Namazda Teşehhud Ve Dualar - Namazda Teşehhud (Tahiyyat Oturuşu) Ve Okunacak Dualar..

NAMAZDA TEŞEHHUD VE DUALAR
Peygamber Sallallahu Aleyhi Ve Sellem´den Sabit Olan Teşehhüd Duaları Şu Üçüdür
Teşehhüdden Sonra Peygamber Sallallahu Aleyhi Ve Sellem´e Salât Getirmek
Son Teşehhüd´den Sonra Dua Okumak
Namazdan Çıkmak İçin Selam Vermek
İnsan Namazda İken, Kendisi İle Konuşan Kimseye Söylenecek Zikirler
Namazdan Sonraki Dualar Ve Zikirler
Sabah Namazından Sonra Allah´ı Teâlâyı Zikretmek


NAMAZDA TEŞEHHUD (TAHİYYAT OTURUŞU) VE OKUNACAK DUALAR


Bil ki, iki rekâttan ibaret namazlarda -sabah ve nafile namazları gibi-yalnız ve teşehhüd (tahiyyata oturuş) vardır Eğer namaz iki veya üç rekâth olursa, bunlarda iki teşehhüd vardır ki, bunlara birinci ve ikinci teşeh­hüd edinilir Mesbûk olan (namazın bazı rekâtında imama yetişemeyen) kimse için üç teşehhüd mümkün olduğu gibi, akşam namazında da ona dört teşehhüd gerekebilir Meselâ: İmama, akşam namazının ikinci rekâ-tının rükû´undan sonra yetişen bir mesbûk, ikinci rekâtın teşehhüdünde imama uyar, ondan sonraki ikinciye de uyar, (böylece imamla iki teşeh­hüd yapmış olur) İkinci rekâtın rükû´una yetişmediğinden, iki rekât ka­zaya bırakmış ve imamla yalnız bir rekât kılmış olur İmam selâm yer­dikten sonra kılamadığı iki rekâtı yerine getirmek için kalkar; bir rekât kıldıktan sonra teşehhüde oturur; çünkü onun ikinci rekâtı oluyor Son­ra üçüncü rekâtı kılar ve arkasında oturur, teşehhüd yapar Böylece te-şehhüdleri dört adet olur

Bir kimse dört rekâttan fazla, yüz rekât gibi nafile namaz kılmaya ni­yet etmiş olursa, muhtar olan iki teşehhüdden fazla yapmamaktır Niyet ettiği miktar namazdan iki rekât kıldıktan sonra teşehhüde oturur Sonra iki rekât daha kılarak ikinci teşehhüde oturur ve selâm verir

Alimlerimizden bir cemaat demiştir ki, iki teşehhüdden fazla yapmak caiz olmaz ve iki teşehhüd arasında da iki rekâttan ziyade yapılmaz Ancak iki teşehhüd arasında (akşam namazında olduğu gibi) bir rekât olur İki teşehhüde ilave yapılsa, yahut, iki teşehhüt arasında iki rekâttan çok yapsa, namazı batıl olur Diğer bazı alimler de demişlerdir ki, her rekâtta teşeh­hüd yapmak caizdir; fakat doğru olan, her iki rekâtta bir teşehhüd yap­maktır, her bir rekâtta değil En doğrusunu Allah bilir

Bil ki, son (ikinci) teşehhüd, Şafi´î, Hanbelî ve pek çok alimlere göre vacibdir İmam Malik ve Ebû Hanife´ye göre sünnettir (Burada ya musan­nif yanılmıştır, yahud matbaa hatası olmuştur Çünkü son oturuş, Hane­fî mezhebinde farzdır, sünnet olduğuna kail bir imama metinlerde rast­lanmamaktadır Ancak birinci oturuş (teşehhüd) vacib ise de, İmam Ta-havî ve İmam Kerhî, bunun sünnet olduğunu söylemektedirler Hanefî alimlerinin bu birinci oturuşta ihtilâfları vardır)

Birinci teşehhüd ise, Şafiî, Malikî, Hanefî (beyan edilen ihtilâfla) ve çoklarına göre sünnettir İmam Ahmed´e göre de vacibdir Şafi´i mezhe­bine göre, bir kimse bu teşehhüdü terk ederse, namazı sahîh olur; ancak ister kasden ve ister yanılarak terk etmiş olsun, yanılma secdesi yapar En doğrusun Allah bilir

Peygamber Sallallahu Aleyhi Ve Sellem´den Sabit Olan Teşehhüd Duaları Şu Üçüdür


148- Birincisi, İbni Mes´ud´un (Radıyallahu Anh), Resûlüllah Sallal-Iahu Aleyhi ve Sellem´den yaptığı rivayettir:

"Ettehiyyâtü lillâhi, vesselâvâtü vettayyibâtü, esseîâmü ahyke eyyü-hennebiyyü ve rahmetullâhi ve berekâtühu Esseîâmü aleynâ ve alâ ibâdillâhi´s-sâîihîn Eşhedü en lâ ilahe illallah ve eşhedü enne muhamme-den abdühû ve resüiühu"

[size="3"](Gerçek mülk ve azamet Allah´a mahsustur, bütün ibâdetler ve terte­miz zikirlerle ameller de Allah´ın selâmeti, Allah´ın rahmeti ve bere­ketleri senin üzerine olsun, ey Peygamber! Allah´ın selâmeti bizim üze­rimize ve Allah´ın salih kulları üzerine olsun Allah´dan başka hiç bir ilâh olmadığına sahicilik ederim ve yine şahidlik ederim ki, Muhammed, Allah´ın kuludur ve onun Resulüdür)"

149- İkincisi, İbni Abbas´ın (Radıyallahu Anhüma) Resûlüllah Sallal-lahu Aleyhi ve Sellem´den rivayet ettiğidir:

"Ettehiyyâtü´I-mübârekâtü, esselavâtü´t-tayyibâtü lillâhi Esseîâmü aleyke eyyühennebiyyu ve rahmetullâhi ve berekâtühu Esseîâmü aleyna ve alâ ibâdillâhissâlihîn Eşhedü en lâ ilahe illallah ve eşhedü enne mu~ hammeden resûlüllah"

[size="3"](Mübarek olan ulu sıfatlar, bütün ibâdetler ve tertemiz zikirlerle ameller Allah´a mahsustur Allah´ın selâmeti, Allah´ın rahmeti ve bereketleri se­nin üzerine olsun, ey peygamber! Allah´ın selâmeti, bizim üzerimize ve Allah´ın salih kullan üzerine olsun Allah´dan başka hiç bir ilâh ol­madığına şahidlik ederim ve yine şahidlik ederim ki, Muhammed Allah´­ın Resûlüdür)"

