Nutuk > 2.Bölüm > Milli Kongreler Ve Gelişen Olaylar > Erzurum Kongresi Hazırlıkları >

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-24-2012

Erzurum'a varışımın ilk günlerinde, Erzurum Kongresinin
toplanmasını sağlamak için gerekli önlemleri almakla uğraşmaya önem verildi

Baylar, Vilâyatı Şarkiye Müdafaai Hukuku Milliye Cemiyetinin,
3 Mart 1919 günü, bir çalışma kurulu meydana getirilerek kurulmuş olan Erzurum
şubesi, Trabzon ile de anlaşarak 1919 yılı Temmuzunun onuncu günü Erzurum'da bir
Doğu İlleri Kongresi (Vilâyatı Şarkiye Kongresi) toplamaya girişti

Benim, daha
Amasya'da bulunduğum günlerde, Haziran içinde doğu illerine delege göndermeleri
için öneri ve çağrı mektubu yolladı

İllerden delege getirtilmesi için, o günden
başlayarak benim Erzurum'a varışıma değin ve ondan sonra da, bu konuda
olağanüstü çaba gösterdi

Ama, o günlerin koşulları içinde böyle bir amacın
gerçekleştirilmesindeki güçlüğün büyüklüğü, kolaylıkla anlaşılır

Kongrenin
toplanma günü olan 10 Temmuz yaklaştığı halde illerden gerekli delegeler seçilip
gönderilmiyordu

Oysa, bu kongrenin toplanmasını sağlamak artık pek önemli bir
iş olmuştu

Bundan dolayı, sağlam girişimler yapmamız gerekti

İllerin her birine bildirimler yapmakla birlikte, bir yandan
da kapalı tellerle valilere, komutanlara gereği gibi bildirimler yapıldı

Sonunda, onüç gün gecikme ile yeterince delege toplanması başarıldı

Baylar, ulusal çabayı ordunun desteklemesi, askeri ve ulusal
çalışmaları birbiriyle düzenli duruma getirmek, önemli bir konu idi

Trabzon'daki tümeni, komutan vekili yönetiyordu

Asıl
komutanı Halit Bey Bayburt'ta gizlenmişti

Halit Bey'i gizlendiği yerden
çıkarmak, iki bakımdan gerekli idi

Biri ve en önemlisi, Ã?stanbul'a çağrılmanın
ve bu çağrıya gitmemenin korkulacak, gizlenilecek nitelikte olmadığını halka ve
özellikle askerlere gösterek içgücünü (kuvvei mâneviyeyi) yükseltmek
gerekiyordu

Bir de, kıyıda önemli bir yer olan Trabzon'a dışarıdan bir saldırı
olursa oradaki tümenin başında ateşli bir komutan bulundurmak uygun olacaktı

Bunun için Halit Bey'Ã¬ Erzurum'a getirttim

Ona, kendim, özel
bir yönerge verdikten sonra, gerektiğinde hemen tümenin başına geçmek üzere
Maçka'da bulunması için buyruk verdirdim

Biz bu işlerle uğraşırken, bir yandan da İstanbul'da Harbiye
Nazırlığı makamında bulunan Ferit Paşa'nın ve Padişahın, İstanbul'a dönmemi
sağlamak için sürüp giden aldatıcı tellerine de, türlü karşılıklar vermekle
zaman yitirmek zorunda bulunuyorduk

08-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Nutuk > 2.Bölüm > Milli Kongreler Ve Gelişen Olaylar > Erzurum Kongresi Hazırlıkları > Erzurum'a varışımın ilk günlerinde, Erzurum Kongresinin toplanmasını sağlamak için gerekli önlemleri almakla uğraşmaya önem verildi Baylar, Vilâyatı Şarkiye Müdafaai Hukuku Milliye Cemiyetinin, 3 Mart 1919 günü, bir çalışma kurulu meydana getirilerek kurulmuş olan Erzurum şubesi, Trabzon ile de anlaşarak 1919 yılı Temmuzunun onuncu günü Erzurum'da bir Doğu İlleri Kongresi (Vilâyatı Şarkiye Kongresi) toplamaya girişti Benim, daha Amasya'da bulunduğum günlerde, Haziran içinde doğu illerine delege göndermeleri için öneri ve çağrı mektubu yolladı İllerden delege getirtilmesi için, o günden başlayarak benim Erzurum'a varışıma değin ve ondan sonra da, bu konuda olağanüstü çaba gösterdi Ama, o günlerin koşulları içinde böyle bir amacın gerçekleştirilmesindeki güçlüğün büyüklüğü, kolaylıkla anlaşılır Kongrenin toplanma günü olan 10 Temmuz yaklaştığı halde illerden gerekli delegeler seçilip gönderilmiyordu Oysa, bu kongrenin toplanmasını sağlamak artık pek önemli bir iş olmuştu Bundan dolayı, sağlam girişimler yapmamız gerekti İllerin her birine bildirimler yapmakla birlikte, bir yandan da kapalı tellerle valilere, komutanlara gereği gibi bildirimler yapıldı Sonunda, onüç gün gecikme ile yeterince delege toplanması başarıldı Baylar, ulusal çabayı ordunun desteklemesi, askeri ve ulusal çalışmaları birbiriyle düzenli duruma getirmek, önemli bir konu idi Trabzon'daki tümeni, komutan vekili yönetiyordu Asıl komutanı Halit Bey Bayburt'ta gizlenmişti Halit Bey'i gizlendiği yerden çıkarmak, iki bakımdan gerekli idi Biri ve en önemlisi, Ã?stanbul'a çağrılmanın ve bu çağrıya gitmemenin korkulacak, gizlenilecek nitelikte olmadığını halka ve özellikle askerlere gösterek içgücünü (kuvvei mâneviyeyi) yükseltmek gerekiyordu Bir de, kıyıda önemli bir yer olan Trabzon'a dışarıdan bir saldırı olursa oradaki tümenin başında ateşli bir komutan bulundurmak uygun olacaktı Bunun için Halit Bey'Ã¬ Erzurum'a getirttim Ona, kendim, özel bir yönerge verdikten sonra, gerektiğinde hemen tümenin başına geçmek üzere Maçka'da bulunması için buyruk verdirdim Biz bu işlerle uğraşırken, bir yandan da İstanbul'da Harbiye Nazırlığı makamında bulunan Ferit Paşa'nın ve Padişahın, İstanbul'a dönmemi sağlamak için sürüp giden aldatıcı tellerine de, türlü karşılıklar vermekle zaman yitirmek zorunda bulunuyorduk