Çocuk Besinler :

Besinlerin Özellikleri
UNLAR

Tahılların tanelerinin öğütülmesi ile elde edilen unlar, (buğday, arpa, çavdar, yulaf, pirinç,mısır) nişasta denilen bir tür şekerden oluşurlar Nişasta, iki aylıktan küçük olan bebeklerin sindirim sistemlerine uygun değildir
Piyasada çok çeşitli unlar vardır: Suda eriyenler, sütlü ve sütsüz olanlar şekerli ve şekersiz olanlar, kakaolular vs Sütlü unlar anneler için çok pratiktir
Glüten İçermeyen Unlar
Glüten tahıllarda bulunan bir proteindir Buğday, arpa, yulaf ve çavdarda bulunur, pirinç ve mısırda yoktur Bazı bebeklerin sindirim sistemi glütene karşı tahammülsüzdür Bu, çocukta büyüme bozukluğuna kadar gidebilecek sorunlara neden olabilir Risk almamak için, bebek beş aylık oluncaya kadar glütensiz unların kullanılması tavsiye edilir
Miktarlar
Senelerce bebeklere un verildi ama son zamanlarda unları azaltma hatta hiç vermeme eğilimi ortaya çıktı Unların en büyük mahsuru, şekere dönüşmüş kalori vermeleridir Bu şekerlerin büyük bir bölümü vücutta depolanıp kilo aldırır ve gerçek bir yarar sağlamaz
Çocuğunuza unlu mama vereceksiniz, yavaş yavaş başlatın : bebek üç aylık olunca basit ve glütensiz bir un seçin Biberonuna önce bir kahve kaşığı un katın, sonra iki, daha sonra da üçe çıkartın Çocuk altı aylık olunca, sütü koyu bir muhallebi haline gelecek ve kaşıkla verilebilecektir
SEBZELER
Sebzeler bol miktarda vitamin ve madeni tuz içerirler Bebeğe sebze dördüncü ve beşinci ayında püre veya çorba şeklinde verilir
Klasik sebze çorbası, pırasa, havuç, patates ve birkaç salata yaprağı ile yapılır Sebzeye havuç püresiyle başlayın Sonra ıspanağı deneyin ama ıspanağın bağırsakları yumuşattığını unutmayın Son zamanlarda brokoli de çok kullanılıyor Bu sebzede çok vitamin vardır, hem de görünüşü çok güzeldir Yeşil fasulyenin ishal yaptığı bilinmelidir
Patates püresi , bebekler beş, altı aylık oldukları zaman verilir Bazı anneler patates püresine başka sebzeler katıp, tadını bozarlar Çocuklar patates püresine bayılırlar onları bu zevkten yoksun bırakmayın

Havuç
Çocuğa en çok verilen sebzedir, çok faydalıdır ve çeşitli şekillerde kullanılabilir Bebeklerin midesi tarafından çok iyi kabul edildiği için, verilen ilk sebzedir Daha büyük çocuklara havuç, çiğ olarak verilir
Havuç, A vitamine dönüşen karoten maddesi içerir Havuç bebeklerin tenine, özellikle yüz ve avuç içine turuncumsu bir renk verir ama bu çabucak geçer
Havucun ishal durdurucu özelliği vardır

Havuç çorbasının tarifi şöyledir:
500 gr havuç yıkanır, soyulur, halka halka doğranır Bir litre suda, hafif ateşte yumuşayıncaya kadar pişirilir Düdüklü tencerede ise 10 dakika pişirmek yeterli olur
Bunu mikserden geçirin ve bir litreyi tamamlayana kadar su ve 2-3 gram tuz koyun Çocuğa büyük delikli biberonla içirin ve 24 saat içinde tüketin (Bu süre içinde de buzdolabında koruyun, kullanmadan önce çalkalayın)

Patates

Bu sebze, nişasta ve madeni tuzlar (%20) içerir Bebeğin beslenmesinde patates önemli bir yer tutar, kalori değeri dışında iki yararı daha vardır

- Sıvı gıdalardan katı yemeklere geçiş yaparken çok büyük kolaylık sağlar çünkü sıvı, yarı sıvı ve katı hale girer
- Et, balık, yumurta, sebzeler çocuğa tanıdığı ve sevdiği patates püresine katılarak, verilirse alışması daha kolay olur

