Solak Mısınız?

Solaklık Ne Kadar Problem?


"Ellerin kullanımındaki tercihlilik, büyük ölçüde beynin gelişimiyle ve beyindeki sağ ve sol yarımkürenin fonksiyonel baskınlık tercihliliğiyle ortaya çıktığından, Yaratıcı'nın verdiği potansiyel ve irade ile değiştirilebilecek bir özellik olarak kabul edilmelidir"

İnsanın beden boyutunun önemli merkezlerinden biri olan beyin; bazen anatomik yapısı, bazen fonksiyonları, bazen de yapı ve fonksiyon bütünlüğü dikkate alınarak, değişik şekillerde sınıflandırılmaktadır Beynin iki, üç ve dört bölüm halinde yapılan sınıflandırmaları içinde, sağ ve sol yarımküre şeklindeki ikili sınıflandırma oldukça yaygındır Beynin sağ yarımküresine (hemisfer), bedenin sol tarafından gelen duyuları algılama ve yorumlama; sol yarımküresine de, vücudun sağ yarımından gelen duyuları algılama ve işleme görevi verilmiştir Ayrıca beynin sağ tarafına, vücudun sol tarafındaki hareketleri, sol bölümüne de vücudun sağ tarafındaki hareketleri kontrol ve düzenleme rolü verilmiştir Beynin her iki yarımküresinde, ruhun kullandığı açma-kapama düğmeleri gibi fonksiyon gören algı, öğrenme ve düşünme gibi çeşitli işlemci panelleri yer alır Meselâ sağ beyin tarafında bir kanama veya kanser olursa, bu işlemci panelleri zarar göreceğinden, kişinin sol tarafında his kaybı ve/veya sol kol ve bacakta felç görülebilir

Beyindeki anatomik yapıların ve bölümlerin her biri, belirli fonksiyon ve kabiliyetlerle iş görecek şekilde bağlantılı yaratılmıştır Sağ beyin daha çok, resim ve şekilleri zihinde canlandırabilen, evirip çevirebilen, görselleştirebilen kabiliyetler ve zekâ fonksiyonlarıyla bağlantılı olup, onların ev sahipliğini yapar Bu noktadan resim ve heykel yapma, güzel yazı yazma, dekorasyon, mimari, geometri, spor, müzik, üç boyutlu algılama gibi kabiliyetler, sağ beynin işi olarak tarif edilegelmiştir Sol beyin ise, daha çok konuşma, hitabet, edebiyat ve şiir gibi kabiliyetlerle bağlantılıdır Sağ elini kullananlarda konuşma ve yazıyla ilgili kabiliyetler; sol elini kullananlarda mekânla bağlantılı geometrik zekâ fonksiyonları daha baskın ve ön plândadır Sağlak insanlarda sol beyin (konuşma merkezinin olduğu bölge) baskın olduğundan, konuşma fonksiyonları daha gelişmiştir Beyinde konuşma kabiliyetine karşılık gelen merkez, insanların çoğunda sol beyin yarımküresindedir

Tabiatta sık gördüğümüz ikili simetri ve fonksiyonlardan birinin baskın olarak tercih edilmesine, kiraliti (chirality) veya asimetrik tercihlilik denmektedir Yaratılıştan gelen ve hikmetini tam olarak bilemediğimiz, sağa veya sola tercihlilik, moleküllerde atomların yerleşiminden, bitki ve hayvanlarda organların yerleşimine ve bunların fonksiyonlarındaki tercihliliğe kadar geniş bir alanda gözlenmektedir Kedi, köpek ve fare gibi hayvanlar, sağ veya sol pençelerinden birini daha çok kullanma yönünde tercih yapmaktadır Bu tercihin populasyondaki dağılış oranı, hayvanlar âleminde % 50 - % 50 iken, insanda bu tercih, sağ elin kullanımı lehine zirvededir

Bazı ateist bilim insanları, sağ el kullanımının hayvanlara göre fazla olmasını ve insanların konuşabilmelerini ve günümüz insanının sağ elini daha çok kullanmasını, evrimin bir delili olarak yorumlamaktadır Son yıllarda antropologlarca gerçekleştirilen araştırmalarda, eski çağlarda solaklık yüzdelerinin günümüzdeki ile aynı olduğu bulunmuştur Meselâ, eski belgelerde okçular ile ilgili bilgiler yer almakta ve onlardaki el kullanma oranlarının bugünkü toplumlarla aynı olduğu anlaşılmaktadır Tevrat ve İncil'den de o toplumlardaki solak nispetleri anlaşılmakta ve bu oranların şimdiki oranlarla aynı olduğu görülmektedir Eğer evrimleşme olsaydı, ya eski çağlarda solakların oranı daha fazla olacaktı veya şu anda hiç solak kalmayacaktı Tam aksine, son yıllarda hamile kadınlarda ultrason kullanımı gibi yeni teknolojik gelişmeler, solaklığın artmasına sebep olmuştur



Solak olmak dezavantaj mı?

