Dar Burunlu Maymunlar

Dar burunlu maymunlar




Dar burunlu maymunlar Yenidünya maymunlarından, burun deliklerinin birbirine yakın olması ve aşağı ya da öne doğru açılmasıyla ayrılırlar Şebek, babun ve mangabey gibi bazı türlerin yiyecek biriktirdikleri avurt keseleri vardır (bak Babun) Ayrıca bu grup üyelerinin kalçalarında bazen çok parlak renkler alan nasırlaşmış yerler bulunur A
ğızlarında tamarin ve marmosetler gibi 32 diş vardır

Türlere göre değişik davranışlar gösteren şebekler (Maçaca cinsi) bir türü dışında Asya' da yaşar Afrika'nın kuzeybatısında bulunan Berberi şebeğinin (Maçaca sylvana) Cebelitarık'taki küçük bir topluluğu bir olasılıkla buraya sonradan getirilmiştir
Bazı şebek türleri ağaçlarda yaşamakla birlikte, bütün şebekler zamanlarının az ya da çok bir bölümünü yerde geçirir Erişkinlerin baş ve gövde uzunluğu yaklaşık 60 santimetredir Yengeç yiyen şebek (Maçaca fascicularis) genellikle akarsuların kıyısında ya da yakınlarında yaşarken, dağ şebeğine (Maçaca speciosa) deniz düzeyinden yüksekliği 2000 metreye kadar ulaşan dağlarda rastlanır

Aslan kuyruklu şebeğin (Maçaca silenus) kuyruğu püsküllü, yüzünü çevreleyen tüyler uzundur Şebekler birey sayısı 5-40 arasında değişen topluluklar halinde yaşar Hemen her şeyi yiyen bu maymunlar dadandıkları bahçe ve tarlalardan kovulmaya çalışıldığında saldırganlaşabilirler

Birçok türü bulunan genonlar (Cercopithe-cus cinsi) Afrika ormanlarında geniş bir dağılım gösteren maymunlardır Bazıları kara, beyaz ve koyu kırmızıdan oluşan parlak renklerle bezelidir Yeşilimsi boz olan öbürleri akarsu yakınlarındaki seyrek ağaçlı, çalılık alanlarda yaşar ve iyi birer yüzücüdür Ge-nonlara akraba olan patas maymununa (Erythrocebus patas) Sudan'ın güneyindeki kurak ve kayalık yerlerde rastlanır Alt bölümleri beyaz, üst bölümleri kızıl kahverengi, yüzü siyah ve bıyıklıdır Bütün genonlar çok uzun kuyruklarıyla birlikte yaklaşık 90 cm uzunluğundadır Dişiler tek, ender olarak ikiz yavru doğurur Meyveler, kabuklu yemişler, böcekler, kuş yumurtaları, küçük kuşlar ve kertenkelelerle beslenir, doğal ortamlarının dışında yaşamaya kolayca alışabilirler
Mangabeyler (Cercocebus cinsi) genonların daha iri yapılı akrabalarıdır Ağaçlarda yaşayan bu maymunların kuyrukları, kolları ve ayakları uzun, gövdeleri incedir Çoğu Orta Afrika'nın sık ormanlarında yaşar Genonlar gibi beslenir, bazen tahıl tarlalarını yağmalarlar

Genellikle 5 cins altında toplanan langurlar Güney Asya'da, gerezalar (Colobus cinsi) Afrika'da yaşar
Öbür dar burunlu maymunlardan farklı olarak avurt keseleri bulunmayan bu maymunlar ayrı bir grup oluşturur

Langurlar Hindistan, Malakka Yarımadası, Sumatra, Cava, Borneo ve yakın adalarda yaşar Yaşamlarını gerezalar gibi ağaçların üstünde geçiren bu maymunların kuyrukları, kolları ve bacakları ince uzundur Ormanda büyük bir hızla ve kolaylıkla ağaçtan ağaca geçerek ilerler Ayrıca yerde de hızlı hareket edebilirler Besinlerini ağaçların yaprakları, çiçekleri ve tohumları oluşturur

Langurlara deniz kıyılarından Himalayalar'da 3000 metreye ulaşan yüksekliklerdeki karla kaplı çam ormanlarına kadar değişen ortamlarda rastlanabilir Kuyrukları, baş ve gövde uzunluklarını biraz aşar Postları genellikle boz, en irilerin toplam uzunluğu yaklaşık 1,8 metredir

Dişi bir batında tek bir yavru doğurur Yeni doğan yavrunun rengi erişkinlerden çok farklıdır Kutsal langur (Presbytis entellus) Hindistan'da kutsal sayıldığından rahatça köylerde ve tapınaklarda dolaşır, dükkânlara girer ya da tarlaları yağmalayabilir
Borneo'da yaşayan uzun burunlu maymun {Nasalis larvatus) langurların en ilginç türlerinden biridir Erişkin erkeklerin burnu çenelerine varacak ölçüde uzundur Öte yandan Çin'in Sichuan bölgesinde görülen kalkık burunlu maymunun {Rhinopithecus roxella-nae) küçücük, sivri uçlu ve kalkık bir burnu vardır

Afrika'da yaşayan gerezaların davranışları langurlara çok benzer Onların da yaprak, çiçek gibi bitkisel maddeleri sindirmeye uyarlanmış karmaşık bir sindirim sistemi vardır