İhramdayken Kokulu Sabun Kullanan Kişi Ne Yapmalıdır

İhramdayken kokulu sabun kullanan kişi ne yapmalıdır
Hakkında İhramdayken kokulu sabun kullanan kişi ne yapmalıdır




İhramdayken kokulu sabun kullanan kişi ne yapmalıdır? Hac ve Umre ile ilgili yasaklar nelerdir, bu yasakları çiğneyenlerin ne yapması gerekir?

Bir defada (aynı yerde ve aynı anda) vücudun veya bir uzvun tamamına güzel koku veya yağ sürmenin cezası bir keçi veya koyun kesmektir İşlenen bu yasak ayrı zaman/mekanda olursa, ceza da tekrar eder Şayet koku uzvun yarısına sürülmüşse, veya kokusu bir gece bir gündüz devam etmezse, mesela koku sürdüğü bir elbiseyi yarım gün giyip çıkarırsa, bu takdirde bir fıtır/fitre sadakası vermek yeterlidir

Hanefiler dışındaki üç mezhebe göre, vücudun veya bir uzvun tamamına güzel koku sürmüş kimse üç kefaret arasında serbesttir, dilerse, bir koyun keser, dilerse, altı kişiye yemek yedirir, dilerse üç gün oruç tutar(bk V Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 3/259-260)

Yalnız kullandığınız sabunun gerçekten kokulu olup olmadığını araştırın ve normal olarak hacıların onu kullanıp kullanmadıklarını öğreniniz, ona göre hareket edersiniz

Hac ve Umre İle İlgili Yasaklar

Hac veya Umre için ihrama girmiş olanların din yönünden yapmaları yasak olan şeylere "Cinayetü'l-Hac = Hac Yasakları" denir Burada kasıd, yanılma, hataya düşme ve unutma birdir (Şafiîlerce hata ve unutma cezası bağışlanmıştır)

Hac ve Umre'ye ait yasaklar (cinayetler) şu beş kısma ayrılır:

1) Yapılmalarından dolayı yalnız birer dem (koyun veya keçi) kurban edilmesi gereken cinayetler

Büluğ çağına ermiş olup da ihrama girmiş bulunan bir kimsenin bir uzvuna (organına) tamamen veya bir uzvu mikdarı olacak şekilde değişik yerlerine hoş kokulu bir şey sürmesi, başına kına yakması, yağ sürünmesi, tam bir gün akşama kadar dikişli bir elbise giyinmesi veya başını örtülü bulundurması, başının en az dörtte birini traş ettirmesi, fazla tüylerini gidermesi, tırnaklarını kesmesi, haccın vaciblerinden birini (mikatta ihrama girmeyi) terk etmesi, cünub veya haiz olarak kudüm veya veda tavafı yapması veya abdestsiz olarak ziyaret tavafında bulunması gibi

Kıran haccında bu yasaklardan biri yapılırsa, iki ihramın hürmetini korumak için iki kurban (dem) gerekir

Böyle irade ile yapılmalarından dolayı kurban kesilmesi gereken şeylerden biri, bir zaruret ve illet sebebiyle yapılsa, bu işi yapan serbest kalır; dilerse Harem'de bir kurban keser, dilerse istediği yerde üç gün oruç tutar, dilerse altı fakire birer fitre mikdarı sadaka verir Bu sadakanın Mekke fakirlerine verilmesi daha faziletlidir Verilecek bu sadakada temlik caiz olduğu gibi, ibahe (ikram suretiyle yemek yedirme) de caizdir İmam Muhammed'e göre ibahe caiz değildir

2) Yapılmasından dolayı Bedene (deve veya sığır) kurban edilmesi gereken cinayetler:

Bunlar, Arafat'da vakfeden sonra daha traş olmadan veya saçları kısaltmadan önce cinsel ilişkide bulunmak ile ziyaret tavafını cünub, hayız veya nifas hallerinde yapmaktan ibarettir Bununla beraber herhangi bir tavaf, taharet halinde yeniden yapılırsa cezası düşer