150- Üçüncüsü, Ebû Musa El-Eş´ârî´nin (Radıyallahu Anh), Resûlül­lah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´den rivayetidir

"Ettehiyyâtü´t-tayyibâtü´s-salavâtü lillâhi Esseîâmü aleyke eyyühen­nebiyyu ve rahmetullâhi ve berekâtühu Esseîâmü aleynâ ve alâ ibâdillâhi´s-sâîihîn Eşhedü en lâ ilahe illallah ve enne muhammeden abdühû ve resûlühü"

[size="3"](Bütün kemal sıfatları, bütün ibâdet ve tertemiz zikirlerle ameller Al­lah´a mahsustur Allah´ın selâmeti, Allah´ın rahmeti ve bereketleri senin üzerine olsun, ey Peygamber! Bizim de üzerimize ve Allah´ın salih kul­larının üzerine de selâm olsun Allah´dan başka hiç bir ilâh olmadığına ve Muhammed O´nun kulu ve Resulü olduğuna şahidlik ederim"

151- Kasım´dan güzel bir isnadla rivayet edildiğine göre denmiştir ki, Aişe (Radıyallahu Anha) bana öğreterek, bu Resûlüllah Sallallahu Aley­hi ve Sellem´in Teşehhüdüdür dedi:

[size="3"]"Ettehiyyâtü lillâhi vesselavâtü vettayyibâtü Esselâmü aleyke eyyii-hennebiyyu ve rahmetullâhi ve berekâtühu Esselâmü aleynâ ve aîâ ıbâdillâhi´s-sâlihîn Eşhedii en lâ ilahe illallah ve eşhedü enne muhamme-den abdühû ve rasûlühû"

Bu rivayette güzel bir fayda vardır ki, o da, peygamber Sallallahu Aley­hi ve Sellem´in teşehhüdü, bizim teşehhüdümüzün lâfzıdır

152- Abdurrahman ibni Ömer´den sahîh isnadlarla rivayet edildiği­ne göre, babası Ömer´in minberde insanlara teşehhüdü öğreterek şöyle dediğini işitmiştir: Teşehhüd için şunu deyiniz:

"Ettehiyyâtü lilâhi, ezzâkiyâtü lillâhi, etteyyibâtü´s-salavâtü lillâhi Esselâmü aleyke eyyühennebiyyu ve rahmetullâhi ve berekâtühu Esselâ­mü aleynâ ve ala ibâdi´lîâhissâlihîn Eşhedü en lâ ilahe illallah ve eşhedü enne nnuhammeden abduhû ve rasûlühû"

[size="3"](Mülk ve azamet Allah´a mahsustur, çok sevablar Allah´a mahsus­tur, tertemiz zikir ve ibadetler Allah´a mahsustur Allah´ın selâmı, rah­meti ve bereketleri senin üzerine olsun, ey peygamber! Selam bizim üze­rimize ve Allah´ın salih kulları üzerine olsun Allah´dan başka hiç bir ilâh olmadığına şahidlik ederim Ve yine şahidlik ederim ki, Muhammed O1-nun kuludur ve Resulüdür)"

153- Hazreti Aişe´den (Radıyallahu Anha) rivayet edildiğine göre, o teşehhüd ettiği zaman şöyle söylerdi:

"Ettehiyyâtüttayyibâtü´s-salavâtu´z-zâkiyâtu Hllâhi Eşhedü en lâ ilahe illallah ve enne muhammeden abduhû ve rasûlühû Esselâmü aleyke ey­yühennebiyyu ve rahmetullâhi ve berekâtühu Esselâmü aleynâ ve alâ ibâ-dillâhissâlihîn"

Diğer bir rivayete göre de; Hazreti Aişe´nin (Radıyallahu Anha) şöyle teşehhüd ettiği rivayeti de vardır:

[size="3"]"Ettehiyyâtüssalavâtü´ttayyibâtü´z-zâkiyâtü lillâhi Eşhedü en lâ ila­he illâllâhu vahdehûî lâ şerike leh Ve enne muhammeden abdühû ve re-sûlühu Esselâmü aleyke eyyühennebiyyu ve rahmetullâhi ve berekâtühu Esselâmü aleynâ ve ala ibâdillâhissâlihîn"

154- İbni Ömer´den (Radıyallahu Anhüma) yapılan rivayete göre, İbni Ömer teşehhüd ederek şöyle söylerdi:

"Bismillâhi, ettehiyyâtü lillâhi, essalavâtü lillâhi, ezzâkiyâtü lillâhi Esselâmü alennebiyyi ve rahmetullâhi ve berekâtühu Esselâmü aleynâ ve alâ ibâdillâhis´sâlihîn Şehidtü en lâ ilahe illallah Şehidtü enne muhammeden resûiüllah "[7] En iyisini Allah bilir

Bunlar teşehhüdün nevileridir Beyhakî demiştir ki, Resûiüllah Sal-İallahu Aleyhi ve Sellem´den sabit olan bu husustaki hadîsler üç tanedir: İbni Mes´ûd Hazretlerinin hadîsi, îbni Abbas Hazretlerinin hadîsi ve Ebû Musa Hazretlerinin hadîsi Bu, Beyhakî´nin sözüdür Ondan başkası da demiştir ki, bu üç hadîs sahihtir; ancak en sahihleri, İbni Mes´ûd Hazret­lerinin rivayet ettiği hadîstir

Bil ki, zikri geçen teşehhüdlerden herhangi biri ile teşehhüd yapılırsa caizdir İmamımız Şafi´î ve ondan başka alimler (Allah hepsinden razı olsun) böyle kabul etmişlerdir İmam Şafi´î Hazretlerine göre bu teşeh-hüdlerin en faziletlisi, İbni Abbas´ın (Radıyallahu Anhüma) hadîsidirÇün­kü onda (Mübârekât) sözü ziyadedir

Bu teşehhüdlerde genişlik ve muhayyerlik olmasından dolayı ravile-rin lâfızları değişik olmuştur En iyisini Allah bilir

En uygun olan, ilk üç teşehhüdden birini tam olarak okumaktır Aca­ba okunan bu teşehhüdün bir kısım lâfızlarım kaldırmak kifayet eder mi? Bu hususta tafsilât vardır:

