Sevgide Ölçü Ve Ayar

Hümanizm Üzerine 4 : SEVGİDE ÖLÇÜ VE AYAR

Sevgi, insan ruhuna takılan binlerce histen bir tanesi İnsan, bedenindeki her organı yerli yerinde kullanmakla sıhhate kavuştuğu ve ondan en verimli şekilde faydalandığı gibi, ruhunun bütün sermayesini de yine en güzel şekilde kullanmakla huzura ve saadete kavuşabilir

Buna göre, insan ruhunda önemli bir yeri olan sevgi hissinin de yerinde kullanılması gerekir

Sevmek insanın yaratılışında vardır
“Fıtrat-ı beşeriyede cemale karşı bir muhabbet, kemale karşı perestiş etmek ve ihsana karşı sevmek vardır” Lem’alar, 57

Bu varlık âlemindeki bütün güzellikler, Allah’ın güzel isimlerinin birer tecellisiyle ortaya çıkarlar Müzeyyin ismiyle her şey en güzel şekilde süslenir, Mülevvin ismiyle bütün eşya en uygun renklerle boyanır Muhyi ismiyle varlıklar hayata kavuşurlar Rezzak ismiyle rızıklar en güzel şekilde verilir Bütün bu güzellikleri sevmek insanın yaratılışında vardır

Yine insanın yaratılışında mükemmele hayranlık duyma, meftun olma vardır Birçok Hıristiyan turistin İstanbul’daki şaheser camileri ziyaret etmeleri ve onlardaki sanat inceliklerine hayran kalmaları bunun en güzel şahididir

İnsanın yaratılışında bulunan bir başka özellik de kendisine yapılan iyiliklere teşekkürle karşılık vermesi, ikram ve ihsan sahibine karşı kalbinde bir minnet duygusu taşımasıdır

Bu cümlede insandaki tabiat sevgisinin da kaynağını yakalamış bulunuyoruz Kâinattaki her eser güzel, hepsi mükemmel ve tümü insana bir ilahi ihsandır

İnsan sevgisinin çok önemli bir kaynağı da günahlardan ve isyanlardan uzak durmaktır; bunlar birer cemal ve kemaldirler Vicdanı bozulmamış her insan böyle kişileri sever

Hayvan sevgisi, çiçek sevgisi ve çocuk sevgisi… Üçünün ortak yanları var: Güzellik, letafet ve günahsızlık

Çocukları herkes sever Bu sevgi bebeklik çağında en ileri seviyededir Çocukluk çağında devam eder Yaşı ilerledikçe ve çocukta bir takım fena alışkanlıklar, saygısızlıklar, tembellikler, aldatmalar başladıkça sevmenin yerini tedirginlik, uyarma ve üzülme alır Bu çağlarda çocuk henüz günahlara dalmış değildir, sadece bir takım yanlış davranışların içine girmiştir İleri yaşlarda bu yanlışlıklar yerlerini günahlara, haramlara, isyanlara bıraktığı takdirde, kalpteki sevgi hissi de yerini öfkeye, kine ve düşmanlığa terk eder

Her vicdan günah ve isyana karşı koyar Ve her vicdan günahsızları sever O halde hümanizmin temeli kişiyi günahlardan uzak tutma endişesi ve gayreti olmalıdır O zaman herkesten birbirlerini sevmelerini isteyebiliriz Daha doğrusu istememize gerek kalmadan kişileri birbirini severler

Allah’ın en güzel, en mükemmel ve en çok ihsan ettiği mahlûku insandır O halde bu değerli mahlûku herkesin sevmesi gerekmiyor mu? Peki, niçin insanlara karşı gerekli muhabbeti gösteremiyoruz? Diğer varlıkları rahatlıkla ve içtenlikle sevdiğimiz halde insanda niçin zorlanıyoruz?

Demek ki, o insanın kendi iradesini yanlış kullanarak yaptığı “çirkin, bayağı ve zararlı işler” sevgimizin önüne perde oluyor

Cemali (güzelliği) seven insan fıtratı, çirkin ve pis işler peşinde koşan insanı artık sevemiyor

Kemale meftun olan insan vicdanı, pespaye, yakışıksız ve bayağı davranışlardan nefret ediyor

İhsana minnettarlık duyan, teşekkür eden insanoğlu, kendisine zarar veren, kuyusunu kazan, aleyhinde çalışan kişilere düşman kesiliyor

Allah Resulü (asm) “İnsan ihsanın kuludur” buyurmakla kalpler arasında sevgi bağı kurmanın en güzel bir reçetesini de sunmuş oluyor Mademki, insanın yaratılışında iyiliğe karşı teşekkür etme vardır, geliniz birbirimize ihsan ederek, yardım ederek, iyilik ederek kalplerimiz arasında bir muhabbet köprüsü kuralım

