Lotfi Zadeh

150pxLotfi A Zadeh (2004) Lotfi A Zadeh veya Lütfi Askerzade ( 4 Şubat 4 Şubat Gregorian Takvimine göre yılın 35 günüdür Sonraki sene için 330 gün var (Artık yıllarda 331)


1921-)

İran`lı İran İslam Cumhuriyeti Asyanın batısında yer alan bir devlet Kuzeyinde Ermenistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve Hazar Denizi, doğusunda Afganistan ve Pakistan, batısında Türkiye ve Irak, güneyinde Basra ve Umman körfezleri bulunur

Azeri- Azeriler

Türk asıllı matematikçi ve bilgisayar uzmanıdır Kaliforniya Üniversitesi`nin Berkeley kampüsünde bilgisayar profesörü olarak görev yapmaktadır

Özgeçmişi

Lütfi Askerzade Türk kelimesinin aslı "türümek" fiilinden gelmektedir Bu fiilden türetilmiş, kişi ve insan anlamında "türük" ve nihayet hece düşmesiyle "Türk" kelimesi ortaya çıkmıştır Nitekim Anadolu'da bir kısım göçebeler de yürümekten "yürük" adını almışlardır Türk kelimesi, ayrıca, çeşitli kaynaklarda; "töre sahibi, olgun kimse, güçlü, terk edilmiş, usta demirci ve deniz kıyısında oturan adam" manalarında kullanılmaktadır


Coğrafi ad olarak Turkhia (Türkiye) tabiri ise altıncı yüzyıldak

1921 yılında Iran Azerbaycan`ın başkenti

Tabriz`de doğdu Rus asıllı annesi hekim, Azeri asıllı babası ise bir gazeteciydi Ailesi 10 yaşındayken Tabrizi terk edip Tahran`a göç etti

İlköğrenimini Tahran`da, liseyi ise ünlü İran İslam Cumhuriyeti'nin başkenti Tahran çok genç bir şehirdir 1876 yılında sadece bir köy olan Tahran, Ağa Mehmet Han Kacar tarafından başkent olarak seçildi, böylece şehirleşme başlamış oldu Yaklaşık 100 yıl önceye kadar Tahran başkent olmasına rağmen bazı diğer İran şehirlerinden daha küçüktü, öyle ki Rey şehrinin bir kasabası olarak geçiyordu Şimdi o şehir Tahran'ın bir bölgesi olarak tanınmaktadır

Alburz Koleji`nde tamamladı Liseyi bitirdikten sonra Tahran Üniversitesi giriş sınavına katılıp, ikinciliği elde ederek Elektrik Mühendisliği Bölümü`nde öğrenime başladı Üniversite öğrenimini bitirdikten hemen sonra 1942 yılında Amerika Birleşik Devletleri`ne gidip orada Boston`daki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü`nde Elektrik Mühendisliği yüksek lisans öğrenimine başladı Ardından New York`ta bulunan Columbia Üniversitesi`ne girip 1949 yılında doktora diplomasıyla mezun olmuştur

Akademik Başarıları

Prof Lütfi Askerzade, Sistem Teorileri üzerinde araştırmalarına Columbia Üniversitesi`nde başladı 1956 yılında Princeton Üniversitesi davetlisi olarak İleri Araştırma Enstitüsü`nde araştırma ve eğitmenliğe başladı 1959`da ise Kaliforniya Üniversitesi`nde eğitmenliğe devam etti 1963 yılı itibarıyla Kaliforniya (Berkeley)Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Fakültesi dekanlığına seçilir
Azeri Türklerden olan bilgisayar ve elektronik bilimcisi Lütfi Askerzade 1965`te Bulanık Kümeler (Fuzzy Sets) başlıklı bir makale yayınladı Berkeley California Üniversitesi`nde profesör olan L A Zade, bu tarihin dört yıl öncesinde, 1961`de yayımladığı bir makalesinde "olasılık dağılımıyla tanımlanamayan bulanık ya da belirsiz nicelikler için farklı bir matematiğe" ihtiyaç bulunduğunu yazıyordu Çünkü, Zade doğadaki görüngülerin ve süreçlerin sonlu değerli mantıkla açıklanamayacağını düşünüyordu 1960`ların sonlarında Zade`nin makalesi kesinlik vurgusundan vazgeçmeyen bilimsel çevreler tarafından kabul görmemiş ve hatta ABD Kongresi`nde ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF- National Science Foundation) kaynaklarının boşa harcanmasına örnek olarak anılmıştı! 70`lerde ise Avrupalı ve özellikle Japonyalı bilim adamlarının bu konuda artan araştırmaları ve mühendislik uygulamaları sayesinde bulanık mantık ve bulanık kümeler kuramı artan hızla gelişti