Bilinmelidir ki, teşehhüdde geçen "Mübârekât, Salavât, Tayyibât, Zâkiyât" lâfızları sünnettir, şart değildir Eğer bunlar kaldırılarak: "Et-tihayyâtu lillâhi, esselâmü aleyke eyyühennebiyyu" sonuna kadar okun­muş olursa, bunun cevazında bizde muhalefet yoktur Fakat: "esselâmü aleyke eyyühennebiyyu" sonuna kadar okunması vacibdir; bundan hiç bir şey kaldırmak caiz değildir; yalnız: "Ve rahmetullâhi ve berekâtühu" lâfızları üzerinde alimlerimizin üç görüşü vardır:

1- Bu iki lâfızdan hiç birini kaldırmak caiz değildir ve bu görüş en sa­hîh olandır Çünkü hadîs-i şerifler bu lâfızlar üzerinde ittifak etmektedirler

2- İki lâfzı da kaldırmak caiz olur

3- "Berekâtuhu" lâfzının kaldırılması caizdir; "Rahmetullâhi" sözü­nün kaldırılması değil

Alimlerimizden Ebû Abbas b Süreye şöyle demiştir Teşehhüdü yalnız şu sözlerle ifade etmek caiz olur: "Ettehiyyâtü lillâhi Selâmün aleyke eyyühennebiyyu Selâmün aîâ ibâ-dilîâhissâlihîn Eşhedü en lâ ilahe illallah ve enne muhammeden resûiül­lah" Rivayetlerin çoğunda "El-Selâm = ESSELÂM" kelimesi, lamı ta­rifledir Bazı rivayetlerde ise (burada geçtiği gibi), lamı tarifsiz "Selâmün" şeklindedir Yani iki yerde lamı tarifli veya lamı tarifsiz geçer Bunların ikisi de caiz ise de, alimlerimize göre lamı tariflisi daha faziletlidir; çünkü bu rivayet daha çoktur ve harfler de bunda ziyade olduğundan ihtiyat bun­dadır

Tahiyyattan önce "Besmele" getirme işine gelince; "Neseî ve Beyha-kî sünenlerinde ve bu ikisinden başkasında "Besmele"nin isbatı merfu´ hadîs olarak bize rivayet edilmiştir Nitekim İbni Ömer´in teşehhüdünde geçmişti Fakat hadîs alimlerinden Buharı, Nese´î ve bunlardan başkası demiştir ki, besmeleyi ziyade olarak söylemek, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´den sahîh olarak sabit olmuş değildir Bunun içindir ki, alimle­rimizin çoğunluğu, teşehhüdde "Besmele" getirmek müstahab değildir, demişlerdir Bir kısım alimlerimiz de müstahab olur, demişlerdir Muh­tar olan, besmeleyi getirmemektir; çünkü teşehhüdü rivayet eden asha­bın çoğunluğu, besmeleyi rivayet etmemişlerdir

Bil ki, teşehhüd duası okunurken, sıra üzere okumak (kelimelerin ye­rini değiştirmemek) müstahabdır; vacib değildir Alimlerin çoğunluğuna göre, muhtar olan sahîh mezhebde, bir kısım kelimeleri bir kısmı üzerine takdim etmek caizdir îmam Şafi´î (Allah ona rahmet etsin), ÜMM kita­bında böyle kaydetmiştir Fakat, Fatiha lâfızlarında olduğu gibi, bunda da caiz olmaz, diyen olmuştur Ancak bazı rivayetlerde, Besmelenin Şe-hâdet lafzı üzerine takdîm edilmiş olması, işin cevazına delâlet eder Ni­tekim daha önce geçtiği üzere bazı rivayetlerde de, Besmele sonraya bıra­kılmıştır

Fatiha sûresi ise, lâfız ve tertib bakımından da mu´cizdir; onun lâfız­larının yerini değiştirmek caiz olmaz Bir de, arabca okumasını bilen kimse için, yabancı dil ile teşehhüd yapmak caiz değildir Arabca okuyamayan kimse, kendi lisanı ile okur ve İftitah tekbîri bahsinde belirtiğimiz gibi, arabcasını öğrenir

Teşehhüdün gizli okunması, müslümanların icmaına binaen sünnettir

155- Abdullah b Mes´ud´dan (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:

[size="3"]"Teşehhüdü gizli okumak, sünnettendir "

Teşehhüdden Sonra Peygamber Sallallahu Aleyhi Ve Sellem´e Salât Getirmek


Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem´e son teşehhüdden sonra "SALÂT" getirmek (ona rahmet duasında bulunmak), Şafi´î mezhebinde vacibdir; eğer bu teşehhüdde okunmazsa, namaz sahîh olmaz Fakat sa­hîh ve meşhur mezhebe göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem´in Âl-i (ailesi) üzerine Salât getirmek vacib değildir; müstehabdir Bazı imam­larımız da demişlerdir ki, bu da vacibdir

En faziletli "Salât" duası şöyle demektir:

"AUâhümme salli aîâ muhammedin abdike ve resûlike´n-nebiyyi´l-ümmiyyi ve alâ âli muhammedin ve ezvâcihi ve zürriyyetihi ve kemâ sal-leyte aîâ ibrâhîme ve alâ âl~i ibrahim ve bârik alâ muhammedin ennebiyyi´l-ümmiyyi ve alâ âli muhammedin ve ezvâcihi ve zürriyyetihi kemâ barekte alâ ibrâhîme ve alâ âl-i ibrâhîme fi´1-âîemîne inneke hamîdün mecîd"

[size="3"](Allah´ım! Ümmî olan kulun ve Peygamberin, Resulün Muhammed´e rahmet et Hazreti İbrahim´e ve ftl´ine rahmet ettiğin gibi, Muhammed´in de âl´ine, zevcelerine ve zürriyyetine rahmet et Ümmî Peygamberin Mu­hammed´e, Muhammedin âl´ine, zevcelerine, zürriyyetine, bütün alemler­de İbrahim´e ve İbrahim´in âline bereket verdiğin gibi bereket ver Muhak­kak ki Sen, hamd edilmeye lâyıksın, şeref ve kerem sahibisin)"

Bu şekildeki "Salât", Buharî ve Müslim´in Sahîh´lerinde, Kâ´b b Üc-re´den, Ücre de Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´den rivayet etmek suretiyle bize intikal etmiştir; ancak bu rivayetin bir kısmı, sahîh olarak Kâ´b hazretlerinden başkasından değişik lâfızlarla rivayet edilmiştir Bu­na dair geniş bilgi, "Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem´e "Salât" getirmek bölümünde verilecektir; yüce Allah dilerse En iyisini Allah bilir