Çocuk 10-11 aylık olunca patates kızartması yiyebilir ve bunu çok sever Kızartılmış olması kalori miktarını oldukça arttırır: 100 gram haşlanmış patateste 85 kalori vardır Ama 100 gram kızarmış patateste 400 kalori vardır Bunun için patates kızartması ara sıra verilmelidir ve mümkün olduğu kadar az yağlı, yumuşak ve az tuzlu olarak hazırlanmalıdır

Lahana
Bebekler lahanayı pek sevmezler ayrıca lahananın hazmı zordur Çocuk 3-4 yaşına gelmedikçe lahana verilmemelidir Baklagiller, mercimek, kuru fasulye protein ve madeni tuzlar açısından çok zengindir(fosfor,demir) Ama hazımları zordur Bu yüzden en erken 18 ayda verilmelidir Sebze çorbalarına az miktarlarda katılarak, çocuk, yavaş yavaş alıştırılmalıdır

Kırmızı Pancarlar
Çocuklar kırmızı pancarı severler Bebekler 5-6 aylık olunca rendelenmiş olarak veya sebze çorbasına katılarak verilir

Not:Pişmiş sebzeler soğukta saklanmazlarsa bozulurlar Zaten pişmelerinden itibaren 24 saat içinde tüketilmeleri gerekir

Havuç yiyen çocuğun dışkısında küçük parçalar olması, ıspanak yiyen çocuğun dışkısının yeşil olması ve pancar yiyen çocuğun çiş ve dışkısının olması gayet normaldir

Sebzeler pişme esnasında, vitaminlerinin bir bölümünü kaybederler Bazı önlemlerle bu vitamin kaybı önlenebilir: Sebzeler yıkanırken suda uzun süre bekletilmemelidir Çok az kaynar suda mümkün olduğu kadar kısa sürede pişirilmelidir
Patates kabuğu ile pişirilirse daha az vitamin kaybeder ama kabuk yedirilmemelidir İlaçlı olabilir
Sebzeler çocuklara yalnız vitamin sağlamakla kalmazlar, aynı zamanda içerdikleri selüloz sayesinde bağırsakların düzenli çalışmasında da önemli bir rol oynarlar
Taze sebzelerin yanı sıra konserve ve dondurulmuş sebzelerde kullanılabilir Bunlar güvenilir, kullanımı kolay, ekonomik ürünlerdir

MEYVELER

Meyve, en önemli C vitamini kaynağımızdır ve çocuğun beslenmesinde önemli bir rol oynar Meyve bebeklere erken yaşlarda verilebilir Olgun olmak şartıyla, hemen hemen bütün meyveler verilebilir ama ilk olarak verilebilecek olanlar portakal, muz ve elmadır

Portakal
C vitamini açısından çok zengin olduğu için, eskiden, biberonla beslenen bebeklere portakal suyu verilirdi, ama artık hazır satılan bebek sütlerine C vitamini ilave edilmektedir Yine de, bebek kabul ediyorsa, ona portakal suyu verin Yeni bir tat keşfedilmiş olur hem de kaşıkla tanışır Ona bir kahve kaşığı portakal suyu biraz su ile karıştırılıp, gerekirse biraz şeker de katılarak verilir Yavaş yavaş su miktarı azaltılır, portakal suyu arttırılır, sonunda hiç su konulmaz


Muz
Nişasta açısında çok zengindir (%20) Olgunlaşmamış muzda, saf nişasta bulunur ve bu yüzden hazmı çok güçtür Olgunlaşmış muzda ise nişasta basit türden bir şekere dönüşür ve hazmı daha kolay olur
Muz, bebeklere 6-7 aylıkken verilebilir ancak muz olgun olmalı ve kaynar suda iki dakika kaynatılmalıdır Daha sonra ezilmiş ve çiğ olarak verilir İshale çok etkilidir, mikserden geçirilerek biberonla verilir

Elma
Hem yeni doğmuş bebeğe hem yaşlılara, pişirilip, emzirerek verilir, canlılık kazanmalarını sağlanır
Muz gibi, elma da ishale karşı kullanılır, (bebek 6-7 aylık olmalıdır) İçerdiği selüloz sayesinde kabızlığa, pektin sayesinde de ishale iyi gelir

