Sigara Tarihi |
07-13-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Sigara Tarihi10 yüzyıldan Mayaların tütün içtikleri biliniyor Maya dilinde "Sikar" kelimesi içmek anlamina geliyor Sigaranin kelime olarak birçok dildeki karsiligi bu kelimeden türemis Türkiye'de sigara yapimi, resmi olarak 1864'te 750000 altin karsiliginda Fransizlara verilen "Memaliki Sahane Dühanlari Müsterekül Menfaa Reji " sirketini kurma imtiyazinin verilmesi ile basladi 1874'te tütün kiyma imalathanelerinin kurulmasina izin verildi Bu yabanci sirket 30 Temmuz 1924'e kadar varligini sürdürdü ve bu tarihte kapatildi 1930 yilinda 1701 sayili kanunla tütün tekeli kuruldu SİGARA TARİHİ 1492'den önce: Amerika kitasinin yerlileri tedavi ve dini amaçlarla tütün üretimi yapiyorlardi 1492: Kristof Kolomb Amerika'yi kesfetti Avrupa'ya döndügünde yaninda bu kitada daha önce hiç görülmemis olan tütün tohumlari ve yapraklari vardi Kolomb'un mürettebatindan Rodrigo Jerez tütün içerken görüldü ve seytan tarafindan ele geçirildigi iddia edilerek hapis cezasina çarptirildi 1535: Montreal Adasina ulasan Jacques Cartier oradaki yerli halkin kendisine tütün sunmasindan sonra günlügüne "vücutlarini, agizlari ve burunlari sanki birer bacaymislar gibi tütene kadar, dumanla dolduruyorlar", "biz de onlari taklit ettik, ancak duman biber gibi aciydi ve agzimizi yakti" diye yazmisti 1556: Fransa ilk defa tütünle tanisti ve Jean Nicot kisa zamanda tütün içmeyi popüler hale getirdi (19 Yüzyil bilim adamlari "nikotin" olarak taninan kimyasal maddeye onun adini verdiler) 1565: yilina gelindiginde, tüm Avrupa'ya yayilan tütün aliskanligi, ünlü Ingiliz aristokrati ve sairi Sir Walter Raleigh'nin tütün içmeye baslamasiyla, Ingiltere'ye de girdi 1610: Japonya'da tütün üretimi ve içimi yasaklandi 1612: Amerika'da Virginia'da ilk defa ticari tütün ekimi yapildi ve basariya ulasti Amerikali tütün ekicisi John Rolfe daha sonra ünlü Kizilderili kizi Pocahontas'la evlendi On yil içinde, tütün Virginia eyaletinin en önemli ihraç maddesi haline geldi Tütün ekimi için köle is gücü kullanilmaya baslandi 1618: Virginia 20000 libre tütün üretti 1622: Virginia, bir Kizilderili saldirisinda kolonisinin üçte birini kaybetmesine ragmen 60000 libre tütün üretti 1627: Virginia, 500000 libre tütün üretti 1629: Virginia tütün üretimini üç katina çikararak 1500000 libre tütün üretti 1634: Maryland kuruldu Maryland'de de tütün üretimine baslandi Rus Çari tütün içimini tüm Rusya'da yasakladi Tütün içerken yakalananlarin ceza olarak burnu kesiliyor, suçun tekrari halinde ölüme mahkum ediliyorlardi 1660: Tütün üreticisi olan Virginia ve Marland kolonilerinde kölelik basladi Sayilari azalan beyaz usaklar yerini kölelere birakti Köle fiyatlari tütün fiyatlarina göre belirlenmeye baslandi 1676: New France Kolonisinde sokakta tütün içmek ve tütün tasimak yasaklandi Bir süre için, perakende satista yasaklandi ancak halkin kendileri için tütün yetistirmeye baslamasiyla, Kanada'nin tütün endüstrisi düsüs