Getirilmesi vacib olan salât: "Allâhümme salîi ale´n-nebiyyi" sözüdür İnsan dilerse:

"Sallallâhu alâ muhammedin"

der İsterse:

"Sallallâhu alâ resûlihi" veya Sallallâhu ale´n-nebiyyi der Bizde şu görüşler vardır: Birincisi,

"AHâhümme salli alâ muhammedin" sözünden başkası caiz olmaz İkincisi,

"Ve sallallâhu alâ ahmede"

söylemek caiz olur

Üçüncüsü,

"Saliaîlâhu aley" de söylenebilir En doğrusunu Allah bilir

Birinci oturuşta (teşehhüdde), Peygamber Sallallâhu Aleyhi ve Sellem´e Salât getirmek ittifakla vacib değildir, (Hanefî mezhebinde mekruhtur ve okunursa, kıyam tehir edildiğinden sehiv secdesi gerekir Hanefî mezhebin­de, bilindiği gibi teşehhüd lâfızları da başka rivayete binaen değişiktir) Şafi´î mezhebinde, birinci oturuşta teşehhüdden sonra Peygambere Salât getirmek, müstahab olup olmayacağı üzerinde iki görüş vardır Sahîh olan birinci görüşe göre, Peygambere Salât getirmek müstahab olur; fakat âl´ine müstahab olmaz İkinci görüşe göre, Peygamberin âl´ine de Salât getir­mek müstahab olur Bize göre birinci teşehhüdde dua okumak müstahab olmaz; mekruh olur, alimlerimiz demiştir Çünkü birinci oturuşta hafiflik esastır; ikinci oturuş böyle değildir, uzatılması gereklidir En doğrusunu Allah bilir

Son Teşehhüd´den Sonra Dua Okumak


Bil ki, son teşehhüd´den sonra dua okumak, ihtilafsız olarak meşrû´dur

[size="3"]156- Abdullah ibni Mes´ûd´dan (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallâhu Aleyhi ve Sellem, ona teşehhüdü öğrettikten sonra, sonunda şöyle buyurdu: "Sonra istenen dua yapılır" Buharî´nin başka bir rivayetinde: "Dilerse dua yapar?´? şeklindedir Müslim´in de bir rivayetinde: "Sonra, dileklerden istediğini seçerek dua yapsın" ifadesi vardır

Bil ki, bu dua müstahabdır; vacib değildir İmam oİmayan kimse için, bu duayı uzatmak müstahab olur; Kişi, ahiret ve dünya işlerinden dileyip dua eder İnsan, rivayet edilen duaları okuyabildiği gibi, dizmiş olduğu sözlerle de dua edebilir; ancak rivayet edilen duaları okumak daha faziletli­dir Rivayet edilen dualar, çeşitli ülkelere göre değişiktir Biz burada en faziletli olanı gösteriyoruz ki, o da Buharî ve Müslim´de rivayet edilen şu hadîs bunlardan biridir:

157- Ebû Hüreyre´den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre de­miştir ki, Resûlüllah Sallallâhu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:

"Sizden biriniz, son teşehhüdü tamamladığı zaman, dört şeyden Al­lah´a sığınsın: Cehennem azabından, kabir azabından, hayâtın ve ölümün fitnesinden, kör deccal´m şerrinden" Bunu Müslim, çok değişik riva­yet yollan ile tesbit etmiştir Bunlardan bir rivayet de şöyle:

"Sizden biriniz teşehhüd yaptığı zaman, Allah´a sığınarak şöyle desin:

"Allâhümme innî eûzü bike min azâbi cehenneme ve min azâbi´î-kabri ve mine´i-mahyâ ve´1-memâti ve min şerri fitneti´l-mesîhi´d-deccâli"

[size="3"](Allah´ım! Cehennem azabından, kabir azabından, hayatın ve ölümün fitnesinden, kör Deccal´in fitnesinin şerrinden Sana sığınırım"

158- Hazreti Aişe´den (Radıyall´ahu Anha) rivayet edildiğine göre, Pey­gamber Sallallâhu Aleyhi ve Sellerrı getirmiş olduğu "Salât" da şöyle dua ederdi:

"Allâhümme innî eûzü bike miti azâbi´l-kabri ve eûzü bike min fitneti´l-mesfhi´d-deccâli ve eûzü bike min Ifitneti´l-mahyâ ve´1-memâti Ailâhüm-me innî eûzü bike mine´1-me´ seitıi ve´1-mağremi"

[size="3"](Allah´ım! Kabir azabından ben Sana sığınırım, kör Deccal´in fitne­sinden Sana sığınırım, hayatın ve Ölümün fitnesinden Sana sığınırım Allah´im! Günahdan ve borçtan ben Sana sığınırım "

159-Hazreti Âli´den (Radıyallahu ânh) rivayet edildiğine göre Resû-Iüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem namaz kıldığı zaman, teşehhüd ile se­lâm arasında son olarak şunu söylerdi:

"Allâhümmeğfir îîmâ kaddemtü ve mâ ahhartü ve mâ esrertü ve mâ a´lentü ve mâ esrertü ve mâ ente a´lemu bihi mirim Ente´l-mukaddimu ve ente´l-muahhiru lâilâhe illâ ente"

[size="3"](Allah´ım! İşlediğini ve işleyeceğim,; gizli ve aşikâre yaptığım, aşırı git­tiğim ve benden daha iyi bildiğin kusurlarımı bağışla İleri götürüp yük­selten ve geri bırakıp hor1 yapansın Senilen başka hiç bir ilâh yoktur)

160- Abdullah b Ami; b El As yoluyla Ebû Bekir Es-Sıcldîk´dan (Ra­dıyallahu Anhüm) Resûliîllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´e şöyle dediği­ni rivayet ettik: Bana bir iiua öğret ki, ben namazımda onunla dua ede­yim Peygamber, şöyle söyle dedi:

´´Allahümme inni zalemtü nefsî zulmen kesîren ve lâ yağfiru ´z-zünûbe illâ ente Fağfir lîmağfireten rrıin mdikej verhamniinneke ente´l-ğafûru´r-rahîm"

[size="3"](Allah´ım! Ben, nefsime çok büyük zulüm yaptım Senden başkası da günahları bağışlayamaz Katından bana mağfiret buyur ve bana merha­met et Muhakkak ki Sen çok bağışlayansın çok merhamet edensin?