- Kabızlığa Karşı: Çocuğunuza olgun bir elma yedirin Elmayı iyice yıkayın ve soymayın İçerdiği selüloz bağırsakta birikip, onu harekete geçirir

- İshale Karşı: Olgun,soyulmuş, çekirdekleri çıkartılmış ve rendelenmiş elmadan, çocuğa, her saat başı iki tatlı kaşığı yedirilmelidir İçindeki pektin toksinleri ve suyu alacaktır

İlk başlarda bebeğe yalnız elma, portakal ve muz verilir Sonra kayısı ve erik kompostosu ezilerek yedirilmeye başlanır Bazı anneler kuru erik kompostosunun sadece kabızlık çeken çocuklara verildiğini düşünürler ama bu yanlıştır: Kuru erik kompostosu her zaman verilmelidir çünkü mükemmel bir bağırsak düzenleyicidir Altı aydan büyük olan bebeklere, meyveler çiğ olarak(soyulup,ezilerek) verilir, böylece daha çok C vitamini almış olurlar Şeftali, armut gibi soyulan meyveleri tercih edin, son zamanlarda her yerde rahat bulunan kivi de vermenizi tavsiye ederim Kivide, limon ve portakaldan çok daha fazla C vitamini vardır
Çocuklara iki yaşından itibaren her türlü meyve verilir Meyveler olgun olmalı, küçük parçalara bölünerek verilmelidir Erik bağırsakları yumuşatır,fazla miktarlarda yedirilmemelidir

Çilek
Bazı çocuklarda döküntü ve kaşıntı yapar Önce bir tane yedirin vücudunun tepkisini kontrol edin Kışın, konserve ve dondurulmuş meyvelerden yararlanabilirsiniz

Reçeller ve Kuru Yemişler
Fazla aşırıya kaçmamak şartıyla, çocuklara bir yaşından itibaren reçel verebilirsiniz
Kuru incir ve hurma iki yaşından önce verilmemelidir Fındık, badem, fıstık gibi kuruyemişler kesinlikle küçük çocuklara verilmemelidir Hatta erişemeyecekleri yerlerde saklanmalıdır zira kolayca boğaza kaçıp boğulma vakalarına sebep olabilirler

NOT:SEBZE VE MEYVELER ÇOCUĞUN BESLENME SİSTEMİNE 6-7 AYLIK OLDUĞU ZAMAN DAHİL EDİLİR Bu yavaş yavaş yapılmalıdır Önce, birkaç kahve kaşığı ezilmiş sebze veya meyve, biberona katılır Çocuk bunu kabul ederse, miktarlar yavaş yavaş arttırılarak 50 sonra 100 grama ulaşır


Et ve balık


En önemli protein kaynağıdır ve bebeklere beşinci aylarından itibaren verilir
Önce sığır eti, sonra kuzu, sonra da dana, tavuk etleri verilir Jambon verilebilir, ara sıra da salam yiyebilir Balık da beş ile altı ay arasında, et ve yumurta ile değişimli olarak verilir Çocuğa verilen balığın çok taze ve yağsız olması gerekir Mezgit, dilbalığı gibi balıklar tercih edilmeli, ama uskumru, ringa balığı gibi yağlı balıklar verilmemelidir Ara sıra, ona konserve sardalya veya ton balığı tattırabilirsiniz Bazı çocuklar balığı hiç sevmezler o zaman et ve yumurtayla yetinin
Et ve balık, 6-7 aylık olmuş çocuğa yavaş yavaş başlatılır Önce 5 gram (bir kahve kaşığı), sonra 10 gram verilir, böyle devam ederek bir yaşına geldiği zaman 40-50 grama ulaşılır Et ve balık çok iyi pişirilmeli ve pişirirken yağ kullanılmamalıdır

