Amasya Genelgesi, Genelgenin Içeriği Ve Önemi

Amasya Genelgesi, Genelgenin içeriği ve Önemi Genelgenin Hazırlanması:


Mustafa Kemal Samsun’a çıktıktan sonra iç güvenlikle ilgili ilk önlemleri aldı ve esas amacı olan ulus ve ordunun savaşa hazırlanması çalışmalarını hızla sürdürdü Önce Samsun’un deniz kıyısında bulunması, İngiliz işgali ve çevredeki Rum çetelerinin faaliyetleri nedeniyle karargahını daha emin bir yer olan Havza’ya nakletti 25 Mayıs’ta Havzaya gelen Mustafa Kemal 28-29 Mayıs’ta Anadoludaki bütün kumandanlara ve sivil yöneticilere bir genelge göndererek İzmir’in işgalini protesto mitingleri yapmalarını istedi Bu yolla ulusal bilinci uyandırmayı amaçlıyordu Havza’da 30 Mayıs’ta bir miting yapıldı ve her türlü saldırıya silahla karşı konulması yolunda and içildi

Havza’da çalışmalarını tamamlayan Mustafa Kemal 13 Haziranda Amasya’ya geçti Burada genel durum hakkında yapılması gerekenleri temel ilkeler halinde saptadı Yakın arkadaşları Rauf (Orbay) Bey, Refet (Bele) Bey, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ile görüşen ve Erzurumda bulunan Kazım (Karabekir) Paşa ile haberleşen Mustafa Kemal sonunda Amasya Genelgesini yayımladı (22 Haziran 1919)

GENELGENİN İÇERİĞİ

Amasya Genelgesi şunları kapsıyordu:
1) Vatanın bütünlüğü, ulusun bağımsızlığı tehlikededir (Gerekçe) Bu madde de durum değerlendirilmesi yapılmış
2) İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumlulukları yerine getirememektedirBu durum ulusumuzu yok olmuş gibi gösteriyor
3) Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır Bu amaç ve yöntemdir
4) Ulusun durumu ve davranışını göz önünde tutmak ve haklarını dile getirip bütün dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden kurtulmuş ulusal bir kurulun varlığı gerekmektedir(Temsil Kurulu) Bu maddede evrensel bir boyut bulunmaktadır ve kadercilik politikası yerini akılcılığa bırakır Padişahtan umut kesilmiştir
5) Anadolunun en güvenilir yeri olan Sivas’ta milli bir kongrenin toplanması kararlaştırılmıştır
6) Bunun için tüm illerin her sancağından ulusun güvenini kazanmış üç delegenin olabildiğince çabuk biçimde yola çıkmaları gerekir
7) Her olasılığa karşı bunun bir ulusal sır halinde tutulması gerekmektedir

GENELGENİN ÖNEMİ

• Türk İnkilabının ihtilal safhası başlamıştır
• Kurtuluş Savaşının gerekçesi, amacı ve yöntemi belirlenmiştir
• İlk kez milli egemenliğe dayalı bir yönetimden bahsedilmiştir
• İstanbul Hükümeti ilk kez yok sayılmıştır (3 madde)
• Türk milleti hem İstanbul hemde işgalci güçlere karşı mücadeleye çağrılmıştır
• Kurtarıcı olarak görülen padişah, hilafet manda ve himaye düşüncesinin yerini millet ve milliyetçilik düşüncesi alır
• Üstü kapalı olarak Temsil Kurulunun oluşturulmasından bahsedilmiştir(4 madde)
• Mustafa Kemal kendisine verilen yetkiyi aşmıştır
• Milli Mücadele Hareketinin gelişmesinde Amasya Genelgesinin önemli bir yeri vardır
• Direniş esasları ilk defa Amasya’da yazılı bir prensip haline getirildi
• Kurtuluş Savaşının gerekçesini ve yöntemini belirtmiştir Bu genelge ulusa egemenliğini kendi eline alması yolunda bir çağrıydı Bu çağrının gerekçesi birinci maddede belirtilmiştir

Genelgenin 3, 4, 5 ve 6 maddeleri ulusal varlığın nasıl faaliyete geçeceğini açıklamaktaydı İstanbul hükümetinin davranışına karşılık ulus da bu makamı yok saymalı kendi iradesiyle bağımsızlığını korumaya çalışmalıydı Böylece bu genelge ile ulus hem Antlaşma devletlerine karşı ayaklanmaya davet ediliyordu Yine bu genelge ile iktidarın ve iradenin ulusa ait olduğu ilk kez açıklanıyordu Ulusal güçleri birleştirme gereği de ilk kez bu belgede belirtilmiştir

Mustafa Kemal bu genelge ile dış dünyaya Anadolu’yu paylaşmak isteyen işgalci güçlere karşılarında artık İstanbul Hükümeti değil ulusun gerçek temsilcilerinin olduğunu açıklamış oluyordu
__________________

Milli Mücadele Atatürk’ün önderliğinde başlamıştı; işgalci devletlerin bu şanlı direnişi durdurmaları ise mümkün değildi Türk Milleti tarihe yön verecek yeni bir girişimi başlatmıştı bir kere Mustafa Kemal Hükümet’in yanlış çağrısına uymayı reddetti ve 22 Haziran’da Amasya’da, milli bağımsızlık hareketini yaymak, Erzurum ve Sivas’ta kongreler toplamak amacıyla bir genelge hazırladı


Amasya Tamimi olarak bilinen bu genelge ile kendisinin önderliğinde başlatılan Kurtuluş Hareketi’nin ana hatları belirlenmiş oldu:

1 Vatanın bütünlüğü, milletin istiklâli tehlikededir
2 İstanbul Hükümeti, üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir Bu hal, milletimizi âdeta yok olmuş göstermektedir
3 Milletin istiklâlini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır


4 Milletin içinde bulunduğu bu duruma göre harekete geçmek ve haklarını yüksek sesle cihana işittirmek için her türlü tesir ve denetimden uzak milli bir heyetin varlığı zaruridir
5 Anadolu’nun her bakımdan emniyetli yeri olan Sivas’ta bir kongre toplanacaktır
6 Bunun için her ilden milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olduğu kadar çabuk yetişmek üzere yola çıkarılması gerekmektedir Bu temsilciler, Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak cemiyetleri ve belediyeler tarafından seçilecektir
7 Her ihtimale karşı, bu meselenin bir milli sır halinde tutulması ve temsilcilerin, lüzum görülen yerlerde, seyahatlerini kendilerini tanıtmadan yapmaları lazımdır
8 Doğu illeri için, 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır Bu tarihe kadar diğer illerin temsilcileri de Sivas’a gelebilirlerse; Erzurum Kongresi’nin üyeleri, Sivas Genel Kongresi’ne katılmak üzere hareket edecektir