Buharî, Beyhakî ve bunlardan başk;a imamlar, namazın sonunda bu hadîs ile dua yapılması hükmüne vardılar ki, bu güzel bir istidlaldir Çünkü Hazreti Ebu Bekir´in (Radıyallahu Anh): "Namazımda yapacağım dua" sözü, namazın tümüne şamil olur ve naımazda duanın yeri de bu teşeh-hüdden sonradır

161- Ebû Salih Zekvan´dan, o da bir sahabîden rivayet ettiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem bir adama sordu:

"Namazda nasıl söylersin (dua edersin)?" Adam cevab verdi: - Teşehhüd ederim ve şöyle derim:

"Allâhümme innî es´elüke´l-cennete ve eûzü bike minennâri

O kadar var ki, ben senin fısıldaman gibi ve Muaz´m fısıldaması gibi güzel yapamıyorum Bunun üzerine Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdu:

[size="3"]"Cennet ile cehennem arasında fısıltı yap (Cenneti iste ve Cehennemden Allah´a sığın)" En doğrusunu Allah bilir

Her yerde yapılması müstahab olan dua şudur:

´ ´Allah ümme innî es ´elüke ´-afve ve ´1-âfiyete Allah ümme innî es ´elüke?l-hüdâ ve´t-tükâ ve´l-afâfe velğına

(Allah´ım, Senden afv ve afiyet isterim Allah´ım, Senden hidayet, tak­va, kanaat ve nefis zenginliği isterim) En doğrusunu Allah bilir

Namazdan Çıkmak İçin Selam Vermek


Bil ki, namazdan çıkmak için selâm vermek, namazın rükünlerinden bir rükündür ve namazın farzlarından bir farzdır; selâmsız namaz sahîh olmaz Bu hüküm, Şafi´î´nin, İmam Malik´in, İmam Ahmed´in, ilk ve son devir alimler çoğunluğunun mezhebidir (Hanefî mezhebinde ise selâm, namazdan bir rükün değil, vacibdir) Sahîh ve meşhur hadîsler bunu, böyle­ce açıklıyor Bil ki, selâmda en mükemmel olan sağa şöyle demektir:

"Esselâmu Aleyküm veRahmetullahi", sol tarafa da: "Esselâmu Aley-küm ve Rahmetullahi"

Bu şekildeki selâm sözüne,

"Ve berekâtühû"

kelimesini ilâve etmek müstahab olmaz; çünkü Peygamber Sallallahu Aley­hi ve Sellem´den meşhur olarak rivayet edilene aykırı düşer Her ne ka­dar Ebû Davud´un rivayetinde bu ilâve varsa ve bunu alimlerimizden de çoğu söylemişlerse de hadîs şazdır, bizim başta söylediğimiz meşhurdur En doğrusunu Allah bilir

Namaz kılan kimse, ister imam olsun, ister imama uyan olsun, ister yalnız başına bulunsun, ister az cemaate imam olsun, ister farz namaz kılsın, ister nafile namaz kılsın, bütün bunlarda yukarda anlattığımız gi­bi, sağa ve sola başını çevirerek iki selâm verir Ancak vacib olan bir se­lâmdır, ikinci selâm sünnettir Eğer bu ikinci selâmı terk ederse, ona za­rar vermez Sonra selâm lâfzından vacib olan "Esselâmu Aleyküm" de­mektir Eğer: "Selâmun Aleyküm" demiş olursa sahîh olan görüşe göre kifayet etmez Eğer: "Aleykümüsselâm" derse sahîh olan görüşe göre ca­izdir

Eğer: "Esselâmu Aleyke", yahud: "Selâmî Aleyke", yahud: "Selâ­mı Aleyküm", yahud: "SelâmuIIahi Aleyküm", yahud tenvinsiz: "Selâ-mu Aleyküm", yahud: "Esselâmu aleyhim" söylerse, ihtilafsız bunlarla namaz caiz olmaz Eğer bilerek ve kasden bunu yaparsa namazı ihtilafsız batıl olur; yalnız: "Esselâmu Aleyhim" sözü ile namazı batıl olmaz; çün­kü bu bir duadır Fakat yanılarak bunlardan birini söylerse, namaz batıl olmaz; ancak yeniden doğru selâm vermesi gerekir

Eğer imam yalnız bir selâm verse de, imama uyan iki selâm yapmış olsa, alimlerimizden Kadı Ebû Taybe Et-Taberî ve bundan başkası de­mişlerdir ki, imam selâm verdikten sonra, ona uyanlar serbestirler İster­lerse hemen selâm verirler ve isterlerse, dua için oturmayı istedikleri kadar uzatabilirler Daha doğrusunu Allah bilir


İnsan Namazda İken, Kendisi İle Konuşan Kimseye Söylenecek Zikirler


162- Sehl bSa´d Es-Sâ´idî´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:

"Kime ki, başkasını uyarma zorunluğu, namazı içinde hasıl olursa, şöyle desin: SÜBHÂNELLAH (Allah noksanlıklardan münezzehtir)

Sahîh bir rivayet de şöyle: "Uyarma zorunluğu size geldiği zaman, er­kekler teşbih yapsın (Sübhânellah, desin), kadınlarda el çarpsın"

[size="3"]Bir rivayette de: "Tesbîh erkekler için, el çarpmak kadınlar içindir" şeklindedir (Yanilan bir imamı uyarmak veya önemli bir hal dolayısı ile namaz dışında bulunan bir kimseyi ikaz etmek için, namaz kılmakta olan erkek "Sübhânellah" der, kadın ise, bir elinin içi ile diğer elinin dışına vurarak ses çıkarır ki, buna "Tasfîk" denilir

Namazdan Sonraki Dualar Ve Zikirler


Namazdan sonra zikir (tesbîh) yapmanın müstahab olduğunda alim­ler birlik olmuşlardır Bu hususta çeşitli ve çok sahîh hadîsler vardır Biz bunlardan en önemli olanları anlatacağız:

163- Ebû Ümame´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, de­miştir ki, Resûlüllah Saallallahu Aleyhi ve Sellem´e soruldu: Hangi dua daha çabuk kabul olunur? Şöyle buyurdular:

[size="3"]"Gecenin son vaktinde ve farz namazların arkasında (yapılan dua­lar)"