Yumurta


Yumurtada, bir canlı varlığın yaratılması için gereken her madde bulunur, bu açıdan mükemmel bir besindir Yumurtaya da, diğer besinlere olduğu gibi kademeli olarak başlatılmalıdır Bazı çocuklar yumurtaya tahammül göstermezler, o zaman ısrar edilmemelidir Yumurtanın çok taze olmasına dikkat edilmelidir
Yumurta fazla verilirse, ishal,döküntü,kaşıntı yapabilir 6-7 aylık bebeklere katı pişmiş yumurtanın sadece sarısı verilir, 10 aylık olunca da katı pişmiş yumurtanın tümü yedirilebilir Rafadan yumurta ve tatlılara katılmış yumurtayı ise bir yaşına gelince yiyebilir 15 aylık olunca, omlet ve sahanda yumurta verilir Bunları pişirirken tereyağı kızdırılmamalıdır çünkü hazmı zorlaşır Jöleli yumurta hiç verilmemelidir zira jöle hemen tüketilmezse gerçek bir mikrop yuvası haline gelir

Yoğurt

Yoğurt, inek sütüne katılan laktik basillerin, sütteki laktozu, laktik aside dönüştürülmesi ile elde edilir Yoğurt proteinlerin hazmedilmesine yardım eder ve kalsiyum vücut tarafından emilmesini kolaylaştırır
Piyasada çeşit çeşit yoğurtlar bulunmaktadır: tam yağlı, yağı alınmış, meyveli olanların yanında ayranın hazır satılanı vardır 120 gram yoğurt, protein ve kalsiyum açısından, 150 gram sütle aynı değerdedir Süte alerjisi olan veya sütten bıkmış çocuklara süt yerine yoğurt verebilirsiniz

Peynirler

Çocuğun büyümesi için gerekli madeni tuzlar, özellikle kalsiyum peynirlerde bol bol vardır 30 gram gravyer peynirinde, 250 gram sütte olduğu kadar kalsiyum vardır Süt gibi peynir de protein ve yağ içerir Bu yüzden, çocuk süt içmek istemezse, peynir onun yerini tutar
Çocuğa ilk olarak taze peynir verilir:yoğurt, çökelek peyniri gibi Arkadan rendelenebilir, sert hamurlu pişmiş peynirler gelir: çorbasına ve sebze püresine kaşar, gravyer gibi peynirler katılır (6-7 aylık bebeklerde 1-2 kahve kaşığı ) Mayalanmış peynirler (rokfor , kamamber vs) 6-7 aylık olan bebeklere verilebilir

Tahıllar

Bebek 10-11 aylık olunca, corn flakes, müsli gibi kavrulmuş tahıllar, sıcak veya ılık sütle , biraz da şeker katılarak verilir Çocuklar genellikle bunlardan çok hoşlanırlar ama şeker katılmış olanlar pek tavsiye edilmemektedir

Makarna

Küçük harfler veya minik şekiller çorbasına katılabilir 8-9 aylık olan bebeğe normal şekilde pişirilmiş makarna verilebilir

EKMEK, BİSKÜVİ VE HAMUR İŞLERİ

Pastalar
Kuru bisküviler 6-7 aylıktan itibaren, süte ufak ufak doğranır ya da emmesi için eline verilir Kremalı bisküvi ve pastalar 2 yaşından önce verilmemelidir

Ekmek


18 aylık oluncaya kadar, çocuğa emmesi için verilen ekmek kabuğu, verilir Ekmek iyice çiğnenmediği zaman hazmı zor olan bir besindir onun için çocuğa ekmek 18 ayından sonra verilmelidir İkindi kahvaltısında, reçel ve bal sürülmüş olarak yedirilebilir


Çikolata, kakao

Kakaolu unlar, 8-10 aylıkken başlatılabilir Daha sonraları, ara sıra bir parça çikolata verilse de bu bir alışkanlık haline gelmemelidir

Dondurma

Çocuğa 3 yaşından önce dondurma yedirmeyin, sonra da, ya iyi bir marka seçin ya da bildiğiniz gibi iyi bir pastanenin dondurmasını alın Açıkta satılan dondurmalar, çocuğunuzun sağlına zarar verilebilir

Şekerlemeler

Diş çürümesi iştah kaybı, mide ve bağırsak bozuklukları: bunlar şekerin zararlarının yalnızca birkaç tanesidir Gece yatmadan önce verilen şeker daha da fazla zarar verir Dişlerin arasında kalan şeker asitleri, çürüklerin oluşmasını hızlandırır Ayrıca, ağzında şekerle uyuyan çocuğun boğulma tehlikesi de vardır

