Diyaliz Nedir - Diyaliz- Böbrek Yetmezliği

Böbrekler insanlarda genellikle iki adet olup arkada bel omurlarının yanında her iki taraftadırBoyu yaklaşık 12 cm,eni 6cm, kalınlığı3cm,ağırlığı 150gr civarındadırBöbreğin temel görevi idrar oluşturmaktadır


Böbrek kalp tarafından pompalanan kanı alarak glomerüllerden geçirir ve idrar oluşturur Böbrek idrar yapımı, sayesinde; alınan gıdaların sindirilmesi sırasında açığa çıkan zehirli maddelerin ve fazla suyun uzaklaştırmasını sağlarBöbrekler ayrıca renin hormonu sayesinde kan basıncının kontrolünde, eritropoetin hormonu sayesinde kan hücrelerinin üretiminde ve kalsiyum fosfor dengesini düzenleyerek kemik ****bolizmasında etkilidir Böbrek fonksiyonlarının % 80 - 90'nı kaybetmiş olan hastalarda diyaliz tedavisine başlanmalıdır

Diyaliz Tedavisi İki Şekilde Uygulanır

Hemodiyaliz: Hasta kanının damardan alınarak özel makineler kullanılarak temizlenip tekrar hastaya verilmesi sistemidir Hastanın ihtiyacına göre bir veya üç defa uygulanır
Periton Diyalizi: Hastanın karın boşluğuna verilen sıvıya atık maddelerin geçmesi ve daha sonra bu sıvının boşaltılması esasına dayanır Bu işlem için makineye ihtiyaç yoktur

Diyaliz Tedavisi Gereken Hastalar
- Böbrek fonksiyonlarının % 80 - 90'nı kaybetmiş hastalarda
- Böbrek yetmezliğine bağlı tedavisi önlenemeyen kusma,
- Tedaviye cevapsız sıvı fazlalığı
- Böbrek yetmezliğine bağlı kanama eğilimi,
- Böbrek yetmezliğine bağlı bilinç bulanağı
- Böbrek yetmezliğine bağlı perikardit
Hemodiyaliz uygulamadan önce bir hazırlık aşaması vardır Hasta kanını alıp makineye vermek için büyük bir damar yolu gereklidir Bu amaçla hastanın atardamarı ve toplardamarı cerrahi olarak birleştirilir Buna Arterio-Venöz Fistül denir Ancak acil şartlarda diyaliz uygulanacaksa damar içi kateterizasyon uygulanır
Böbrek Yetmezliğinde Belirtiler
Böbrek yetmezliğinde yakınmalar genellikle böbrek fonksiyonun % 80 - 90 nı kaybettiğinde ortaya çıkar

İdrar Miktarı, Sıklığı Miktarı ve Görünümü:
Sağlıklı insanlarda günlük 0,5 lt idrar yeterlidir Ancak su tüketimine bağlı olarak 1,5lt ile 2,5 lt arasında değişebilir Su tüketimi artıkça idrar miktarı ve idrar çıkma sayısı artar Gece uyurken nadiren idrara çıkılır Yine sıvı alınımına bağlı olarak değişebilir Ancak daha önce olmadığı halde aniden fazla idrara çıkma, gece idrara çıkma başladıysa böbreğin idrarı yoğunlaşmasından bir sorun olabilir İdrarın renginde vücuduna alınan sıvı miktarına bağlı olarak açıklaşır veya koyulaşır
İdrarda kan görülmesi böbrek hastalığına işaret ederSık idrara çıkma ve ağrı beraberse idrar yolunda iltihap düşünülür

- Vücutta şişlik
Ödemin varlığı böbrek hastalığını işareti olabilir Ödemin önce göz etrafında başlar
Yüzde , karın bölgesi bacaklar ve uyluk bölgesinde gözlenebilir
- Ağrı
Böğür ağrısı karın yada kasık ağrısı olması idrar yolu iltihabına veya böbrek taşına işaret edebilir
- Diğer
Halsizlik, bulantı, kusma, kilo kaybı, nefes darlığı, kaşıntı

Böbrek Yetmezliğinde Tanı
- İdrar testi: Kan, protein, şeker tespit edilebilir
- İdrar kültürü : İdrar yolu iltihabının tespitinde önemlidir
24 saatlik idrarda protein kaybı tespit edilebilir
Kan testleri : Üre, kreatinin, sodyum, potasyum, kalsiyum fosfor düzeyleri tanı açısından önemlidir
USG(Ultrasaund): Böbrekler, idrar yolları, idrar torbası görüntülenebilir
IVP(intra-venöz pyelografi) : Damardan boyalı ilaç verilerek böbrek, idrar yollarının görüntülemesi sağlanır
Böbrek Biyopsisi : Böbrekten parça alınarak incelemesi esasına dayalı

Böbrek Yetmezliğine Tedavi
- Böbrek yetmezliğinde kansızlık tedavisi: Böbrek yetmezliğinde kansızlığın en önemli nedeni, böbreklerden salgılanan ve kan yapımını sağlayan eritropoetin denilen hormonun yetersizliğidir Bu hormon hastalara cilt altına iğne ile uygulanır
- Böbrek yetmezliğinde demir tedavisi :böbrek hastalarında kan kaybı ve kırmızı kan hücrelerin artması ile besinlerle gerekli demirin alınmaması sonuçunda demir eksikliği gelişir Bu hastalarda ağızdan veya damar yoluyla uygulanır
Börek yetmezliğinde kemik hastalığı tedavisi: Kan fosfor düzeyin yükselmesinin önlenmek için kalsiyum tuzları kullanılır (Kalsiyum Karbonat ve Kalsiyum Asetat) Kan kalsiyum düzeyin yükseltilmesi D vitamini takviyesi

Böbrek Yetmezliğinde Hipertansiyon Tedavisi
- Tuz kısıtlaması
- Diyalize giren hastalarda su fazlalığının ortadan kaldırılması kuru ağırlık dengesi,
- Diüretikler
- AT-2 enzim inhibitörleri
- Kalsiyum kanal blokerleri
- Beta blokerler
- Alfa blokerler


Böbrek Yetmezliğinde Beslenme:
Böbrek yetmezliğinde böbrekten fosfor potasyum ve üre atılamadığı için kan seviyeleri yükselir Bu yüzden fosfor, potasyum ve protein bakımından zengin besinlerden kaçınılmalıdır
Süt, yoğurt, dondurma,peynir, yumurta sarısı, kuruyemiş, kuru baklagiller, kolalı içecekler, sakatat, et, balık fosfor ve proteinden zengindir Meyveler (muz, kayısı, kavun, incir),sebzeler (pancar, lahana, domates, ıspanak vs) potasyumdan zengin gıdalardır
Böbrek Yetmezliğinden Korunma Yolları:-Şeker hastalığında kan şeker düzeyinin kontrolü
-Hipertansiyonda kan basıncı kontrolü
-Enfeksiyonlar(çocuklarda boğaz enfeksiyonu, akut romatizmal ateş hastalığı)
-Böbrek fonksiyonunu bozabilen ilaç kullanımı
-Böbrek yetmezliği geliştikten sonra enfeksiyonların kontrolü