164- İbni Abbas´dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

"Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´in namazının son bulduğunu Tekbîr ile (teşbih ve zikir yapmasıyla) anlardım" Yine Buharî ve Müs­lim´in Sahihlerinde İbni Abbas´dan (Radıyallahu Anhüma) bir rivayet de

şöyle:

[size="3"]"İnsanlar, farz namazdan ayrıldıkları zaman zikirle sesi yükseltmek, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´in devrinde idi" Yine İbni Abbas (radıyallahu Anhüma) demiştir: "Ben, bu zikri işittiğim zaman, namazı tamamladıklarını bilirdim"

165- Sevban´dan (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, şöyle de­miştir:

"Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem namazını tamamladığı zaman üç defa istiğfar ederek "Estağfirullah" (Allah´tan mağfiret dilerim) diyerek" şöyle buyururdu:

"Allâhümme ente´s-seiâmu ve minke´s-selâm, tebârekte yâ ze´I-celâli ve´I-ikrâm"

(Allah´ım, Sen afattan selâmet üz resin ve selâmet de Sendendir Ey Celâl ve ikram sahibi, Sen noksanlıklardan münezzehsin)

Bu hadîsin ravilerinden olan Evza´î´ye denildi ki, istiğfar nasıl olur? Cevab olarak, şöyle söylersin, dedi:

[size="3"]"Estağfirullâhe, estağfirullâhe" (Allah´dan mağfiret dilerim, Allah´dan mağfiret dilerim)

166- Muğîre ibni Şu´be´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, namazı bitirip selâm verdiği zaman şöyle derdi:

La ilahe illâllâhu vahdehû, lâ şerike lehu Lehu´l-müîkü ve lehü´l-hamdü ve hüve alâ külli şey´in kadir Aîlâhümme la mâni´a Uma a ´teyte ve lâ mu´tıye limâ mene´te ve lâ yenfa´u zelceddi minke´l-ceddü" zelceddi minke´l-ceddü"

[size="3"](Allah´dan başka hiç bir ilâh yoktur, yalnız O vardır, O´nun ortağı yoktur Mülk O´nundur, hamd O´na mahsustur O her şeye kadirdir Al­lah´ım! Senin verdiğini engelleyen yoktur ve vermediğim de verecek kim­se yoktur Güçlüye hiç bir şey fayda vermez; güç ancak sendedir "

167- Abdullah ibni Zübeyr´den (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildi­ğine göre, Peygamber efendimiz selâm verince her namaz arkasında şöy­le derdi:

[size="3"]"Lâ ilahe illâllâhu vahdehû lâ şerike lehu Lehu´l-mülkü ve îehu´î-hamdü ve hüve alâ külli şey´in kadir Lâ havle ve lâ kuvvete illâ biîlâh Lâ ilahe illâllâhu ve lâ na ´büdu illâ iyyâhu lehunni´metü ve´l-fadlü ve îehussenâu´İ-hasenü lâ ilahe illâllâhu muhlisine lehu´d-dîne ve lev kerihe´î-kâfirûn (Allah´dan başka hiç bir ilâh yoktur; yalnız O vardır O´nun ortağı yoktur Mülk O´nundur, hamd O´na mahsustur O her şeye kadirdir İbâ­detlere güç yetirmek, günahlardan korunmak ancak Allah´ın kuvveti ile­dir Allah´dan başka hiç bir ilâh yoktur ve ancak O´na ibadet ederiz Nî-met ve ihsan O´nundur Güzel övgü O´na mahsustur Allah´dan başka hiç bir ilâh yoktur; kâfirler hoşlanmasa dahi, biz ibâdeti Allah´a has kı­larız (ve bu tevhid sözünü söyleriz)" İbni Zübeyr demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, her namazın arkasında bunları söyler, tesbîh (tehlîl) yapardı

168- Ebû Hüreyre´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Mu­hacirlerin fukarası, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´e gelip dediler ki: Mal varlığı olan zenginler, yüksek dereceleri ve cennetin tükenmez nî-metlerini alıp götürdüler (biz fakirlerin hali ne olacak?) onlar, bizim gibi namaz kılıyorlar, oruç tuttuğumuz gibi oruç tutuyorlar Üstelik onların maldan ötürü faziletleri var: Malları ile hac yapıyorlar, ömre yapıyorlar, cihad yapıyorlar, sadaka veriyorlar Peygamber efendimiz (onlara) bu­yurdu:

"Size bir şey öğreteyim mi ki, onunla sizi geçenlere ulaşasımz, onunla sizden sonrakileri gecesiniz ve sizden daha faziletli bir kimse olmasın; an­cak sizin gibi yapan müstesna?" Ashab dediler ki, evet (bize öğret) ya Resûlellah! Peygamber efendimiz buyurdu: "Her namazın arkasında otuz üç defa tesbîh yaparsınız (Sübhânellah, dersiniz), tahmîd edersiniz (Elham-dü lillah, dersiniz), tekbîr getirirsiniz (Allahu Ekber, dersiniz)"

Bu zikrin keyfiyetinden, Ebû Hüreyre´den rivayet eden Ebû Salih´e sorulduğu zaman dedi ki: şöyle söylenerek tesbîh yapılır:

"Sübhânellâh",

"Elhamdülillah",

"Allâhu ekber"

[size="3"]tâ bunlardan her biri otuzüç defa oluncaya kadar

169- Kâ´b ibni Ücre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´den riva­yet ettiğine göre, Peygamber efendimiz buyurdu:

"Arka arkaya söylenecek kelimeler vardır ki, farz namazların sonun­da bunları söyleyen yahud bunları yapan mahrum kalmaz Bunlarda otuzüç tesbîh (sübhânellah), otuzüç tahmîd (Elhamdü lillâh) ve otuzdört tekbîr (Allâhu Ekber) dir"[23]

170- Ebû Hüreyre (radıyallahu Anh) Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´den rivayet ettiğine göre, Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuş­tur:

"Her namazın arkasında kim otuz üç defa Allah´ı tesbîh eder (Sübhâ­nellah, der), otuzüç defa Allah´a hamd eder (Elhamdü lillâh, der), otuzüç defa Allah´ı tekbîr eder (Allâhu Ekber, der) ve

"Lâ İlahe îîaîlâhu Vahdehü Lâ Şerîke lehu, Lehuîmülkü ve Lehulham-dü ve Hüve Alâ Külli Şey´in Kadîr"

sözü ile yüzü tamamlarsa, günahları deniz köpüğü kadar dahi olsa, onlar bağışlanır "[24]