Günümüzde bulanık mantık otomobillerin vites kutularından bulaşık makinelerine, elektronik devrelerin ve yapay zekanın karar verme algoritmalarına kadar oldukça kapsamlı teknik uygulamalara sahip; hatta Tokyo metrosu bulanık metro temelli bilgisayar ve mühendislik sistemleriyle işlemekte Bilgisayar ve enformatik bilimleri, kontrol sistemleri, karar alma algoritmaları bulanık mantığın yoğun olarak kullanıldığı alanlar olarak beliriyor

Lütfi A Zade işten emekliliğe ayrıldıktan sonra da Berkeley Üniversitesi bilgisayar programlama merkezinin yönetimini üstelenerek pek iyi (Professor Emeritus) derecesine layık görünmüştür Bu merkezin 2000`den fazla üyesi ve 100 civarında bilim kurumun bağlandığı yer gibi çalışmaktadır

Lütfi A Zade 1965 yılına kadar sistem teorisi ve karar teorilerin analizi üzerinde yoğunlaşmıştır, ancak bu yıldan itibaren Bulanık Mantık (Fuzzy logic) üzerinde çalışmalarını başlayıp bu mantığın yapay zeka, dilcilik, mantık, karar teorileri, kontrol teoriler ve sinir sistemleri şebekeleri üzerinde olan etkilerini araştırmıştır Artık son zamanlarda Bulanık Mantık (Fuzzy Logic), bilgisayar hesaplamaları ve doğal diller ve bilgisayar teorisi üzerinde yoğunlaşmıştır

Prof Dr Lütfi A Zade`nin Bulanık Mantık`ı ortaya koyduğu andan itibaren günümüze değin dünyada 15000`e yakın bilimsel makale yayınlanmıştır

Kazandığı ödüller

Prof Dr Lütfi A Zade sistem teorileri üzerine çalışmalarını Colombia Üniversitesi`nde başlamıştır Uzun ve dikkatli çalışmalar sonucunda Prof Dr Askerzade birçok üniversite tarafından fahri mesleki dereceye layık görülmüştür:

â?º MIT Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü`nün eğiticisi derecesi (1968);
â?º California`da Bulunan IBM Şirketi`nin araştırma laboratuarlarının bilim adamı (1968-1973-1977);
â?º California`da bulunan Stanford Üniversitesi`nin bilim adamı derecesi (1987-1988);
â?º Amerika`nın FELLOW Enstitüsü`nün yüksek dereceli üyesi;
â?ºGUGENHEIM Merkezi`nin yüksek dereceli üyesi;
â?º Amerika`nın Mühendisler Akademisi`nin yüksek dereceli üyesi;
â?º CYBERNETICS Dünya Kurultayı`nın yüksek dereceli üyesi;
â?º Avusturya CYBERNETICS Araştırma Merkezi`nin fahri üyesi;
â?º Rus Bilim Akademisi üyesi;
â?º Japonya`nın HUNDAI fabrikasından bilim adamı ödülü ve başka ülkelerden verilen 14 bilim ödülü

Fahri Doktora dereceleri:

â?º Tolz Üniversitesi ( Fransa)
â?º New York Üniversitesi
â?º Dortmond Üniversitesi ( Almanya)
â?ºOviedo Üniversitesi ( İspanya)
â?ºGranada Üniversitesi ( İspanya)
â?ºLeakhead Üniversitesi ( Kanada)
â?ºBakü Üniversitesi ( Azerbaycan)
â?ºLouisville Üniversitesi ( Amerika)
â?ºGliwice Üniversitesi ( Polonya)
â?ºOstrava Üniversitesi ( Çek)
â?ºToronto Üniversitesi ( Kanada)
â?ºMerkez Florida Üniversitesi ( Amerika)
â?ºHamburg Üniversitesi ( Almanya)
â?ºParis Üniversitesi ( Fransa)

Linkler
[http://wwwtebrizinsesicom/images/zadejpg LOTFİ ZADEH]


Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Lotfi Zadeh maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir