Kortizon Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Kortizon kullanımı hakkında aklınızda sorular varsa kortizonla ilgili tüm önemli bilgileri sizler için yaptığım araştırmadan okuyabilir, kortizon hakkında sorularınıza cevap bulabilirsiniz


Kortizon hem hayat kurtarici, hem de yasami tehdit eden bir ilaç Bu biçak dogru sekilde kullanildiginda hasta için hayat kurtarici etki yapiyor Yanlis kullanildiginda ise, hastaligi iyilestirecegi yerde hastaya, geri dönülmesi imkansiz zararlar veriyor Kortizonun tek çare oldugu yüzlerce hastalik var Bu nedenle de kortizondan vazgeçmek mümkün degil Etkileri nedeniyle yüzlerce hastaligin rakipsiz tek ilaci kortizondan vazgeçme sansimiz olmadigina göre, yapilabilecek tek sey ilaci çok dikkatli bir sekilde kullanmak Bu da basvurdugunuz uzmanin tedaviye titiz yaklasimi ile mümkün


Kortizon vücudumuzda da var


Kortizona çagin ilaci deniliyor ama, bu madde aslinda vücudumuzda bulunuyor Istirahat halindeki normal bir insanin vücudunda, 24 saatte yaklasik 15-40 mg kortizon üretildigi söyleniyor ise de kortizon üretimi sismanlarda yüzde 50 oraninda daha fazla oluyor Ancak vücudumuzca kortizon üretimi gün boyunca yani miktarda degil Vücut isisi, kan basinci, gece ve gündüz olmasina bagli olarak üretilen kortizon miktari da degisiyor Vücudumuz kortizonu en çok sabahlari üretiyor Sinir aninda ise bu üretim normalin 10 katina kadar çikiyor Kortizon yapimi geçe yarisina dogru giderek azaliyor Vücudun bu kendi kendine kortizon üretimi dogumdan sonraki üçüncü haftada basliyor ve ölünceye kadar devam ediyor Ayni yüksek doz kortizon tedavilerinde oldugu gibi, vücudun kortizonu normalden çok üretmesi de kisi açisindan zararli ?Cushing? olarak adlandirilan bir hastalik vücutta kortizon salgilanmasini saglayan beyindeki merkezde (hipofiz) bir kontrol bozuklugu olmasindan kaynaklaniyor


Kortizonun kullanildigi yerler


Kortizon, romatizmadan, zehirlenmelere, yüzlerce hastaligin tedavisinde kullaniliyor Öyle ki bazi hastaliklarda ve soklarda kortizon olmadan olmuyor


1) Romatizmal hastaliklar


Romatizma, her yasin hastaligi Erken teshis edildiginde ve tedavisi dogru sekilde uygulandiginda, kolayca iyilestirilebiliyor Çogunlukla çocuklarda ve gençlerde görülen, eklemlerde baslayip zamaninda tedavi edilmeyen romatizmanin kalbe vurma olasiligi çok yüksek Romatizmal hastaliklarin vazgeçilmez ilaci ise kortizon


2) Bag dokusu hastaliklari


Vücuttaki destek ve bag dokusunun, ayni zamanda bagisiklik sisteminin de bozuldugu tipteki hastaliklarda, çogunlukla adele dokusu ya da eklemler deforme olmustur Yogun iç organ harabiyeti ile de karsilasilabilen bu tip hastaliklarda kortizon kullanilmasi çogu zaman kaçinilmaz oluyor


3) Alerjik hastaliklar


Kortizonun en çok kullanildigi hastaliklardan biri de alerjiler Kimi zaman hayati tehdit eden, kisiyi sok durumuna sokan alerjik krizlerde, hastaya vakit yitirmeden kortizon enjekte edilir Alerjik astim krizleri bu durumun en çok rastlandigi hastaliklardir Kortizonla tedavi edilen bir diger alerjik reaksiyon ise kan verme sirasinda olusuyor Çogunlukla kan grubu uyusmazliginda, bazen de soguk kanin damarlara verilmesi sorucu alerjik bir reaksiyon olusur Iste bu reaksiyonun etkilerini ortadan kaldirmak için kortizona basvurulur Kortizon, yilan sokmasi, böcek isirmasi gibi zehirlenmelerde de ortaya çikan alerjik durumun acil tedavisinde kullaniliyor Bazen nedeni bilinmeden ciltte ve agiz, bogaz gibi bölgelerde siddetli yanma, kasinti, sislik, kabarti, döküntü ile birlikte görülen durumlarda diger ilaç tedavileri yetersiz kalabiliyor Bu durumda kortizona uygulaniyor