Arafat'da vakfeden sonra saçları traşdan veya kısaltmadan önce, bir mecliste cinsel ilişki tekrarlansa, yalnız bir Bedene (deve veya sığır) gerekir Meclis değişecek olsa, birinci ilişkiden dolayı bir Bedene (deve veya sığır), diğerlerini için de dem (koyun) gerekir Çünkü birinci ilişkide tavafa noksanlık gelmiştir Böyle noksan bir tavaf için de "Dem" yeterli olur Fakat traş olduktan sonra veya saçları kısalttıktan sonra, ziyaret tavafının tamamından veya ilk dört şavtından önce ilişkide bulunsa, yalnız bir koyun kesmek yeterli olur Buna göre, ziyaret tavafının tamamından veya dört şavtından sonra kurulacak ilişki ile ceza olarak ne bedene ne de dem gerekir

3) Her birinin yapılmasından dolayı yarım sa' (bir fitre mikdarı) beşyüz yirmi dirhem sadaka verilmesi gereken cinayetler

Bunlar, İhramda bulunan bir kimsenin uzuvlarından (organlarından) birinin az bir kısmına hoş kokulu bir şey sürmesi, bir günden az dikişli elbise giymesi veya başını örtmesi, başının dörtte birinden azını traş etmesi, yalnız bir tırnağını kesmesi, başkasını traş etmesi, başkasının tırnağını kesmesi, abdestsiz olarak Kudüm tavafı veya Veda tavafı yapması gibi şeylerdir

Tedavi için hoş kokulu şey kullanılması, ceza gerektirirse de, zeytin yağı gibi bir yağ kullanılması ceza gerektirmez

Kırık bir tırnağı koparmak da caizdir; çünkü bunda büyüme hali kalmamıştır

4) Her birinin yapılmasından dolayı bir fitre mikdarından, yarım sa'dan (beş yüz yirmi dirhem buğdaydan) az bir sadaka verilmesi gereken cinayetler (yasaklar):

Bunlar, İhramda bulunan kimsenin çekirge öldürmesi, kendi üzerinde bulunan biti öldürmesi veya onu yere atması, başkasının üzerindeki biti öldürmesi için onu göstermesi gibi işlerdir

İhramda iken bunlardan birini yapan kimse, dilediği bir mikdar sadaka verir

Öldürülen bitler üçten çok ise, bir fitre mikdarı sadaka verilir Yolda görülen bir biti öldürmek yasak değildir, bunun için cezası yoktur Çünkü bu, aslında eziyet veren bir hayvan olduğundan öldürülmesi caizdir

İhramda bulunan kimse, ihramdan çıkıncaya kadar hazin, perişan ve mütevazı bir hal içinde ihtiyacını Yüce Allah'a arzetmesi gerektiğinden üste başa düzen verilmemesi biri kulluk ve ihtiyaç nişanının bir ifadesi olur

5) Her birinin yapılmasından dolayı bedel değer ödemek (Zıman) gereken yasaklar (cinayetler)dir

Bunlar da ihramda bulunanın av hayvanlarını öldürmesinden veya Harem Bölgesindeki yaş ağaçları ve yeşil otları kesip koparmasından ibarettir Bunun için İhramda olan kimse (muhrim), gerek Harem Bölgesinde ve gerek Harem dışında hiçbir kara hayvanını öldüremez ve öldürülmesi için de onu başkasına gösteremez

Yine, ihramda olan bir kimse, Harem bölgesindeki yaş ağaçları ve yeşil otlan kesemez Bunlan yapınca, kıymetlerini öder Şöyle ki:

Öldürülen hayvan eti yenmeyen hayvanlardan ise, onun cezası bir koyun veya keçi kurban etmekten ziyade olmaz Fakat eti yenilir hayvanlardan ise, öldürüldüğü yerdeki kıymeti, iki adalet sahibi kimse tarafından belirlenerek tamamen sadaka verilir Eğer bu kıymet bir fitre mikdarından az ise, buna karşılık bir gün oruç tutmak da yeterlidir

