Sermaye şirketlerinde Vergisiz Birleşme Hakkında Bilgi

SERMAYE ŞİRKETLERİNDE VERGİSİZ BİRLEŞME -I-

1 GİRİŞ

Dünyada hızla gelişen teknoloji ile birlikte, ülkeler arasındaki mesafeler iyice kısalmakta, dünyanın en ücra köşesindeki bir değişim ve hareketlilik anında bütün dünyaya yayılmaktadır Serbest piyasa ekonomisinde şirketlerin ayakta kalmaları ve rekabet edebilmeleri de bu değişime ayak uydurmaları ile mümkündür

Bu amaçla şirketler bir takım yollara başvurmaktadır Bunlardan biri de şirketlerin güçlerini ve teknolojilerini birleştirerek rekabet ortamında ayakta kalmaya çalışmalarıdır

Şirketleri birleşmeye iten temel neden “1+1” i 3’ e eşitlemeye çalışmaktırYani birleşmeden dolayı bir sinerji yaratmayı hedeflemektedirler Birleşmeden sonra elde edilecek değer, şirketlerin ayrı ayrı toplamından daha fazla olacağı görüşü savunulmaktadır

Bununla birlikte şirket birleşmelerinin nedenlerinden bazıları şunlardır;

a) Büyük ölçekte faaliyette bulunmanın sağladığı faydalar ( ölçek ekonomileri),
b) Finansal nedenler,
c) Vergi avantajlarından yararlanma ,
d) Piyasada rekabet gücü kazanmak ,
e) Hisselerin değerini artırmak,
f) Çeşitlendirme yaparak riski azaltma avantajı,
g) Yetenekli yönetime sahip olma,
h) Daha büyük organizasyonu yönetme arzusu olarak sıralanabilir

Biz bu yazımızda şirket birleşmelerinin vergisel avantajlarına değineceğiz Burada bahsi geçen birleşme (Füzyon/Merger ) vergisiz bir birleşmedir Bu vergi avantajı ise kurumlar vergisi yönünden ele alınacaktır

Kurumlar vergisi kanununun 19 ve 20 maddelerinde öngörülen şartlarda yapılan birleşmeler ise “Devir”olarak nitelendirilmiştir Devir halinde bütün aktif ve pasif değerler bir değerlenmeye tabi tutulmaksızın aynen devralan şirkete intikal ettiğinden, bu tip birleşmelerde birleşme karı doğmamakta dolayısıyla bu vergilendirme de olmamaktadır Bu durumda yalnız devralınan anonim şirketin devir tarihine kadar elde ettiği dönem kazancı kurumlar vergisine konu olmaktadır

2VERGİSİZ BİRLEŞMENİN ŞARTLARI

Vergisiz birleşmenin şartları, 5520 sayılı kurumlar vergisi kanunun 19 ve 20 maddelerinde belirtilmiştir

Buna göre şirketler aşağıdaki şartları gerçekleştirmeleri halinde vergisiz bir birleşme gerçekleşmiş olacaktır

21 KANUNİ VE İŞ MERKEZİNİN TÜRKİYEDE BULUNMASI

Birleşme sonucunda infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanunî veya iş merkezlerinin Türkiye'de bulunması gerekir (KVK Md19/1 a)

Kurumlar vergisi kanununa göre kanuni ve iş merkezi türkiyede bulunan bir kurum tam mükellef bir kurumdur (KVK Md3)

Kanunun her iki mükellefin de tam mükellef kurum olmasını istemesinin sebebi, birleşmeden doğan karın vergilendirilmeyip, daha sonra birleşilen kurum bünyesinde vergilendirilecek olmasıdır Bu da her iki kurumun tam mükellef kurum olmasını gerektirir Bunun nasıl olduğunu bir sonraki başlıkta açıklaması yapılacaktır