4) Kan hastaliklari


Kortizon kan hücrelerinin parçalanmasi sonucu ortaya çikan ciddi kansizliklarda (hemolitik anemi) destek tedavi olarak uygulaniyor Kan hücrelerinin asiri çogalmasina bagli olarak olusan lösemi vakalarinda da kortizon tedavisine basvuruluyor Böyle vakalarda kortizon hastanin hayatini daha rahat sürmesini saglamak için tek yol


5) Tümör tedavilerinde


Çagin en sevmedigimiz, çogu zaman ismini anmaktan bile nefret duydugumuz hastaligi kanser kuskusuz Bilim adamlari kanser tedavisi konusundaki çalismalarini hizla sürdürüyorlar Kanser hastalarinin bir bölümüne ?kemoterapi?olarak adlandirilan ilaç tedavisi uygulaniyor Ameliyat edilemeyecek kadar ilerlemis kanserlerde ise, kemoterapiye destek olmak ve radyoterapi reaksiyonlarini zayiflatmak için kortizon kullanmak çogunlukla tek çare olupor


6) Karaciger hastaliklari


Karacigerin artik tamamen iflas ettigi komalarda, ilerleyen siroz vakalarinda ve virüslerin neden oldugu öldürücü karaciger iltihaplanmalarinda kortizon çogunlukla vasvurulabilecek tek çare

7) Böbrek ve idrar yolu hastaliklari


Idrardan yüksek miktarda protein atilmasina ve vacutta yaygin sisliklere neden olan nefrotik sendromlarda kortizon kullanimi genelde sarttir Hastalik çogunluk çocuk yasta görülüyor ve tedavinin asil sarti da geç kalmamak


8) Kalp-damar hastaliklari


Kalbin zari, kasi ve iç tabakasinin tutan iltihapli durumlar ile alerjik ve bagisiklik sistemi ile ilgili, tikamaya yol açan tipteki damar hastaliklarinin tedavisinde de kortizon kullanilir


9) Hormonal hastaliklar


Tiroid bezinin asiri çalistigi durumlarda bazen son derece kritik krizlerle karsilasilir Iste bu durumlarda kortizon yine tek çaredir Ayrica böbrek üstü bezinin ani yetmezligi sonucu ortaya çikan ?Addison? hastaliginda da kortizonun hayat kurtarici rolü vardir


10) Sinir sistemi hastaliklari


Sinir köklerinin alerjik, ani ve iltihapli hastaliklarinda, bazi özel vücut felçlerinde, yüz felçlerinin baslangiç döneminde ve Multiple Skleroz hastaliginda da kortizon kullanmak gerekiyor Beyinde damar tikanikligi ile gelisen felçlerin baslangiç dömeminde, beyin basincinin arttigi durumlarda veya beyinde ödem oldugu zaman da kortizon tedavisine basvuruluyor

11) Zehirlenmeler, sicak çarpmalari


Zehirlenmelerde çogunlukla durumun nedenini anlamaya zaman yoktur Acilen zehirlenmenin sonucu olarak ortaya çikan reaksiyonun ortadan kaldirilmasi gerekir Bunun için de kortizona uygulanir Sicak çarpmasina bagli olarak görülen komalar ve soguktan donmalarda da böbrek üstü bezi iflasa dogru gittigi için kortizon kullanmak gerekiyor

12) Göz hastaliklari


Bazi göz hastaliklarinin tedavisinde de yine kortizon karsimiza çikiyor

13) Soklar


Herhangi bir nedenle soka giren hastayi hayata döndürmek için bazen tek çare kortizon kullanmaktir Özellikle asiri bir alerjik duyarliliga bagli olarak ortaya çikan ve aniden gelisen anafilaktik soklarda kortizon hala kurtarici rol oynuyor


