Güne? Çarpmasynyn Nedenleri

Ystanbulda sycakly?yn tavan yapmasy, ya?ly genç demeden insanlary daha dikkatli olmaya zorluyor Nefes almakta bile güçlük çektirecek derecede sycak olan bu havalarda çok dikkatli olunmasy gerekmektedir Herhangi bir nedenden dolayy güne?te çok fazla kaldyysanyz a?a?yda anlatylanlary dikkatlice okuyun Hasta serin bir yere ***ürülmeli, vücudu sykan giysiler çykarylmaly, basma so?uk kompres veya buz torbasy konulmalydyr Ate? çok yüksekse vücut yslak bir çar?afla sarylmaly, hasta havadar bir yerde tutulmaly ve serin bir cankurtaranla hastaneye ta?ynmalydyr Ba?a ve kasyklara uygulanan so?uk kompres de vücut sycakly?yny dü?ürecektir
Güne? çarpmasynyn nedenleri
Bedenin, ysy yitirmeye yarayan iki mekanizmasy vardyr Birincisi, damarlaryn geni?leyerek deriye daha fazla kan ta?ymasydyr, böylece deri yüzeyinden yitirilen ysy miktary artar Ykincisi de ter bezlerinin salgysyyla derinin so?utulmasydyr Ter bezleri deri yüzeyine tuzlu bir salgy (ter) gönderirler ve bu hemen buharla?arak derinin ysy yitirmesini sa?lar Sycak çarpmasynda önemli olan, yalnyzca termometrede okunan sycaklyk de?ildir Isynyn beden üstündeki etkisini artyran çe?itli ko?ullar vardyr Sözgelimi hava çok nemliyse, ter kolayca buharla?amaz ve bu yüzden ysy kayby zorla?yr Hava çok durgunsa, hava akymyyla beden yüzeyinden ysy atylmasy zorla?yr

Terle birlikte tuz ve su yitirilmesi, “sycak yorgunlu?u” denen duruma yol açabilir Bu da, denetim altyna alynmazsa, bedenin ysy ayarlayycy mekanizmalaryny iflasa kadar ***ürür Ama beden zamanla syca?a uyum sa?layyp, tuz yitimini dü?ürür ve böylece sycaklyk de?i?ikliklerinden daha az etkilenir Çocuklar ve ya?ly insanlar, bedenlerindeki ysy düzenleyici mekanizmalar yetersiz oldu?undan, sycaklyk de?i?ikliklerinden fazla etkilenirler Ayryca ya?lylar, genellikle sycakta gere?inden fazla giyinirler Syca?a aly?kyn olmayanlar, ?i?man ki?iler, çok içki içenler ve ate?li hastalyk geçirmekte olanlar için de sycak çarpmasy tehlikesi daha fazladyr