22 DEVRALINAN KURUMUN BİLANÇOSUNUN KÜL HALİNDE ALINMASI

Münfesih kurumun devir tarihindeki bilânço değerlerinin, birleşilen kurum tarafından bir bütün halinde devralınması ve aynen bilânçosuna geçirmesi gerekmektedir (KVK Md19/1 b)

Burada yapılaması istenen devir olan kurumun bilanço değerlerinin bir bütün olarak (Külli Halafiyet ) devri alan kuruma geçmesidir Bu durumda yukarıdaki başlıkta bahsettiğimiz vergilendirme devir alan kurumun bünyesinde gerçekleşmiş olacaktır

Şöyleki; Devir olan kurumun bilançosundaki kıymetlerin kayıtlı değerleri ile cari değerleri arasındaki fark (gizli yedek ) devir esnasında vergilendirmemekte daha sonra bu kıymetler devri alan kurumun bünyesinde elden çıkarıldığı dönemde değerlendirilecek ve aradaki fark vergilendirilecektir

Burada kurumlara kolaylık sağlaması açısından bir vergi ertelemesinden de söz edebiliriz

3 DEVRE İLİŞKİN PROSEDÜRLER

Devir işlemlerinde izlenecek prosedürler ve şartlar aşağıdaki gibidir Bu şarlara uyulduğunda devir olan kurumun devir tarihine kadar olan kazançları vergilendirilir Birleşme dolayısı ile oluşan karlar vergilendirilmez
31 KURUMLAR VERGİSİ AÇISINDAN

1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,
2) Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini,
birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler
b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir (KVK Md20)

32 TİCARET KANUNU AÇISINDAN

Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih, devir tarihidir
1 - Her iki şirketin yönetim kurulları devir öncesi hazırlıkları yaparak özellikle bilançolarını tek tip hale getireceklerdir
2-Devir olacak şirket yönetim kurulu asliye ticaret mahkemesine başvurarak şirketin aktif ve pasifindeki değerleri bilirkişi vasıtası ile tespit ettirecektir

3-Bilirkişi raporunu takiben her iki şirket yönetim kurulu birleşme sözleşmesini düzenleyeceklerdir

4-Her iki şirket yönetim kurullarının birleşme sözleşmesini onaylamasını takiben ise devralan şirket ana sözleşme değişikliği ve sermaye artırımı , katılan şirket genel kurulunun ise tasfiyesiz infisah kararını onaylamak için yönetim kurullarınca toplantıya çağrılması gerekmektedir

5-Genel kurullar birleşme sözleşmelerini onaylayacaklardır

6-Ticaret siciline tescil yapılacaktır
7-Devralan şirketin esas sermayesinin ödenme durumu smmm veya ymm raporu
düzenlenecektir

8-sanayi ticaret müdürlüğüne müracaat ile devir sözleşmesi onaylattırılacak ve
sermaye artırımı için ön izin alınacaktır

9-İzini takiben genel kurul toplanarak sermaye artırımını ve ana sözleşme değişikliğini karara bağlayacaktır

10-Ticaret siciline tekrar tescil yapılacaktır

4- SONUÇ

Kurumlar vergisi kanunun 19 ve 20 maddelerine göre yapılan birleşmeler özel birleşmeler olup kurumlar vergisine tabi tutulmamaktadır Bu tür birleşmelerde birleşen kurum birleşilen kuruma aktif ve pasifi ile kül halinde devrolmakta ve birleşmeden dolayı bir vergi söz konusu olmamaktadır
Birleşen kurumun varlıkları birleşilen kurumun bünyesinde elden çıkarılacağı zaman değerlendirilmekte ve vergilendirme bu aşamada gerçekleşmektedir

Bu tür birleşmeler kurumlar vergisi açısından vergiden istisna tutulmayıp sadece bir vergi ertelemesine muhatap olmaktadır Bu da birleşen kurumların birleşme aşamasında bir vergi
ile karşılaşmamalarına sebep olmaktadır