gösterdi 1732: Virginia'nin en zengin tütün üreticisi Robert King öldü Öldügünde 300000 dönüm arazisi ve 700 kölesi vardi 1739: Fransa, Kanada'dan tütün ithal etmeye basladi 1761: Ingiliz doktor John Hill, "Cautions Against the Immodetrate Use of Snuff" (Asiri Enfiye Kullanimina Dikkat) isimli ve tarihte bilinen ilk tütün-kanser arastirmasi olan raporunu yayinladi 1775: Virginia ve Maryland'in tütün üretimi 100 milyon libreye ulasti 1800: ABD'nin köle nüfusunun yarisindan fazlasi Virginia ve Maryland'deydi Bu iki eyaletteki toplam zenci köle sayisi 395000'di Puro tüketimi, enfiye tüketimiyle rekabet etmeye basladi Tütün çigneme ve pipo kullanimi ortaya çikti 1854: 1856 yilinda sona eren Kirim Savasi basladi Ingiliz ve Fransiz askerleri Türk tütünüyle tanisip, onu Avrupa'ya götürdüler 1878: Kanada'nin Ontorio bölgesinin rahibi Albert Sims "The Sin of Tobacco Smoking and Chewing Together With an Effective Cure for These Habbits" (Tütün Içme ve Çigneme Günahi ve Bu Aliskanliklari Birakmak Için Etkili Tedavi) isimli kitabini yayinladi 1881: ABD'de, John Bonsack ilk sigara yapan makinenin patentini aldi Böylece ABD, günde 120000 sigara üretmeye basladi Bir makine 48 kisinin yaptigi isi yapiyordu Üretim maliyeti düstü ve güvenli kibritin de icadiyla, sigara tüketimi bir anda patladi 1889: Saint John Hastanesi sigaranin zararlarini ve girtlak kanserine neden oldugunu anlatan bir kitap yayinladi 1891: Kanada'nin British Colombia eyaletinde, 15 yasindan küçüklerin tütün içmesi yasaklandi 1895: Sadece Kanada'da 66 milyon adet sigara satildi 1903: Kanada, Ingiltere ve Amerika'da sigaranin zararlari ciddi bir sekilde ele alinmaya baslandi, Kanada'da sigaranin yasaklanmasi için meclise kanun tasarisi verildi 1914: Birinci Dünya Savasinin baslamasiyla, sigarayi yasaklama hareketi sekteye ugradi hatta tüm dünyada, cephedeki askerlere tütün yollama kampanyalari basladi 1920'ler: Tüm dünyada sigara kullanimi hat safhaya ulasti, bir yilda tüketilen sigara sayisi milyarlari buldu 1930: Almanya'nin Köln Üniversite'si bilim adamlari sigara ve kanser arasindaki iliskiyi istatistiksel olarak ortaya çikardi 1934: Ilk mentollü sigara üretildi 1938: John Hopkins Üniversitesi doktorlarindan Raymond Pearl sigara içenlerin, sigara içmeyenlere oranla daha genç yasta öldüklerini belirtti 1939: Almanya Polonya'yi isgal etti ve Ikinci Dünya Savasi basladi Cephedeki askerlere sigara tasinmaya baslandi Bu sirada Alman bilim adamlari sigara ve kanser arasindaki iliskiyi daha derinlemesine inceleyen yeni bir istatistiksel rapor yayinladi 1943: Dünya yetiskin nüfusunun yaklasik %60-%80'nin sigara içiyordu 1944: Amerikan Kanser Dernegi, sigaranin sagliga zararli olabilecegini belirtti Akciger kanseri ve sigara arasindaki iliskinin henüz kesinlik kazanmadigini ama gene de dikkatli olunmasi gerektigi hakkinda halki uyardi 1947: Kanadali doktor Norman Delarue akciger kanseri hastalarinin %90'inin sigara tiryakisi oldugunu gösteren bir arastirma yayinladi |
|