Beni Terk Edersen, İntihar Ederim!...

Sınırda (Borderline) Kişilik Bozukluğu için tanı ölçütleri (DSM-IV-TR):

Aşağıdakilerden beşinin (ya da çoğunun) olması ile belirli, genç erişkinlik döneminde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan, kişiler arası ilişkilerde, benlik algısında ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüselliğin olduğu sürekli bir örüntü,

1) Gerçek ya da hayali bir terk edilmeden kaçınmak için çılgınca çabalar gösterme

not: 5'inci tanı ölçütünün kapsamına giren intihar ya da kendine kıyma davranışını buraya sokmayınız

2) Gözünde aşırı büyütme (göklere çıkarma) ve yerin dibine sokma uçları arasında gidip gelen, gergin ve tutarsız kişiler arası ilişkilerin olması,

3) Kimlik karmaşasa: Belirgin olarak ve sürekli bir biçimde tutarsız benlik algısı ya da kendilik duyumu,

4) Kendine zarar verme olasılığı yüksek en az iki alanda dürtüsellik (örn para harcama, cinsellik, madde kötüye kullanımı, sakınmadan araba kullanma, tıkanırcasına yemek yeme),

not: 5'inci tanı ölçütünün kapsamına giren intihar ya da kendine kıyım davranışını buraya sokmayınız

5) Yineleyen intiharla ilgili davranışlar, girişimler, göz korkutmalar, ya da kendine kıyım davranışı,

6) Duygu durumda belirgin bir tepkiselliğin olmasına bağlı affektif instabilite (örn yoğun dönemsel disfori, kolay kızma ya da genellikle bir kaç saat süren, seyrek olarak bir kaç günden uzun süren anksiyete),

7) Kendini sürekli olarak boşlukta hissetme,

8) Uygunsuz yoğun öfke ya da öfkesini denetim altında tutamama (örn sık sık hiddetlenme, geçmek bilmeyen öfke, sık sık kavgalara karışma),

9) Stresle ilişkili gelip geçici paranoid düşünce ya da dissosiyatif semptomlar

Sınırda Kişilik Bozukluğu olan kişiler, başkalarının kendilerini, gerçekten ya da imgesel olarak bırakıp gitmelerinden sakınmak için olmadık girişimlerde bulunurlar Yakında bir ayrılığın olacağı, dışlanacakları, ya da dış dünyanın yapısının çökeceği algısı, benlik imgelerinde, duygulanımlarında, düşüncelerinde ve davranışlarında derin bir takım değişikliklere yol açar Bu kişiler çevresel koşullara çok duyarlıdırlar Zamanla sınırlı, gerçek bir ayrılmayla karşı karşıya geldiklerinde ya da yaptıkları tasarılarda kaçınılmaz bir takım değişiklikler olduğunda bile, yoğun bırakılma korkuları yaşarlar ve uygunsuz öfke tepkileri verirler (örn terapistin, görüşmenin sonlandığını bildirmesine tepki olarak birden bir umutsuzluğa kapılma; kendileri için önemli biri, yalnızca bir kaç dakika geç kalınca ya da gelemeyecek gibi olunca, paniğe kapılma, ya da çok öfkelenme gibi) Böyle "bırakılma" larının, kendilerinin "kötü" olduğu anlamına geldiğine inanabilirler Bu bırakılma korkuları, tek başına kalmaya gelememe ve yanlarında başka insanların olmasına gereksinme ile ilişkilidir Bırakılıp gidilmekten sakınmak için gösterdikleri olmadık girişimler arasında, kendine kıyma ya da yaşamını sonlandırma girişimleri de vardır

Sınırda Kişilik Bozukluğu olan kişilerin, kişiler arası ilişkileri tutarsız ve gergindir Biriyle ilk kez ya da bir-iki kez karşılaştıklarında, onu ülküselleştirebilirler, birlikte çok zaman geçirmek isteyebilirler ve ilişkilerinin daha başında, kendileriyle ilgili en özel bilgileri paylaşabilirler Ancak insanları ülküselleştirmekten, değersizleştirmeye hızlı bir geçiş yapabilirler Karşılarındaki kişinin yeterince umurunda olmadıkları, onun yeterince verici olmadığı ve yeterince yanında olmadığı düşünceleri içine girerler Bu kişiler, ancak karşılarındaki kişiler, gerektiğinde onların gereksinmelerini karşılamak üzere yanlarında olacak olurlarsa, onlarla eşduyum yapabilir ve onlarla "iyi bir ilişki" kurabilirler Bu kişilerin başkalarına bakışlarında birden, kesin dönüşler olabilir Karşılarındaki kişiyi, kendilerine büyük bir dayanak olarak görürken; birden, katı yürekli, acımasız bir insan olarak görmeye başlayabilirler