Bununla beraber kıymeti bir kurban değerine eşitse, yasağı işleyen serbesttir Dilerse bu kıymet karşılığında fakirlere dağıtılmak üzere fitre mikdarı buğday, arpa ve hurma alır Dilerse her fitre mikdarı karşılığında birer gün oruç tutar Bu oruç değişik zamanlarda da tutulabilir

Öldürülen hayvan av için öğretilmiş doğan ve köpek gibi bir hayvan ise, sahibine öğretilmiş olduğuna göre kıymeti ödenir Ayrıca öğretilmemiş olduğuna göre de fakirlere kıymeti sadaka olarak verilir

Ağaçlara ve otlara gelince, bunlara kendiliğinden bitmiş olup kimseye ait değilse, Harem Bölgesinin hakkını korumak için kıymetleri sadaka olarak verilir Fakat bir kimsenin mülküne ait ise, birer kıymetlerini de sahiblerine vermek gerekir

Harem Bölgesindeki bir ağacın yalnız yapraklarını almak, ağaca zarar vermezse caizdir Bundan dolayı ceza gerekmez

Hac İle Umrenin Yasaklarına Dair Çeşitli Meseleler

- Bir hayvan ayağını kırmak, bir kuşun kanadını kırıp onu uçamaz hale getirmek, bir kuşun yumurtasını kırmak, ihramda olan kimse için, o hayvanı veya kuşu öldürmek hükmündedir

- Bir hayvanın tüylerini ve kıllarını kesmek veya kaçıp kurtulmasına engel olmayacak bir şekilde bir uzvunu (organını) kesip kırmak da, onun kıymetine getireceği noksanlık mikdarını sadaka vermeyi gerektirir Eğer bu şekilde hayvanın yaralanması sonunda hayvan iyileşirse, ceza vermek gerekmez

- İhramda olan kimsenin avladığı hayvan kendiliğinden ölmüş olursa yine cezayı gerektirir Çünkü hayvanı ele geçirmesi, onu yok etme sayılır

- İhramda olanın av hayvanını satın alması da yasaktır Çünkü o hayvan, ihramda olan kimse için kıymeti bulunan bir mal sayılmaz

Fakat ihramda bulunmayan kimsenin kendisi için veya ihramda olanın emri bulunmaksızın onun için harem dışında avlamış olduğu hayvanın etinden kendisi yiyebileceği gibi, ihramda olan da yiyebilir

- İhramda olan kimse, tavuk ve koyun gibi, yaratılış gereği olarak kaçıp ürkmeyen evcil hayvanları kesip yiyebilir Fakat karadaki av denilen yabanî hayvanları kesecek olsa, onun etinden kendisi de başkaları da yiyemez Çünkü bu ölü (besmelesiz kesilmiş) yerindedir Deniz kuşlarını da avlayamaz; çünkü bunlar aslen kara hayvanıdır Bunları öldürmek cezayı gerektirir

- Harem Bölgesinde öldürülen av, İki İmam'a göre, ölü (Besmelesiz) hükmündedir Bunu öldüren ihramlı, onun etinden yese istiğfar etmesi gerekir İmam Azam'a göre, cezasını ödedikten sonra etinden yese, yediği mikdarın kıymetini sadaka olarak vermesi gerekir

- Harem bölgesindeki bir avı atıp vurmak yasak olduğu gibi, Harem'de olan kimse de Harem dışındaki bir ava atıp onu vuramaz Bunların ikisi de haramdır Çünkü Harem'deki av güvence altındadır Harem dahilinde olan kimse de, dışandaki ava bir şey atmaktan yasaklanmıştır