Sürekli mükemmelleşmenin olduğu varsayımına dayalı evrim teorisine göre; sağ elini kullananların solaklara göre avantajlı olmaları gerekir Halbuki solaklar, sağ elini kullananlara göre birçok açıdan daha avantajlıdır Ressamlar, mimarlar, büyük hat ustaları arasında solaklık nispeti yüksektir Meselâ ünlü ressam, heykeltıraş ve anatomist Leonardo De Vinci solaktır Dünya çapında ödül alan matematikçiler arasında solak yüzdelerinin yüksek olduğu bulunmuştur Ayrıca profesyonel sporcular arasında solak nispetleri hesaplanmış, başta hentbol, futbol ve beyzbol olmak üzere birçok spor dalında solakların oranının yüksek olduğu bulunmuştur

Solaklarda tepkilere cevap verme süresi, daha kısa hesaplanmıştır Ayrıca reflekslerinin hızlı ve isabetli olduğu bulunmuştur Solakların, görme ile ilgili zekâ açısından, sağ elini kullananlara göre üstün oldukları birçok çalışma ile ortaya konulmuştur Solaklarda, derinlik algısının sağ elini kullananlara göre daha mükemmel olduğu da bulunmuştur

Solaklar, bazı hastalıkların görülme riski açısından da, sağ elini kullananlara göre daha avantajlıdır Meselâ kanser görülme riski, solaklarda nispeten daha düşüktür Bir başka ifadeyle, solaklar kansere karşı daha dirençlidir Ayrıca solaklarda pnömoni (zatürre) ve kronik akciğer hastalığı görülme nispeti daha azdır Zona zoster hastalığı solaklarda az görülmektedir Solaklarda bağışıklık sistemi aktivitesinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir Bunun da mânâsı, daha aktif bir bağışıklık sisteminin varlığı, dolayısıyla hastalıkların oluşmasının önlenmesinde koruyucu bir kalkan oluşudur

Asimetrik tercihliliğin en tipik örneklerinden biri, insanların günlük işlerinde çoğunlukla bir ellerini daha çok kullanmasıdır İnsanın kullanmayı daha çok tercih ettiği ele, baskın (dominant) el diyoruz Bu durumda bedendeki baskın fonksiyon ve organların beyindeki kontrol noktaları da daha yoğun ve baskın kullanımda demektir Dolayısıyla sağ elini kullananlarda sol beyin yarımküresindeki merkezler ve fonksiyonlar; sol elini kullananlarda, sağ beyin ve fonksiyonları daha baskındır

Ellerin kullanımındaki tercihlilik, büyük ölçüde beynin gelişimiyle ve beyindeki sağ ve sol yarımkürenin fonksiyonel baskınlık tercihliliğiyle ortaya çıktığından, Yaratıcı'nın verdiği potansiyel ve irade ile değiştirilebilecek bir özellik olarak kabul edilmelidirDoğumun ilk yıllarında sağ veya sol el tercihliliği çok belirgin olmadığından, bebeklerde sağ ve sol elin birbirine yakın sıklıkta kullanılması yaygındır Çocuğun gelişimi ve eğitimi sırasında, aileden görme ve sinir sisteminin olgunlaşması sonucunda, sağ el kullanılması daha baskın olarak ortaya çıkmaktadır Ancak sol el tercihliliğine genetik ve nöro-anatomik yatkınlığı yüksek olan kişiler, her türlü zorlamaya rağmen, sol el kullanımından vazgeçirilememektedir Semavî dinlerde sağ ve sol elin kullanım alanları belirlenmiş ve sağ elin kullanım alanları daha yaygın ve geniş tutulmuştur Şeytan ve habis ruhlara atfedilen işler, sol el ve sol yön ile ilişkilendirildiğinden, sol elin kullanım sahaları dar tutulmuştur

İslâm dininde yemekler için sağ el, taharette ise sol el kullanımı tavsiye edilmiştir Ancak sol elini mecburen kullananlarda bu zorlama yapılmamış ve solaklık yasaklanmamıştır Bir denge ve ölçü dini olan İslâmiyet'te, bazı işlerde bir eli, bazı işlerde de diğer eli kullanma tavsiye edilmiş, böylelikle her iki beyin kullanılarak ikisinin de gelişmesinin önü açılmıştır Araştırmalar doğumdan itibaren beynin bir yarımküresinin kullanılmasının diğer beyin yarımküresinin körelmesine sebep olduğunu göstermektedir İslâmiyet'in getirdiği prensiple, her iki elin yapacağı işler belirtilerek, aynı elin hem yemek, hem de taharette kullanılması engellenmiş; böylelikle koruyucu hekimliğe yol göstericilik yapılmıştır