Güne? çarpmasy belirtileri
Sycak çarpmasynyn üç ana belirtisi, çok yüksek ate? (41ºC’tan fazla), terleyememe ve komaya kadar giden sinir sistemi bozukluklarydyr Ruhsal durum bozukluklary, uyumsuzluk ve ba? a?rysy, sersemlik ve yürümede zorlukla birlikte görülebilecek ilk belirtilerdir Yleri evrelerde bilinç yitimi de olabilir Ylerlemi? sycak çarpmasy çok tehlikelidir, tedavi edilse bile hastalaryn yüzde 20’si ölür Yyile?enlerin sinir sistemlerinde kalycy hasarlar olu?abilir; denge ve koordinasyonlarynyn normale dönmesi ise aylar alyr Ama ilk belirtide tany konur ve tedaviye bilinç yitiminden önce giri?ilirse, iyile?me ?ansy yüksektir
Belirtiler ortaya çykar çykmaz doktor ça?rylmalydyr Bu arada hastanyn ate?i dü?ürülmeye çaly?ylmalydyr Ate? 38ºC’a kadar dü?ürülebilir ama daha a?a?y inerse hastanyn dola?ym ?okuna girebilece?i unutulmamalydyr Hastayy serinletmenin en iyi yolu so?uk su banyosudur Güne? çarpmasyna kar?y en etkili yol güne?ten ve sycaktan korunmaktyr Bu amaçla bedenin a?yry ysynmamasyna, güne? altynda fazla kalmamaya, sycakta bol ve serin tutan giysiler giymeye, sycak iklimde çaly?yrken fazla su içip tuz almaya dikkat etmeliyiz Güne? çarpmasy ço?unlukla dikkatsiz davranma sonucu olu?ur Özellikle yaz aylarynda insanlaryn bronzla?ma hevesleri a?yr sonuçlara yol açabilmektedir Kysa sürede yanyk bir tene kavu?mak isteyen ço?u ki?i güne?e çyktyklary ilk gün çok uzun süre güne? altynda kalyrlar Oysa bunun sycak çarpmasynyn yany syra yanyklara da yol açmasy gibi ciddi sonuçlary vardyr En iyisi güne?e yava? yava? aly?mak ve bu konuda a?yryya kaçmamaktyr Bu arada güne?e çykarken güne? y?ynlarynyn açysyny da göz önüne almak gerekir Güne?in en tehlikeli oldu?u saatler ö?le saatleridir Güne? çarpmasy ya da ciltte olu?an lekeler, alerjik reaksiyonlar ve yanyklar için uzman bir doktora görünmeyi, en önemlisi tüm bunlaryn küçük tedbirlerle önlenebilece?ini unutmayynyz Güne? çarpmasy durumunda yapylmasy gerekenler
* Hasta gölge bir yere ***ürülmeli
* Hasta çok hyzly bir ?ekilde so?utulmaly
* Vücut sycakly?yny takip edilmeli, sycaklyk 38 � 39 oC �a dü?ünceye kadar so?utmaya devam edilmeli
* Alkollü içecekler kesinlikle verilmemeli
* Bilinci ve davrany?lary normalse içecek bir ?ey verilmeli
* E?er bilinci yerinde de?ilse içecek bir ?ey verilmemeli, bo?ulmasyna neden olabilirsiniz
* Kusuyorsa yan yüzükoyun yatyrylmaly
* Çok acele tybbi yardym ça?yrylmaly

Çocuklar için önlemler
* Güne? y?ynlarynyn en kuvvetli oldu?u saatlerde: Sabah 10:00 ile ö?leden sonra 15:00 arasynda çocu?unuzu direkt güne?te byrakmayyn
* Gölge kuralyny ö?retin: Gölgeniz kendinizden ufaksa çocu?unuzu güne?e çykarmayyn
* Koruyucu elbiseler giydirin: ?apka, uzun kollu ti?ört gibi
* Bebek 6 aydan küçükse koruyucu krem sürmektense koruyucu elbise ve gölgelikli bebek arabasy kullanyn ve bebe?i gölgede byrakyn
* Güne?ten koruyucu kremler kullanyn
* Her iki ultraviyole dalgasyna yani UVA ve UVB ye kar?y koruyucu ürünler kullanyn Koruma faktörü en az 15 olmaly Güne?e çykmadan yarym saat önce uygulayyn E?er suda fazla kalyyorsa veya havluyla kurulanyyorsa tekrar tekrar sürün
* UVA ve UVB�ye kar?y yüzde 100 koruyuculu?u olan güne? gözlü?ü taktyryn Kenarlary kapaly gözlükleri tercih edin
* Güne? y?ynlarynyn yansymalaryna dikkat edin, beyaz kum ve su y?ynlary yansytyr, bu gibi alanlarda korunmayy artyryn Da?lar da yüksekli?i nedeniyle yüksek koruma gerektirir
* Çocu?unuzun cildini arada muayene ederek benlerinde büyüme olup olmady?yna dikkat edin