Yararlari kadar zararlari da var


Gelin simdi de kortizon tedavisinin insan metabolizmasinda neden oldugu harabiyeti görelim Kortizon, disaridan da rahatça gözlenebilen ilk etkisini vücudun hormonal sistesi üzerinde yapiyor Özellikle çocukluk çagi ve genç yaslarda uygulanan kortizon tedavisi gelisme bozukluguna yol açabiliyor Kortizonun neden oldugu siskinlik sonucu çocukta ?Aydede yüzü? olarak tarif edilen bir çehre olusuyor Vücudun kimi bölgelerinde normal disi sislikler ve gövdede yaglanma görülebiliyor Bunun disinda adele zayifligi, kan basincinda yükselme, kemik erimesi, seksüel ve psikolojik bozukluklar kendini gösterebiliyor Ciltte killanma, çizgilenme, adet bozukluklari, troid fonksiyonlarinda ve erkeklerde testisler üzerinde olumsuz etkiler de yine ilacin hormonlari etkilemesi sonucu ortaya çikan diger belirtiler Bu etkileri minimuma indirmek için ise dozun çok iyi ayarlanmasi gerekiyor


Kortizon tedavisi birden kesilmez


Kortizon tedavisinin belki de en hassas yönü birden bire baslanip, kesilememesi Çünkü tedavi birden kesilince organizmada ani reaksiyonlar doguyor ?Kortizon tedavisine nasil doz yavas yavas arttirilarak baslaniyorsa, ayni sekilde tesilmeli Bazen de kortizon tedavisi hiç kesilemez Bunun nedeni hen kortizonun meydana getirdigi bir çesit tutsaklik, hem de hastalik belirtilerinin ilaç birakilinca yeniden görülmeye baslamasi?


Yüksek dozlarda uygulanan bütün kortizon ilaçlari, kan sekerini arttiriyor Kortizon vücuttaki protein metaizmasinin da bozulmasinaü ve buna bagli olarak adele deri ve kemiktedi protein miktarinin artmasina neden oluyor Kemikler de kortizondan nasibini aliyor Kemiklerdeki kalsiyum çözülüyor ve kemik erimesi basliyor Bu nedenle kortizon uygulanan kisilerde enfeksiyon olusmasi çok ciddi bir risk Tüberküloz, idrar yollari enfeksiyonu, sinüzit gibi enfeksiyon tipleri de kortizon kullanimi sirasinda alevlenebiliyor Müzmin böbrek enfeksiyonlarinin, sorumlusu da çogu zaman kortizon


Bunun disinda çocukluk çagi romatizmal hastaliklarinda en çok korkulan durum olan, kalp zarinin iltihabina neden olabilir Halk arasinda ?Romatizmanin kalbe vurmasi? olarak bilinen kalp zari iltihabi sinsice ve kiz çocuklarda daha hizli gelisir Gözlerde ve yine daha çok kiz çocuklarinda, sinsice gelisen bir iltihabi durumla karsilasma olasiligi yüksektir Bu nedenle özellikle ilk yillarda, en az 6 ayda bir göz muayenesi yaptirmak gerekir Romatoid artrit böbrekleri de bozdugu için ciddi sonuçlara neden olabilir

Selülit de romatizma


Romatizma deyince aklimiza hep eklemlerimiz gelir, oysa selülit de bir çesit romatizma hastaligi Yumusak doku romatizmasi olarak tanimlanan selülit, agri ve haket bozukluguna neden olur Selülitin nedeni ise hala kesin olarak bilinmiyor Daha çok kadinlarda ve menopoz sonrasinda görülür Deril elle sikildiginda portakal kabugu misali delikli bir görüntü alir


Kortizon ne kadar gerekli ?


Kortizon akut kardidlerde çaresiz kalan hekimin en önemli silani Ancak bir yili asan, uzun süreli kortizon tedavisi hastayi birtakim yen etkiler ile karsi karsiya birakiyor

Kortizonun yan etkileri sunlar :


?Kortizon kullananlarin yüzlerinde zamanla sisme baslar Yüz ?aydede yüzü? seklini alir Sinir sisteminde ve ciltte bozukluklar olabilir Eger kortizon daha da uzun süre kullanilirsa vücudun enfeksiyonlara karsi direnci azalir Tedavi daha da uzarsa kemik erimeleri baslar Kisacasi kortizon tedavisi iki ucu keskin biçak gibidir Dogru ve gerektigi zaman kullanildiginda sifa, yanlis bir kullanimla da çok ciddi sonuçlari beraberinde getirir Kortizonu birdenbire kesmek de dogru degildir Tedavi, hastaya zarar vermemek için yavas yavas kesilir Penisiline ise kalp romatizmasi olan kisinin ömür boyu devam etmesi gerekir Ancak eger romatizma tüm kalbi tutmamissa penisilin tedavisi 20 yaslarinda birakilir?