Daha çok sol elini kullanan çocuklarımıza, sadece yeme ve içme işlerinde sağ ellerini kullanmaları telkin edilmeli, kendilerine bunun hikmeti izah edilerek ikna olmaları sağlanmalıdır Çocuk her şeye rağmen, yemek hususunda sol elini kullanmaktan kurtulamıyorsa, baskı yapılmamalıdır

ProfDr Ömer ARİFAĞAOĞLU

Kaynak
Corballis MC(2003) From mouth to hand: gesture, speech, and the evolution of right-handedness Behavioral Brain Sciences Apr; 26 (2):199-208

__________________________________________________ ____


Solak olmanın bir avantajı daha

İnsanların bir kısmı beyinlerinin sağ tarafını, bir kısmı sol tarafını mı ağırlıklı olarak kullanıyor?
İnsan beyninin iki tarafının fonksiyonları çok farklı Genellikle sağ elinizi mi yoksa sol elinizi mi kullandığınıza bağlı olarak, hangi tarafın daha etkin olduğu anlaşılabiliyor Etkinlikten kastım, özellikle hafıza ve dil fonksiyonları konusunda Sağ elini kullananların yüzde 99'unda sol beyin, sol elini kullananların yüzde 70 ila 80'inde sol beyin etkindir Fakat ilginç olan, sol elini kullananların bazılarında dil ve hafıza fonksiyonunun iki taraflı olmasıdır Bu yüzden ileri yaşlarda felç geçirilirse, beynin her iki tarafında da fonksiyon olduğu için, bu insanların iyileşme şansı daha yüksek oluyor Solak olmak bir avantaj

__________________________________________________ _____


İnsanların solak olma ihtimalini artıran gen bulundu

İngiliz bilim insanları, ilk kez insanların solak olma ihtimalini artıran geni bulduklarını açıkladı BBC'nin internet sitesinde yer alan ve Moleküler Psikiyatri dergisine dayandırılan habere göre, dünya genelinde insanların yüzde 10'u solak Habere göre, 'LRRTM1' adlı gen, beynin hangi bölgesinin, konuşma ve duygulanma gibi görevleri yerine getireceğinin belirlenmesinde rol oynuyor

Oxford Üniversitesi'ndeki araştırmayı yapan bilim insanları, söz konusu genin, beyin fonksiyonlarındaki dengesizlikle açıklanan 'şizofreni' gibi hastalıklara yakalanma riskini artırdığına inanıyor

Çalışmayı yürüten ekibin başkanı Clyde Francks, solak insanların kaygılanması için bir neden olmadığını düşünüyor "Bir insanın şizofren olmasında birçok faktör rol oynuyor Solakların büyük çoğunluğu gelecekte asla bu hastalığa yakalanmayacak" diyen Francks, LRRTM1 adlı genin, bu anlamda tam olarak nasıl bir rol oynadığını bilmediklerini belirtiyor



__________________________________________________ ___

Bunları biliyor muydunuz?

nüfusunun yüzde 10'u solak

Her ne kadar bilimsel olarak kanıtlanmamış da olsa, solakların, müzik, sanat, bilim, politika ve spor gibi alanlarda avantajları oldukça fazla

Solaklar, sağ elini kullananlara göre daha seyrek Alzheimer'a yakalanıyor

Solaklar, tersten daha kolay okuyabiliyor

Solak erkek nüfusu, solak kadın nüfusundan yüzde 50 fazla

Sarışınların solak olma ihtimali, esmerlerden ve kızıllardan 2 kat daha fazla

Genç annelerin çocuklarının solak olma ihtimali daha düşük

__________________________________________________ ____



Solak Olmanın Dezavantajları

Solak olmanın dezavantajları oldukça fazladırBirkaç örnek;

-Solakların defter kalemi bile kolay kullanamazlar En ihtiyaç duyulan temel malzemeler bile kullanmak için daha fazla enerji harcarlar Çünkü solaklara uygun olarak tasarlanmamışlardır

-Solaklar cep telefonlarındaki kullanımına ters olarak dizilmiş tuşlarla uğraşırlar

-Solaklar kahveyi fincana istediği gibi koyamaz cezveyi ters çevirmek zorunda kalır

-Solaklar cetvel kalem defter makas vbaletleri rahatlıka kullanamazlarHatta kullanmak bazen kabusa dönüşebilir

-Solaklar saati öğrenmekte zorlanırlarÇünkü onlara göre terstir

-Bilgisayar faresi sağ tarafta olduğunda buna alışmak zorunda kalırlarvb




Bazı meşhur solaklar;

BÜYÜK İSKENDER

NAPOLYON

EİNSTEN

MİCHELANGELO

LEONARDO DA VİNCİ

MOZART

BEETHOVEN

PİCASSO