Bu kişilerin amaçları, değer yargıları ve işlerine ilişkin tutkuları birden değişiklik gösterebilir İşlerine ilişkin görüşlerinde ve tasarılarında, cinsel kimliklerinde, değer yargılarında ve seçtikleri arkadaş türünde, birden ortaya çıkan bir takım değişiklikler olabilir Birden, kendilerine yardım edilmesi için yalvarıp yakaran bir kişi konumundan, geçmişte yapılanlar için öç almaya çalışan bir kişi konumuna geçebilirler

Olasılıkla kendilerine kötülüğü dokunacak en az iki alanda dürtüsellik gösterirler Bu kişiler kumar oynayabilirler, sorumsuzca para harcayabilirler, tıkanırcasına yemek yiyebilirler, madde kullanabilirler, güvenli olmayan cinsel ilişkilere girebilirler ya da sakınmadan, güvensiz araba kullanırlar Bu kişiler, yineleyici kendine kıyım (kesme ya da yakma gibi) ya da yaşamını sonlandırma davranışları sergilerler ya da bunları yapacaklarına ilişkin gözdağı verirler Genellikle, bırakılıp gidilmeye ya da dışlanmaya ilişkin bir gözdağı duyumunu alırlarsa ya da sorumluluklarının arttığını düşünmeye başlarlarsa, bu tür davranışlar sergilemeye başlarlar

Sınırda Kişilik Bozukluğu olan kişiler, süreğen olarak bir boşluktaymış duygusu yaşamanın güçlüğü içinde olabilirler Kolaylıkla sıkılırlar ve sürekli olarak, yapacak bir şey arıyor olabilirler

İleri derecede alaycı, iğneleyici olabilirler ya da sözel patlamaları olur Çoğu kez sevdikleri kişinin, kendilerine gereken önemi vermediğini, kendilerini savsakladığını, kendilerini bırakıp gitmeye yeltendiğini düşündükleri zaman öfke çıkartırlar Ardından utanç ve suçluluk duyarlar ve sonucunda kötü olduklarına ilişkin benlik algıları güçlenir

Bu kişiler, tam amaçlarını gerçekleştirecekken kendi kendilerini baltalama eğilimi gösterirler (tam okulu bitirecekken okuldan ayrılma, ilişkileri tam yoluna girmişken ilişkiyi bozma gibi) Kimilerinde psikoz benzeri bir takım belirtiler ortaya çıkar (hallüsinasyonlar, vücut imgesi çarpıklıkları, göndergesel düşünceler gibi)

Bu kişiler, sıklıkla, belirli bir işte "dikiş tutturamazlar", eğitimlerini yarıda bırakırlar ve boşanırlar

Bu kişilerde, çocuklukta sömürüye uğrama, bakım eksikliği, düşmancıl çatışmalar ve küçük yaşlarda anababa yitimi ya da ayrılma öyküsüyle karşılaşılır

Sıklıkla eşlik eden birinci eksen bozuklukları arasında duygudurum bozuklukları (örn depresyon), madde ile ilişkili bozukluklar, yeme bozuklukları (özellikle blumiya), travma sonrası stres bozukluğu ve dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu vardır Sıklıkla diğer kişilik bozukluklarıyla bir arada bulunur

Sıklık

Görülme sıklığının, genel toplumda % 2 dolaylarında olduğu düşünülmektedir Ayakta tedavi gören psikiyatri hastalarının % 10'unda, yatarak tedavi gören psikiyatri hastalarının ise % 20'sinde görülen bir bozukluktur Kadınlarda üç kat daha sık görülür Kişilik bozukluğu olanların, üçte biriyle, üçte ikisinde görülen bir kişilik bozukluğudur Böyle bir bozukluğu olanların birinci derecede akrabalarında, yaklaşık 5 kat daha sık görülür

Gidiş

Gidişi oldukça değişkendir En sık karşılaşılan örüntü, erken erişkinlik döneminde süreğen bir tutarsızlık göstermenin yanı sıra, duygulanımda iniş çıkışların ve dürtüselliğin görüldüğü örüntüdür İntihar olasılığı, genç erişkinlik döneminde daha yüksektir Bu kişilerin büyük bir çoğunluğu, 30'lu, 40'lı yaşlarına gelince, ilişkilerinde ve işlerinde daha tutarlı olmaya başlar