Kondansatörler Ve Ölçümleri

Kondansatörler ve Ölçümleri

Yapisi :

Kondansatörler yapi itibari ile iki iletken plaka arasina bir yalitkan maddenin konulmasi ile olusan devre elemanlaridir Kullanilan yalitkan maddenin türüne göre (hava, mika, seramik vb) kondansatör isim alir Devrelerde genellikle filtre elemani olarak veya sarj ve desarj özelligi kullanilir Alternatif akimlari dogru akima çevirmek için kullanilan hayati elemanlardan biridir AC akimin pozitif aninda sarj olur, AC akimin sifira düstügü ve negatif aninda ise üzerindeki yükü kulanarak bu farki kapatir ve çikista diger devre elemanlarininda (diyot vs) yardimi ile DC akim elde edilir

Ölçüm birimi Farat'tir ve Mikrofarat (mF), Pikofarat (pF), Nanofarat (nF) gibi alt katlari vardir Genellikle mikrofarat ile gösterilen türleri elektrolitik kondansatör olarak adlandirilir ve arti,eksi kutuplarina sahiptir Uygun voltajda ve yönde bir gerilim uygulanirsa bu degere sarj olur ve üzerinde tutar Degeri ne kadar yüksek olursa o kadar uzun süreli bir sarja sahip olur Pikofarat ve nanofarat degerliler ise genellikle arti-eksi kutuplari bulunmaz Bunlara mercimek kondansatör denilmektedir Sekil itibari ile bir mercimegi andirir

Kondansatörlerin degerleri çogunlukla üzerine dogrudan yazilir Renk kodu kullanilan kondansatörlerde vardir ancak bu renk kodlari dirençlerde oldugu gibi bir standarda sahip olmadigindan burada vermiyorum

Elektrolitik kondansatörlerde deger açik bir sekile üzerine yazilir 100 Mfd gibi Ayrica hangi ucun arti hangi ucun eksi olduguda açik bir sekilde belirtilir Bunlarinda yaninda yine anlasilir bir sekilde maximum kaç volt ile çalisabilecegide yazilmaktadir

Mercimek kondansatörlerde ise bazi rakam kodlamalari kullanilir Üzerinde 104, 472, 223 152 gibi degerler olan kondansatörlerde ilk iki rakam dirençlerde oldugu gibi sayiyi son rakam ise çarpani verir Çikan sonuç pF'dir 104 = 10 x 104 = 100000 pF = 100nF olarak bulunur

Bazilarinda ise 4n7, 3p3, 100n gibi degerler yazilir Buradaki harfler kondansatörün birimini verir p = Pikofarat, n = Nanofarat gibi 100n = 100 nF Eger bu harfler rakamlarin arasina yazilmis ise o zaman bu harf hem birimini hemde ondalik degere sahip oldugunu gösterir 8n2 = 82 nF gibi

Bir diger kodlama türüde 47, 068, 0056 gibi kodlamalardir Burada sayilarin bas tarafinda bulunan nokta () isareti ondalik deger tasir ve gerçekte 47 = 047 anlamindadir Çikan deger mF'dir 0056 = 00056 mF = 56 nF olarak okunur

Kondansatörlerde de aynen dirençlerde oldugu gibi seri ve paralel baglanti durumu vardir Ancak burada hesaplamalar dirençlere göre tam ters olarak yapilir Yani seri bagli kondansatörler paralel bagli dirençleri gibi hesaplanirken, paralel bagli kondansatörler seri bagli dirençler gibi hesaplanir Paralel bagli kondansatörlerde sonuç tüm kondansatörlerin degerlerinin toplanmasi ile bulunur

Yandaki resimde arti-eksi yön farki bulunmayan bir kondasatör ile arti ve eksi yönlere sahip bir elektrolitik kondansatörün devre çizimlerinde kullanilan sembolleri görülmektedir

Saglamlik Kontrolü :

Elektrolitik kondansatörler ohm metre ile pek hassas olmasada ölçülebilirler Ohm metrenin ölçü uçlari kondansatörün uçlarina rastgele baglanir Bu durumda ohm metrenin ibresi önce aniden yükselir daha sonra yavas yavas düsmeye baslar Uçlar ters çevirildiginde de ayni sekilde olmalidir Büyük degerli kondansatörler (470 mF'dan büyük olanlar) ohm metrenin X1 kademesinde, küçük degerli kondansatörler ise (470 mF'dan küçük olanlar) ohm metrenin daha yüksek kademelerinde ölçülürse daha iyi sonuç alinir Eger ölçü aleti hiç sapmiyorsa veya saptiktan sonra yerinde kaliyorsa kondansatör arizalidir Eger kondansatörde bir sizinti varsa yani kismen arizali ise ibre sapar fakat düsmeye basladiginda tam sifira kadar inmez belli bir yerde kalir Bu durumda bu kondansatör pek güvenilir degil demektir