Herkes güzel işler yapmak, mükemmele doğru koşmak ve başkalarına yardım elini uzatmakta yarışsalar, sevgi iklimi kendiliğinden gerçekleşecektir Aksi halde, ideolojik telkinlerle ve hayalî propagandalarla bu sonuca ulaşmak mümkün olmaz

Nur Külliyatında muhabbet konusunda çok önemli bir mesaj veriliyor:

“İnsan, kâinatın en câmi' bir meyvesi olduğu için, kâinatı istila edecek bir muhabbet o meyvenin çekirdeği olan kalbine dercedilmiştir İşte şöyle nihayetsiz bir muhabbete lâyık olacak, nihayetsiz bir kemal sahibi olabilir” Sözler 358

Yukarıdaki vecizede önce varlık âlemini niçin sevdiğimizin felsefesi yapılmış, “İnsan kâinatın meyvesi olduğu için ağacını sever” mesajı verilmiştir Bir meyveyi şuurlu kabul edelim Bu meyve, asılı olduğu dalını da sever, ondan çıkan yaprakları da, çiçekleri de sever Bu sevgi akışı daldan gövdeye doğru ilerler ve köke kadar uzanır

İnsan da kâinat ağacının meyvesidir Gökler ve yer, denizler ve karalar, hava ve su, kısacası bütün bir âlem İlahi kudret ve iradeyle, sonsuz bir rahmet ve inayetle bir araya getirilmiş, bir ağaç halini almışlar ve bu ağacın en mükemmel meyvesi de insan olmuş Onun için insan bütün bir tabiatı sever

Demek oluyor ki, insanlar tabiatı sevdikleri gibi birbirlerini de sevmelidirler, çünkü aynı ağacın meyveleridirler Aynı anne babadan gelenlerin kardeş olmaları ve birbirlerini sevmeleri, koruyup gözetmeleri gibi aynı ağacın meyveleri olan insanlar da birbirlerini sevmeli ve saymalıdırlar

Şu var ki, tabiatı her şeyiyle en güzel şekilde sevsek, insanlara karşı da sevgi hissimizi en cömert biçimde sarf etsek bile bütün bunların bir sınırı var, bizdeki muhabbet kabiliyeti ise sonsuz

Her şeyiyle sınırlı olan insanoğlunun, sonsuz olduğu tek saha “muhabbet” Görmemizin bir sınırı, bir haddi var Her şeyi göremediğimiz gibi sürekli görmekten de yoruluruz, uyuma ve dinlenme ihtiyacı hissederiz Yememizin, içmemizin, işitmesinin de sınırları var Anlamamız da öyle Aklımızın ulaşamayacağı çok uzak ve çok ince hakikatler olduğu gibi, zihnimiz için de bir yorulma söz konusudur Bir konuda elli dakikadan fazla düşündüğümüzde yoruluruz, hayalimiz bizi başka sahalara çekip dinlendirir Ama muhabbet öyle değil Sevmekte yorulma yoktur Nihayetsiz kemal sahibi olan Rabbimiz bizim kalbimizi de bu sonsuz kemale muhabbet edecek bir yaratılışa sahip kılmıştır

İşte insan, kalbindeki muhabbet kabiliyetini yerinde kullandığı takdirde, önce o sonsuz cemal, kemal ve ihsan sahibini sevecek, sonra bunların tecelli ettiği aynalar konumunda olan varlık âlemine sevgi besleyecektir O zaman bu ikinci sevgi de bir mükemmeliyet kazanacak, üstün bir keyfiyete bürünecektir Bu konuda Risale-i Nur Külliyatında,“Ni’metin lezzeti içinde o lezzetten yüz derece daha ziyade lezzetli bir iltifat-ı rahmeti hamd ile düşünüp lezzeti, birden yüz derece yapabilirsin” denilir ve bir padişahın ihsan ettiği bir elma lezzeti içinde yüz belki bin elmanın lezzetinden daha fazla bir “iltifat-ı şahane” lezzeti bulunduğu nazara verilir

Bir meyveyi sadece lezzeti ve faydası için sevmekle Allah’ın bir ihsanı, bir hediyesi olarak sevmek arasında büyük bir fark vardır Birincisinde dildeki tat alma duygusu tatmini, ikincisinde ise kalbin ve ruhun manevî hazları söz konusudur

İşte gerçek insan sevgisi ve hakiki hümanizm insanoğluna bu ulvi zevkleri tattırmaya çalışmaktır

İnsan o zaman yükselir, insan o zaman güzelleşir ve insan o zaman gerçek manada sevilir ve sevdirilir

Alaaddin Başar (ProfDr)