özellikle görücü usul hakimdir Evlenmeye karar verilince de,''Düzen'' ve ''Takı'' önem kazanır Takıyı kıza erkek tarafı ziynet eşyası olarak yapar Durumu iyi olanlar bunu fişeklik takabilir 120'ye kadar varan, gremise ya da 25'luk tabir edilen altın takarlar Bunu yapamayanlar zincir ve burma bilezik, ya da kesme bilezik alırlar İnci ve alyans da ziyneti tamamlayan diğer çeşitlerdir Düzeni de aynı şekilde erkek tarafı alır Bu da gelinin giyeceği çeşitli iç ve dış çamaşırlarıdır Kız tarafı ise, sandık içi, ev eşyası, mobilya, halı-kilim gibi diğer eşyayı hazırlar Çeyizin evden alınmasına ''Kalın' denir Düğünler sazlı, sözlü olduğu gibi salonlarda da yapılır Günümüzde salon düğünü giderek yaygınlaşmaktadır
Bu adetler kaza ve köylerde de değişik şekillerde icra edilir Pınarbaşı'nın bir kesimi hariç, pek başlık alınmaz Köy düğünlerinde Davul-Zuma önem taşır Çeşitli oyunlar oynanır Sinsin, deve oyunu, halay bunların en önemlileridir Şehirlerde düğün sonrası Kız arkası, köylerde gelin el öpmeleri önemli bir kuraldır Köylerde daha çok kış geceleri oda oturmaları olur Henüz televizyonun girmediği yörelerde bu gelenek etkinliğini orumaktadır Televizyon ise, önemli ölçüde bu geleneği etkilemiştir
Oturma odalarında çeşitli Halk Hikayeleri anlatıldığı gibi, değişik oyunlarda oynanır Yüzük bunların en önemlisidir 9 fincan altına saklanan bir yüzüğün bulunması şeklinde sergilenen oyunda, yüzüğü bulamayan çeşitli şekillerde cezalandırılır Halıcılık yaygın olduğu için genç kızlar kadınlar boş zamanlarını hep halı tezgahı başında geçirirler Bu da, türküleri ve manileri hem yaygınlaştırmakta hem de zenginleştirmektedir

HALK OYUNLARI

Şehir merkezinde halay pek yaygın değildir Ancak kaza ve köylerden gelip yerleşenler kendi çevrelerindeki bu geleceği şehirde sürdürürler Şehrin yerli halkı daha çok çalgı eşliğinde tek ya da ikili veya çok kişiyle oyunlar oynar Sarız tarafında ağırlama, Pınarbaşı tarafında Şeşin, önemli yer tutar Bunun dışında, her çevrenin kendine göre bir oyun tarzı vardır Halayı çoğunlukla kadın ve erkekler ayrı yerlerde oynarlar Kadınlar defle, erkekler davul- zurma İle bunları icra ederler Pınarbaşı geleneğine bağlı olarak kadınlı erkekli ki (bunlar daha çok bekarlardan oluşur) çeşitli oyunlar oynanmaktadır Kayseri, folklor bakımından zengin örneklere sahiptir Bunlardan çevrede oynanan değişik oyunları burada anlatalım

SİNSİN OYUNU

Meydanda yakılan bir ateş etrafına erkekler büyük halka oluştururlar Bilahare ortaya çıkan iki kişiden birisi diğerini kovalar Ateş üzerinden atlanır ve grup içerisine girip kişi kimi tutarsa, o bu defa tutan kişiyi kovalayan oyuncunun peşine düşer Davul – zurna eşliğinde daha çok düğünlerde oynanır

YUMRUK OYUNU

Düğün meydanında toplanan erkekler geniş bir daire oluştururlar Ortaya bir kişi çıkar Bir başka kişi de ona yumrukla vurmak üzere çıkar, perdah yaparak sırtına ya da koluna yumruk vurur Yumruğu yiyen kişi kenara çekilerek bu defa ortaya başka kişi gelir Önceki gence yumruk yumruğu vuran gence aynı şekilde yumrukla vurur Oyun davul zurma eşliğinde oynanır

MENDİL OYUNU

Kadınların tef eşliğinde ellerinde mendille oynadıkları bir orta oyunudur Kadınlar bu oyunu düğünlerde oynarlar Erkekler tarafından oynanan Mendil oyunu ise, daha değişiktir Erkekler, bu mendili kıvırıp sopa haline getirdikten sonra, ellerindeki yüzüğü gurupta oturan erkekler elinde dolaştırırlarYüzük, birisinin eline saklanır ve sonra sırasıyla bu yüzüğü bilmeleri için oynayanlara sorulur Bilmeyene mendille ellerine vurulur

SERÇE OYUNU

Bu oyun ekip içerisinde tek başına oynanır Oyunu gerçekleştirecek oyuncu ortaya gelir elindeki mendili oynarken yere bırakır ve bunu davul - zurna eşliğinde diz çökerek ağzıyla yerden alır Özellikle eşine yaptığı kurlar bu oyunun temel figürlerini oluşturur Hareketli ve heyecanlı bir oyundur

EMİNEM OYUNU

Kadınların Türküsünü karşılıklı söyleyerek oynadıkları halay türü ya da karşılıklı guruplar halinde oynanan bir oyundur Bu oyunu Erkekler de davul - zurna eşliğinde hareketli bir biçimde oynarlar

TURNAM: Bir temsili oyundur Kadınlar defle oynarlar Bu oyun davul - zurna eşliğinde de oynanır

ÜKALİCE POTİNLİ GELİN

Erkeklerin davul- zurna eşliğinde oynadıkları hareketli bir oyundur Bu oyunda aynı adı taşıyan türkü söylenir Halay iki gurup arasında ileri – geri figürler halinde devam eder

ÖTEYÜZ OYUNU

Erkeklerin halay şeklinde oynadıkları hareketli bir oyundur Davul - zurna eşliğinde oynanır Son zamanlarda bunu çalgıyla da oynayan ekipler olmuştur