Geçmişte Türkiye'de Yaşanan Çığ Felaketleri Hakkında Bilgiler Varmıdır? Varsa Neler

Geçmişte Türkiye'de Yaşanan Çığ Felaketleri Hakkında Bilgiler Varmıdır? Varsa Nelerdir?
Geçmişte Türkiye'de Yaşanan Çığ Felaketleri Hakkında Bilgiler Varmıdır? Varsa Neler

ÇIĞ NEDİR
ÇIĞ: Dağlık, engebeli ve eğimli rüzgar altı yamaçlarda, tabakalaşmış kar örtüsünün vadi tabanına doğru yerçeki etkisiyle hızla kayması olayıdır (Kar tabakasının iç ve dış kuvvetler etkisi ile yamaç eğimi yönünde gösterdiği akma hareketidir)
Çığ, ülkemizde özellikle doğu ve güneydoğu bölgelerinde dağlık kesimlerde kış ve ilkbahar mevsimlerinde karşılaştığımız büyük can ve mal kaybına neden olan bir doğal afettir Meydana gelen her çığ, yüzlerce vatandaşımızın ölümüne sebep olmakta, hayatta kalanların kalplerinde onarılmaz yaralar açmakta ve büyük acılara sebep olmaktadır Örneğin 1991-1992 kış mevsiminde Güneydoğu Anadolu da meydana gelen çığ olaylarında 384 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir Bunun yanında milyarlarca lira maddi zararlar vererek ülke ekonomisini de olumsuz etkilenmiştir
Böylesine büyük maddi ve manevi yaralar açan çığ felaketini önlemek, neden olacağı can ve mal kaybını en aza indirebilmek için sürekli çalışmak, halkı bu konuda aydınlatmak, hatalı yerleşim ve davranışlardan sakınmalarını Böylece çığın sebep olacağı zararlar azaltılarak yeni kayıpların önlenebileceği gibi ülke ekonomisine büyük darbeler indiren bu felakete karşı halkımız bilinçli davranacaktır
TÜRKİYE’DEKİ ÇIĞ BÖLGELERİ:
Türkiye’deki çığ olaylarının büyük kısmının ARALIK-MART aylarında, çoğunluğunun Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin dağlık kesimlerinde ve Karadeniz Bölgesinin bazı kesimlerinde meydana geldiği görülmektedir
Geçmişte yaşanan çığ felaketleri; arazi yapısı, güneşin etkisi ve ARALIK-MART döneminde bölgede esen hakim rüzgarların esme istikametleri ile birlikte değerlendirilerek Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde çığ ihtimali yüksek olan kesimler, Karadeniz bölgesinde: Küre ve Soğanlı Dağları, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde: Tecer, Yama, Otluk Beli, Munzur, Karagöl, Palandöken, Kargapazarı, Aras Güneyi, MuşGüneyi, Kavuşşahap, Van Doğusu ve Hakkari Dağları
Değerlendirmelere göre, çığ olaylarının en fazla görüldüğü iller sırasıyla; Bingöl, Tunceli ve Bitlistir Ölümcül çığ olaylarının büyüklüğü açısından sıralama; Şırnak, Tunceli, Bayburt, Hakkari, Bitlis ve Siirttir
Yapılan araştırmalara göre ; Doğu, Güneydoğu ve Kuzey Anadolu yerleşim bölgelerinde meydana gelen çığ olayları, can kaybı açısından deprem felaketinden sonra ikinci derecede önem arz eden doğal afet durumundadır

TÜRKİYE'DE ÇIĞ
TÜRKİYE’DEKİ ÇIĞ BÖLGELERİ:

Türkiye’deki çığ olaylarının büyük kısmının ARALIK-MART aylarında, çoğunluğunun Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin dağlık kesimlerinde ve Karadeniz Bölgesinin bazı kesimlerinde meydana geldiği görülmektedir

Geçmişte yaşanan çığ felaketleri; arazi yapısı, güneşin etkisi ve ARALIK-MART döneminde bölgede esen hakim rüzgarların esme istikametleri ile birlikte değerlendirilerek Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde çığ ihtimali yüksek olan kesimler,

Karadeniz bölgesinde: Küre ve Soğanlı Dağları,

Ölümcül çığ olaylarının büyüklüğü açısından sıralama; Şırnak, Tunceli, Bayburt, Hakkari, Bitlis ve Siirt’tir