171- Sa´d b Ebî Vakkas (Radıyallahu Anh) dan rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Seliem namaz arkasında şu sözlerle Al­lah´a sığınırdı:

"Allâhümme innî eûzü bike mine´l-cübni ve eûzü bike en uredde ilâ erzeü´İ-umuri ve eûzü bike min fitneti´d-dünyâ ve eûzü bike min azâbi´l-kabri"

(Allah´ım! Korkaklıktan Sana sığınırını, erzeli ömre (kocalma haline) düşürülmemden Sana sığınırım, dünyanın fitnesinden Sana sığınırım, kabir azabından sana sığınırım"[25]

172- Abdullah ibni Ömer´den, o da Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem´den rivayet ettiğine göre, Hazreti Peygamber şöyle buyurdu:

"İki haslet yahud iki huy vardır ki, bunlara devam eden müslüman bir kul cennete girer Bu iki şey kolaydır; fakat bunları yapan azdır: Her namazın arkasında Allah Tealâ´yi on defa tesbîh eder, on defa hamd eder, on defa tekbîr getirir ki, (bir vakit namazda otuz tesbîh ve beş vakit namaz itibariyle) bunların tümü dil ile yüz ellidir Sevab tartısında ise (bir haseneye on sevab itibariyle), bin beşyüzdür Ayrıca yatağına girdiği zaman otuz dört tekbir yapar (Alİahu Ekber, der), otuz üç defa hamd eder (elhamdü lillâh, der), otuz üç defa tesbîh yapar (sübhânellah, der) Bunlar da dilde yüzdür; fakat tartıda (bire on sevab hesabı ile) bindir"

Ravi der ki, ben, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem´in parmaklan ile bu teşbihleri saydığım gördüm Ashab sordular:

- Ya Resûlallah! Bunlar nasıl olur kolaydır da, bunları yapan azdır? Buyurdular : "Sizden birine uykusu vaktinde şeytan gelir de bunları söy­lemeden önce onu uyutur Bir de ona namazında gelir de, bunları söyle­meden önce ona bir işi hatırlatır (ve o iş için bunları terk eder)"[26]

173- Ukbe ibni Âmir´dan (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre demiştir ki, "Her namazın arkasında Muavvizeteyn (Felâk ve Nâs) sûreleri­ni okumamı Resûlüllah sallallahu Aleyhi ve Seliem bana emretti"

Ebû Davud´un diğer bir rivayetinde de, "Muavvizat" sûrelereni okuma­mı bana emretti, şeklindedir ki, bundan "Kul Hüvellâhu Ahad, Kul Eûzü birabbilfelak ve Kul E´ûzü birabbinnâs" sûrelerinin kasdedildiği anlaşıl­maktadır [27]

174- Mu´az´dan (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallaîlahu Aleyhi ve Seliem Muaz´ın elinden tutarak buyurdu: "Ey Mu´az, vallahi seni seviyorum Ey Mu´az, sana tavsiye ediyorum ki, her namazın arkasında şunu söylemeyi asla terk etmeyesin:

"Allâhümme e´innî alâ zikrike ve şukrike ve hüsni ibâdetike"

(Allah´ım! Seni anmaya, Sana şükretmeye ve Sana güzel ibâdet etmeye bana yardım et)[28]

175- Enes´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre demiştir ki, "Resûlüllah sallallahu Aleyhi ve Sellem, namazım tamamladığı zaman, sağ eliyle yüzünü meshederdi (sıvardı) sonra buyururdu:

"Eşhedü en lâ ilahe illâllahu errahmânü errahîmu Allâhümme ezhib anni´î-hemme ve´l-hazene"

(Rahman ve Rahim olan Allah "dan başka hiç bir ilâh olmadığına şahid-lik ederim Allah´ım! Benden üzüntü ve kederi gider)"[29]

176- Ebû Ümâme´den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:

"Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem´in kıldığı farz ve nafile namaz­ları arkasında ona her yaklaştığım zaman şöyle dediğini işitmişimdir:

"Allâhümmeğfir lîzünûbî ve hatâyâyne küllehâ Allâhümme en´işnî vecburnî vehdinîlisâlihi´l-a´mâli ve´I-ahlâki innehû lâ yehdı Hsâlihihâ ve lâ yesrifu seyyiehâ illâ ente"

(Allah´ım! Günahlarımı ve kusurlarımı, hepsini bağışla Allah´ım! Beni yükselt ve halimi düzelt ve beni iyi işlere, iyi ahlâka ilet Çünkü Senden başkası iyi işlere iletemez ve kötü işlerden alıkoyamaz´´[30]

177- Ebû Sa´îd El-Hudrî´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki: "Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem namazını bitirince, bilemiyorum, selâm vermeden önce yahud selâm verdikten sonra, şöyle derdi:

"Sübhâne rabbike rabbi´l-ızzeti amma yesıfûn ve selâmün ale´l-murselîn ve´1-hamdü Iillâhi rabbi´l-âlemin"

(Aziz olan senin Rabbm, müşriklerin yaptıkları (kötü) vasıflardan mü­nezzehtir, peygamberlere selâm olsun, alemlerin Rabbine hamd ol­sun)"[31]

178- Enes´den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: "Peygamber sallallahu Aleyhi ve Sellem namazdan ayrılınca şöyle söylerdi:

"Alîahümmec´al hayre umarî âhirahu ve hayre amelîhavâtimehu vec´al hayre eyyamı yevme elkâke"

(Allah´ım, ömrümün sonunu, ömrümün hayırlısı yap; işlerimin sonunu, işimin hayırlısı yap; günlerimizin en hayırlısını da, Sana kavuştuğum gün yap "[32]

179- Ebû Bekre´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre: "Nama­zın arkasında, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle söylerdi:

"Allâhümme innî eüzü bike mine´l-küfri ve´1-fakri ve azâbi´l-kabri" (Allah´ım! Küfürden, fakirlikten ve kabir azabından Sana sığınırım"[33]

180- Zayıf bir isnadla Fedale b Ubeydullah´dan rivayet edildiğine göre demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu aleyhi ye Sellem şöyle buyurdu:

"Sizden biriniz namaz kılınca (sonunda), Allah´a hamd ve övgü getir­sin Sonra Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem´e "Salât" getirsin Sonra dilediği şeyi istesin (dua yapsın)"[34]

Sabah Namazından Sonra Allah´ı Teâlâyı Zikretmek


Bil ki, gündüz yapılan zikir vakitlerinin en şereflisi, sabah namazından sonra yapılan zikirdir