- Mekke'nin Harem bölgesindeki av hayvanlarını avlamak, kendiliğinden bitip yetişen yeşil otlarını koparmak, yine kendiliğinden yetişmiş yaş ağaçları kesip koparmak yalnız ihramda olana değil, olmayana da helâl değildir Onun için Mekke halkından ihrama girmemişler için bunları avlamak veya koparıp kesmek, kıymetini ödemeyi (fakirlere sadaka olarak vermeyi) gerektirir Bunun karşılığında muhrim (ihramda olan) gibi oruç tutmak yeterli olmaz Çünkü işleri yapmak, ihramda bulunmayan Mekkeli hakkında bir boçlanmadır, keffaret değildir İhramda olmayanın böyle bir şeye yol gösterip yardımcı olması da günahtır Fakat bu hareketinden dolayı kendisine bir borç ödeme cezası gerekmez

- Harem bölgesinde hayvanları otlatmak ve kendiliğinden biten otları biçmek helâl değildir Fakat Mekke samanı denilen "İzhir" otu ile mantarları kesip toplamakta bir sakınca yoktur

Yine, kurumuş ağaçları kesmek, bir ağacın kırık bir dalını koparmak caiz olduğu gibi, ekilmiş ekinleri ve sebzeleri kesip toplamak da helâldır Aynı zamanda insanların yetiştirdiği cinsten olup da kendiliğinden biterek yetişen ağaçları da kesmek helâldir

Yalnız insanların yetiştirdiği cinsten olmayıp da, kendiliğinden biten ağaçları kesmek cezayı gerektirir O da bu ağacın kıymetini ödemekten ibarettir

-İhramda bulunan birkaç kişi, bir av hayvanını öldürecek olsa, İmam Azam'a göre, bunlardan her birine tam bir ceza gerekir

(İmam Şafıîye göre, hepsine yalnız bir ceza gerekir Aynı şekilde ihramda olmayanların Mekke'de Harem Bölgesinde öldürecekleri bir av hayvanından dolayı da yalnız bir ceza gerekir)

- Bir kimsenin yapmış olduğu cinayetlerin cinsleri ve meclisleri bir olursa, bir ceza yeterlidir Fakat cezaların cinsleri ve işledikleri yerler değişik olursa, ceza da ona göre çok olur

Örnek: İhramda olan bir kimse, bir zaruret olmaksızın bir mecliste birkaç uzvuna (organına) hoş kokulu bir şey sürse veya bir elinin veya bir ayağının veya iki eli ile iki ayağının tırnaklarını keserse, hepsi için bir "dem" (bir koyun kurban etmek) yeterli olur Eğer bir elinin veya bir ayağının iki veya üç parmağını kesse, her tırnak için fitre miktarı sadaka vermek gerekir Bunların kıymeti bir kurban kıymetine denk olursa, ihramda olan kimse bundan dilediği kadar noksan bir şey sadaka verebilir

Yine, bir elinin beş tırnağını kestikten sonra, henüz keffaret vermeden aynı mecliste diğer elinin beş tırnağını da kesecek olsa, yine yalnız bir dem (bir koyun kurban etmek) yeterlidir Fakat bir mecliste veya başka başka meclislerde ellerinin tırnaklarını kesip başını traş ettirse ve bir uzvuna da hoş kokulu bir şey sürse, yapmış olduğu bu yasaklardan her biri için ayrıca bir kurban gerekir Çünkü yasakların cinsi değiştiği gibi meclis de değişmiştir

- İhramda olan bir kimse, hastalık gibi bir özürden dolayı gündüzleri bir müddet dikişli elbise giyip geceleri çıkaracak olsa, bundan dolayı ceza olarak bir kurban yeterli olur

Fakat bu hastalık gittikten sonra başka bir hastalıktan dolayı tekrar böyle dikişli bir elbise giyecek olsa, bunun için de ayrıca bir kurban gerekir

- İhramda bulunan bir kadının eline kına yakması kurban kesmeyi gerektirir Erkeklerin sakallarını kına ile boyamaları ise sadaka vermeyi gerektirir, kurban değil

- Arafat'da vakfeden önce, bir insanın guslü gerektirecek şekilde ön veya arka yönde ailesi ile yapacağı temastan dolayı hac bozulur ve ceza olarak ertesi sene kaza etmesi gerekir Bununla beraber bu bozulan hac da noksan bırakılmayıp tamamlanır Yapılan yasak işten dolayı da bir kurban kesmek gerekir (İmam Şafiîye göre, bir bedene (deve veya sığır) kurban etmek gerekir)

- Hac için ihrama geren zevc ile zevce, Arafat'da vakfeden önce cinsel ilişki kursalar, her ikisi de aynı şekilde cezalanırlar Her birine bir dem (bir koyun) kurban etmek gerekir Ertesi yıl ihrama girdikleri zaman biribirlerinden ayrılırlar, başka başka yollardan giderek Arafat'da durur ve bozulan haclarını kaza ederler Birbiriyle ilişki korkusu olunca, böyle birbirlerinden ayrı yürümeleri mendubdur

- Şehvetle bakmak, öpmek ve okşamak veya iki yoldan biriyle olmaksızın cinsel ilişki kurmak haccı bozmaz, meni gelmiş olsa bile El ile meni getirilmesi ceza olarak kurban kesmeyi gerektirir Uykuda rüyalanmadan (ihtilâmdan) dolayı bir şey gerekmez

- Umre için ihrama giren kimse, henüz tavafın dört şavtını (devrini) yapmadan cinsel ilişkide bulunsa, umresi bozulur Bununla beraber bu umreyi tamamlamaya devam eder ve ceza olarak bir koyun kurban eder Sonra da bu bozulan umreyi bir vacib olarak kaza eder Tavafın dört şavtından sonra cinsel ilişkide bulunsa, umresi bozulmaz, yalnız bir kurban kesmesi gerekir

- İhramda olan kimsenin zarar veren karga, çaylak, akrep, yılan, fare, sinek, karınca, pire, kene, arı, kertenkele, kelebek gibi av cinsinden olmayan ve insanın bedeninden doğmayan böcekleri ve üzerine saldıran köpeği ve yaratılışında eza bulunan kurt gibi herhangi yırtıcı bir hayvanı öldürmesi bir ceza gerektirmez

- İhramda bulunan bir kimse, ihramdan çıkmak kasdı ile bir çok av hayvanını vurup öldürecek olsa, yalnız bir dem (ceza olarak bir koyun kesmek) gerekir Çünkü bu iş, cinayet işlemek kasdı ile değil, ihrama son verme niyetiyle yapılmıştır

- İhramda bulunan kimsenin yanındaki kafeste olan kuşu veya evinde olan bir av hayvanını salıvermesi gerekmez Çünkü bu durum, av hayvanına saldırı sayılmaz (İmam Şafiîye göre, böyle hayvanları salıvermek gerekir Çünkü avı mülkte tutmak, ona saldırı demektir)

Hedy'in Mahiyeti ve Hükümleri

- Yüce Allah'ın rahmetine yaklaşmak veya işlenen bir cinayete keffaret olmak için Harem bölgesinde kesilmek üzere götürülen veya kendisi veya parası gönderilen kurbana "Hedy" denir Bu da en az bir yaşındaki koyun ile altı ayını doldurup bir yaşındaki koyun gibi görünen tokludur Beş yaşını tamamlamış deve ile iki yaşını doldurmuş sığır da olabilir Bunların erkekleri ile dişileri birdir Kurbanlık hayvanlarda aranan vasıflar, aynen bunlarda da gereklidir

Koyun cinsinden olan kurbana "Dem", deve ve sığır cinsinden olana da "Bedene" denir Hedyin en iyisi bedenedir

- Bir hayvanın hedy olması ya açık şekildedir veya delâlet şekli iledir Meselâ: "Hedy için" denilerek satın alınıp Mekkeye gönderilen bir koyun açık bir şekilde hedy olmuş olur Hedy olmasına kalben niyet edilen bir koyun veya hedy olmasına niyet edilmeksizin Harem bölgesine kesilmek üzere gönderilen bir koyun veya deve, delâlet sureti ile hedy olmuş olur

- Hedy hayvanına binilmesi, yük yükletilmesi, bir zaruret olmadıkça caiz değildir Bu hürmete aykırıdır Bu yüzden kıymetinde bir noksanlık olursa, bu noksan mikdarını sadaka olarak vermek gerekir

- Hedy kurbanının sütünü, etini yemek kendisine caiz olan bir kurban olsa bile, içmez Memelerini soğuk su ile yıkayarak sütünü kesmeye çalışır Hayvana zarar verecekse, yapılmaz Bu durumda sütü fakirlere sadaka olarak verilir Eğer kurban sahibi sütünden faydalanırsa veya sütünü zenginlere verirse, bunun kıymetini (bedelini) fakirlere sadaka olarak vermesi gerekir

- Allah rızası için bağışlanan bir şeyin aynını sadaka vermek caiz olduğu gibi, kıymetini ve bir rivayete göre dengini de sadaka vermek caizdir Buna göre, bir kimse kendi koyunlarından belli birini hedy olmak üzere tayin etse, bunun kıymetini veya dengini hedy olarak Harem-i Şerife gönderebilir

- Nafile olarak gönderilen bir hedy yolda çalınsa veya ölse, yerine başkasını göndermek gerekmez Vacib olarak gönderilmiş olunca, yerine başkasını göndermek gerekir Fazla kusurlandığı takdirde de, noksanın bedelini sadaka vermek gerekir Ancak hedy kurbanının sahibi fakir ise, o zaman bu kusurlu hedy yeterli olur

Yine, Haremde kesilip de, eti henüz sadaka verilmeden çalınsa, artık başkasını kesmek gerekmez Çünkü vacib yerinde yapılmıştır

- Önce de yazıldığı gibi, Temettü haccı ile Kıran haccından dolayı hedy (Harem bölgesinde kurban kesmek) vacibdir Bunun koyun cinsinden olması da yeterlidir Bu kurbanlar, Bayramın birinci, ikinci ve üçüncü günlerinde kesilebilir Fakat birinci günde kesilmesi daha faziletlidir Bu, bir şükür kurbanı olduğundan bunun etinden sahibi de yiyebilir Geri kalanını Mekke fakirlerine dağıtmakta fazilet vardır

- Hac mevsiminde nafile olarak Harem'de kesilen her cins kurban da birer hedy'dir Bunların etlerinden sahibleri yiyebilirler

- Hacla ilgili cinayetlerden (yapılması yasak şeyleri yapmaktan) dolayı ceza veya keffaret olarak kesilecek kurbanlar de hedy sayılır Ancak bunların etlerinden sahibleri ile zevceleri, usul ve füruları yiyemezler Çünkü bu ceza kurbanları zekât, adak kurbanı ve fitre sadakası yerinde sayılırlar Bunların etinden yiyecek olurlarsa, kıymetlerini fakirlere sadaka verirler

- Bedene (deve-sığır) cinsinden olan kurbanlık, nafile, adak, Temettü haccı ve Kıran haccı için olunca, bunların bir nişanla kurbanlık olduklarını belirtmek müstahabdır Bu, başkalarına güzel bir örnek olur Fakat ceza ve keffaret kurbanlarına böyle bir alâmet konulmamalıdır Çünkü bunları açığa vurulması değil, gizli tutulması uygundur

- Hedy kurbanlarının kesileceği yer, mutlak surette Mekke'nin Harem Bölgesidir Bunların Mina'da kesilmesi şart değildir, bir sünnettir Ancak yolda sakatlanmış olan nafile bir hedy yolda kesilebilir Bu durumda etinden yemek sahibine helâl olmaz, bütününü sadaka vermek gerekir Çünkü bunun etinden sahibinin yiyebilmesi, bunun Hareme kavuşması şartına bağlıdır

Ömer Nasuhi Bilmen, İslam İlmihali