İçecekler

Çocuk katı mamalara başlatılınca, artık ona içecek vermek gerekir Sadece su vermek yeterlidir Gazlı içecekler, fazla kalori içeren şekerli meyve suları ve tabii ki *****lü içkiler verilmemelidir

Hazır Mamalar

Hazır mamalar çok sıkı kontrolden geçmiş et, sebze ve meyveler kullanılarak imal edilir Zehirli olabilecek böcek ilaçları, suni gübreler, nitratları içermeyen ürünler kullanılır
Şeker, protein oranları yönetmeliklerle kurallara bağlanmıştır Bu mamaların diğer bir avantajı da çok ince ezilmiş olup, kolayca hazmedilmesidir Bebekler bu mamaları severek yerler Ayrıca, bir kaşık mamayı biberonla karıştırıp, bebeğin sebzeleri kabul edip etmediğini kontrol etmek çok kolay olur
Uzun hazırlama işlemlerine gerek kalmadan, hazır mamalar sayesinde, bebeği yeni besinlere başlatabilirsiniz Mevsim ne olursa olsun, her türlü sebze ve meyvanın elinizin altında bulunması da bu hazır mamalar sayesinde mümkün olur Hazır bebek mamaları, tatillerde, seyahatlerde, telaşlı zamanlarda annelerin işini çok kolaylaştırır
Ama hazır mamaların bazı sakıncaları da vardır Bazı ailelere fiyatı pahalı gelmektedir Bu mamaların tatları birbirine benzer(meyveler hariç) bunu siz de tadarak fark edebilirsiniz Çocuğunuzu devamlı bu mamalarla beslerseniz, onun damak zevkini geliştiremezsiniz
Sonuç olarak, bu mamaları yeni gıdalara başlatmak için veya tatillerde işinizi azaltmak için kullanabilirsiniz Ama çocuğu yalnız bu mamalarla beslemek veya bunları uzun süre kullanmak sakıncalıdır

DİKKAT:Açılan hazır mama buzdolabında korunmalı ve 48 saat içinde tüketilmelidir

Dondurulmuş besinler

Dondurulmuş gıdaların bebeklere verilip verilemeyeceğini soran mektuplar artarak gelmeye devam ediyor
Dondurulmuş gıdalardan hoşlanıyorsanız, onları mutfağınızda kullanıyorsanız, bebeğinize de verebilirsiniz Ama bir şartla: son kullanma tarihini kesinlikle geçirmeyin, kullanma talimatı okuyun ve ona uyun Çözülmüş bir gıda maddesini kesinlikle tekrar dondurmayın ve 24 saat içinde bitirin
Taze sebzeden çorba ve püre yapacağınız zaman biraz fazla yapın, bunu küçük kavanozlara koyup dondurun
Dondurularak korunan gıdalar, besin değerlerini kaybetmezler, vitaminleri yok olmaz, hiçbir koruyucu madde ilavesi gerekmez
Ezilmiş et ve tablet halinde dondurulmuş et, balık, sebze ve meyveler satılmaktadır Bunlar az miktarda hazırlanacak mamalar için çok pratiktir
Bunları çok az suda ve kısa sürede pişirmelidir, daha az vitamin kaybı olur En ideali mikrodalga fırında 1 dakika tutmak yada düdüklüde pişirmektir Dondurulmuş ve taze gıda maddeler karıştırılabilir, örneğin dondurulmuş et ve balıkla taze sebze püresi gibi
Dondurulmuş etlerin ve sebzelerin tadı tazeleri gibi değildir Bu yüzden taze ve dondurulmuş maddeleri aynı zamanda vermek doğrudur
Çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak için dengeli ve çeşitli bir beslenme sistemi gerekir
Çocuk bebekken fazla bir seçeneği yoktur, yalnızca süt içer Bütün öğünler birbirinin aynıdır 4 ila 12 ay arasında sürekli yeni gıdalar ilave edilir Doktorunuzla sık sık konuşup onun tavsiyelerine göre hareket ediniz Çocuk 1 yaşına gelince çok çeşitli şeyler yiyebilecek durumdadır Doktor artık daha genel tavsiyeler verir , her öğünün ayrıntılarına girmez Artık çocuklarının iyi beslenmesi anne ve babalarının işidir
Kaynak: Çocuğumu Büyütüyorum, Laurence Pernoud, E Yayınları


Kaynak: Bebekbilgi