181- Enes´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre demiştir ki, Resûlüllah Sallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:

"Kim sabah namazını cemaatla kıldıktan sonra oturur da, güneş do­ğuncaya kadar Allah´ı zikreder sonra (kerahet vakti çıktıktan sonra) iki rekât namaz kılarsa, tam bir hac ve ömre sevabı gibi olur, tam, tam?[35]

182- Ebû Zer´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur:

"Kim, sabah namazının sonunda dünya kelâmı yapmadan, iki ayağını bükerek şunları on kez söylerse

"Lâ ilahe illallâhu vahdehû lâ şerîke lehu, lehu´l-mülkü ve Jehu´J-hamdü yuhyî ve yümîtü ve hüve alâ külli şey´in kadîr"

(Allah´tan başka ilâh yoktur O birdir ve eşi yoktur Mülk O´nundur ve ha m d O´nundur Diriltir ve öldürür ve O her şeye muktedirdir) ona

on sevab yazılır, ondan on günah silinir, son derece yükseltilir ve o günü her nahoş şeyden güvencede olur, şeytandan korunur, Allah´a ortak koş­mak günahından başka hiç bir günahın da ona kavuşması uygun düşmez (Çünkü Allah´, şirkten başka günahları dilediğinde bağışlar Şirk ise, tevbe ve istiğfar ile bağışlanır)"[36]

183- Ashabdan Müslim bEl-Haris Et-Temîmî´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallahu Aleyhi ve Sellem ona fısıldaya­rak şöyle dedi:

"Akşam namazını bitirdiğin zaman yedi kez:

"Allâhümme ecirnî minennâr"

(Allah´ım, beni ateşten koru) söyle Zira sen bunu söyleyip de o gecende ölürsen, ateşten kurtuluş sana vacib olur Sabah namazını kıldığın zaman yine aynı şeyi söyle Zira sen, o gündüzünde ölürsen, ateşten kurtuluş sana vacib olur"[37]

184- Ümmü Seleme (radıyallahu Anha) validemizden rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:

"Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem sabah namazını kılınca şöyle derdi:

"Allâhümme es´elüke ilmen nâfi´an ve amelen mütekabbelen ve nzkan tayyiben"

(Allah´ım! Senden faydalı ilim, makbul amel ve helâl nzık isterim)[38]

185- Suheyb´den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki; Resûlüllah sallahu Aleyhi ve Sellem, sabah namazından sonra bir şey söyle­yerek dudaklarını kıpırdatırdı Ben sordum: Ya Resûlallah, bu söylemekte olduğun nedir? cevab olarak

"Allâhümme bike uhâvilü ve bike usâviîü ve bike ukâtilü" (Allah´ım! İşlerimin düzelmesini senden isterim, Seninle korunurum ve Senin kudretinle cihad yaparım)[39] "Bu belirttiğim manada hadîsler çoktur Bundan sonra gelecek olan bölümde, gündüzün ilk vaktinde söyle­necek zikirler, gözlerin aydın olacağı dualardır, lnşaallah Tealâ

Muhammed Beğavi´nin "Şerhu´s-Sünne" adlı eserinden rivayet ettiği­mize göre, Alkame İbni Kays demiştir ki: Sabah namazından sonra alimin uyumasından dolayı arz, Allah´a şikâyette bulunur, diye bize nakledil­miştir

[1] Buhârî Müslim Ebû Dâvud Tirmizî Nesâî

[2] Müslim Ebû Dâvud Tirmizî Nesâî

[3] Müslim Ebû Dâvud Nesâî

[4] Beyhakî

[5] Muvatta´ Sünen-i Beyhakî Sahih isnadla

[6] Muvatta´ Sünen-i Beyhakî İmam-ı Şafii Hâkim, Sahih isnadla

[7] Muvatta´ Sünen-i Beyhakî Sahih bir İsnadla

[8] Ebû Dâvud Tirmizî Beyhakî

Tirmizî demiştir ki, bu hasen bîr hadîstir Hakim de, sahîhdir, demiştir Bir sahabî, "Şu sünnettendir" dediği zaman, "Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdu" manasında olur Rütbe bakımından farkları varsa da, her ikisi de sünnettir Birincisine "Mevkuf", diğe­rine de "Merfû" denilir) Muhtar olan sahîh mezheb budur Fıkıh alimlerinden, hadîs, usûl ve kelâm alimlerinden ibaret çoğunluk bu görüş üzerindedir Aşikâre okunarak teşehhüd ya­pılması mekruhtur; namaz batıl olmaz ve sehiv (yanılma) secdesi de gerekmez

[9] Buhârî Müslim Ebû Dâvud Tirmizî Nesâî

[10] Buhârî Müslim

[11] Buhârî Müslim Ebü Dâvud Nesâî

[12] Buhârî Müslim Ebû Dâvud Nesâî

[13] Müslim Tirmizî

[14] Buhârî Müslim Tirmizî Nesâî

[15] Ebû Dâvud İbn-i Mâce

[16] Buhârî Müslim Muvatta´ Ebû Dâvud Nesâî

[17] Tirmizî Hadis Hasen´dir Nesâî

[18] Buhârî Müslim

[19] Müslim Ebû Dâvud Tirmizî Nesâî

[20] Buharı Müslim Ebû Dâvud Nesâî

[21] Müslim Ebû Dâvud Nesâî

[22] Buhârî Müslim Muvatta´ Ebû Dâvud

[23] Müslim Tirmizî Nesâî

[24] Müslim

[25] Buharî Tirmizî Nesâî

[26] Ebû Dâvud Tirmizî Nesâî(Bu hadîsin isnadı sa­hihtir)

[27] Ebü Dâvud Tirmizî Nesâî Ahmed b Hanbel İbn-i Hibbân îbn-i Sünnî

[28] Ebû Dâvud Nesâî Hâkim Ahmed b Hanbel

[29] İbn-i Sünnî

[30] İbn-i Sünnî

[31] İbn-i Sünnî

[32] İbn-i Sünnî

[33] İbn-i Sünnî

[34] İbn-i Sünnî Ahmedb Hanbel Ebû Dâvud Tirmizî

[35] Tirmizî (Tirmizî demiştir ki, buhasen bir hadistir)

[36] Tirmizî

[37] Ebû Dâvud Nesâî İbn-i Hibbân

[38] Ahmed b Hanbel İbn-i Mâce Ibn-i Sünnî Nesâî

[39] İbn-i Sünnî