Yapılan araştırmalara göre ; Doğu, Güneydoğu ve Kuzey Anadolu yerleşim bölgelerinde meydana gelen çığ olayları, can kaybı açısından deprem felaketinden sonra ikinci derecede önem arz eden doğal afet durumundadır

TÜRKİYE’DE MEYDANA GELEN ÇIĞLAR

1958 yılından beri Türkiye’de afet kayıtlarına geçmiş 448 adet çığ olayında can kaybı miktarı 850 kişidir

Bu kaybın en çarpıcı örneği; 1991-1992 kış mevsiminde 328 kişinin hayatını kaybetmiş olmasıdır Çığın sosyal etkisi sadece can kayıplarıyla sınırlı değildir

Çığdan etkilenen alanlardaki maddi kayıpları karşılayamayan insanların bölgeden göç etmesi de sosyal bir sonuçtur

Ekonomik açıdan bakıldığında ise bölgede çığların verdiği hasarların kısa sürede telafi edilememesinin getirdiği zorluk nedeniyle oluşan üretim ve iş gücü kayıpları giderek artmakta ve bazı bölgelerin turizm potansiyeli dahi dolaylı olarak etkilenmektedir

Afet İşleri Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre, Türkiye'de 1890 yılından bu yana meydana gelen bin 227 çığ olayında bin 417 kişi hayatını kaybetti, 412 kişi yaralandı

• 
  
  
  

Afet İşleri Genel Müdürlüğü Afet Etüd ve Hasar Tespit Dairesi Çığ Araştırma Geliştirme Etüd ve Önleme Şube Müdürü Ömer Murat Yavaş, Türkiye'de çığ kayıtlarının, birçok ülkenin aksine uzun yıllardır tutulmadığını söyledi

Dünyada bu kayıtların ABD ve Kanada'da 1840'larda tutulmaya başlandığını, İsviçre, Fransa, Avusturya gibi ülkelerde ise 1500'lü yıllardan itibaren tutulduğunu belirten Yavaş, Türkiye'de ise öncelikle sadece yerleşim yerlerinde meydana gelen çığ vakalarının kayıt altına alındığını belirtti

1990'lı yılların başında çok sayıda can kaybına neden olması nedeniyle meydana gelen tüm çığ olaylarının kayıt altına alınmaya çalışıldığını belirten Yavaş, ''1990'lı yıllardan önce sadece yerleşim yerlerine düşen çığlar kayıt altına alınırken daha sonra kara yolu, kayak merkezleri ve enerji nakil hatlarına düşen çığlar da kayıt altına alınmaya başlandı Yapılan arşiv taramalarında 1890 ve 1923 senelerine ait 2 kayıta rastlandı, bunlar da kayıtlara eklendi'' dedi

Yavaş, dünyada çığ nedeniyle can kaybı ortalamalarının ABD ve Kanada'da yılda 25, Avrupa ülkelerinde 23, Türkiye'de ise 1950-2008 yılı kayıtlarına göre 23 kişi olduğunu belirtti

Doğu Anadolu ve Karadeniz'de çığ riski fazla

Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi ile Karadeniz Bölgesinin dağlık kesimlerinin çığ olaylarının çoğunlukla gözlendiği yer olarak ön plana çıktığını ifade eden Yavaş, ''Çığ, kar depolanmasının olduğu, zirve ve sırt kesimlerinde saçaklanmaların bulunduğu, bitki örtüsü olmayan ve genellikle kuzeye bakan yamaçlarda meydana gelmektedir Çığ düşmesi, ani sıcaklık artışları, yoğun kar yağışı sebebiyle bir kar yağışında 25 santimetre veya daha fazla karın birikmesi, kar yağışı sonrası şiddetli rüzgar gibi benzer meteorolojik olaylara bağlıdır Bu durum, kar örtüsü içinde örtüyü oluşturan tabakalar arası ve tabakalar içi kristal bağlarının değişimine bağlı olarak gelişmektedir" dedi

Çığa yakalanmamak için, bu durumu analiz etmenin yeterli olacağına dikkati çeken Yavaş, ''Basit ve kısa süren testler, bu alanlarda bulunan kişilerin çığ tehlikesi olup olamayacağını analiz etmesine yardımcı olur Bir çığ yamacından geçmek gerekiyorsa, mutlaka tek tek geçilmeli, ekibin geri kalanı geçiş yapan kişiyi izlemelidir Bu, geçiş yapan kişinin çığa yakalanması halinde nerede bulunabileceği hakkında bilgi vermesi ve çabuk kurtarılması için çok önemlidir'' dedi

daha detaylı lütfen acill