Miryakefalonda Savasi

Anadolu Selçuklu Sultanı II Kılıç Arslan ile Bizans imparatoru I Manuel Komnenos arasında Denizli Çivril- Gümüşsu Kasabası yakınlarında Miryakefalonda yapılan savaş

17 Eylül 1176 Salı günü Denizli yakınlarında Zengi Hanedanının Suriye ve Musul hükümdarı Atabeg Nureddin Mahmudun ölümü üzerine 1174 büyük bir rakipten kurtulan II Kılıç Arslan ertesi yıl Sivas ve Tokat bölgelerine hâkim olan Danişmendli Beyliğine son verdi

Manuel Papaya bir mektup yazarak zamanın yeni bir haçlı seferi için elverişli olduğunu ve "Anadoludan geçen yolun artık güven altına alınacağını" bildirdi Bizans İmparatoru I Manuel Komnenos Bizans sınırlarında özellikle Eskişehir yörelerinde yoğun bir şekilde çoğalan Türkmenlerin Denizli Kırkağaç Bergama ve Edremite değin Bizans yörelerine akınlarda bulunmaları üzerine bu akınları önlemek amacıyla Anadoluya yeni kuvvetler göndermekle birlikte düzenleyeceği bir sefer için de askeri hazırlıklara başladı

Onun bu hazırlıklarını haber alan II Kılıç Arslan bir elçi heyeti göndererek daha önce yapılan barış antlaşmasının yenilenmesini önerdi Fakat İmparator Manuel Bizansa yöneltilen Türkmen akınlarının durdurulması Bizansa sığınan Danişmendliler emiri Zünnun ile şehzade Şahinşahın daha önce yönetiminde bulunan ülkelerinin Bizansa bırakılması şartıyla buna razı olacağını sultana bildirdi Bu şartları kabule yanaşmayan sultan atlı kuvvetler sevkedip Denizli yörelerine kadar olan Bizans topraklarını ağır bir şekilde tahrip etti İmparator Bizans kuvvetleri eşliğinde önce şehzade Şahinşahı daha sonra da Zünnunu Anadoluya gönderme girişiminde bulundu ise de II Kılıç Arslanın aldığı önlemler karşısında başarılı olamadı; Şahinşah ve Zünnun yeniden Bizansa kaçmak zorunda bırakıldılar Kılıç Arslan imparatora elçiler göndererek barış isteğinde bulundu

Sultanın ikinci barış önerisini de reddeden Manuel 1176 yazında amcasının oğlu Andronikos Batatzesi bir orduyla Paphlagoniaya doğru yola çıkardı İmparatorun kendisi de içinde Frank Peçenek Macar ve Sırp kuvvetleri bulunduğu orduyla Anadolu Seçuklu Devleti in başkenti olan Konya üstüne yöneldi Pahlagoniayaya gönderilen Andronikos Batatzesin ordusu Eylül ayı başlarında Niksar surları önünde yapılan meydan savaşında Selçuklu ordusu tarafından yenildi Batatzesin kesilen başı bir zafer nişanesi olarak II Kılıç Arslana gönderildi Uçlarda bulunan kalabalık Türkmen kuvvetleri Konyaya yönelik Manuel idaresindeki Bizans ordusuna ufak ama yıpratıcı hücumlarla mukavemet gösterdiler Manuelin ordusu Denizli yakinlarinda Laodiceadan gecerek Menderes vadisinden geçerek Eğridir Gölü ucundaki Sultandağı dizisine giden dağlık bölgeye girdi Kuşatma araçları erzak fazlalığı ve ağır arabalar ordunun ilerlemesini yavaşlatıyordu Ayrıca geçmek zorunda oldukları bölge Selçuklu tarafında tahrip edilmişti

Bizans ordusunun ilerlediği yol üzerinde Tribritze denilen ve çıkış yerinde tahrip edilen Miryokefalon kalesinin bulunduğu bir geçit vardı Kılıç Arslan idaresindaki Selçuklu ordusu Bizans ordusunu bu dar ve sarp Miryokefalon yıkık kalesinin bulunduğu Düzbel geçidinde karşılamaya hazırlanmıştı Selçuklu ordusu bu dar dağ geçitinin dağ yamac ve doruklarinda toplu olarak bulunuyordu Manuelin ileri görüşlü subayları bu ağır hareketli orduyu geçitin içindeki dar ve çukur yolundan geçirmemesi için imparatoru uyardılar Fakat ordudaki genç ve tecrübesiz prensler kendilerine güveniyor şan ve şöhret kazanmak istiyorlardı Bunlar imparatora baskı yaparak onu bu yolda ilerlemeğe zorladılar Kendine bağlı küçük beyliklerden yardımcı kuvvetler alan Kılıç Arslanın ordusu hemen hemen Manuelin ordusuna eşit ancak daha kötü teçhizatlıydı Fakat Selçuklu ordusunun daha fazla hareket imkânı vardı Bizans öncü kuvvetleri zor kullanarak geçide girdiler 17 Eylül 1176 Selçuklular önce geri çekilerek dağlara saptılar Sonra imparatorluk ordusu dar yola girdiği sırada Bizans ordusu ve ağırlıkları ile geçitte 15 kilometre uzunlukta bir sira halindeydi Geçitin her iki yamaç ve doruklarında bulunan Selçuk ordusu önce yamaçlardan aşağı inerek geçit içine saldırdılar Özellikle taşıt araçlarına arabalara ve araba atlarına hücum edip geçiti geçirmez hale getirdiler Sonra geçitte bulunan Bizans ordusunu eritme hücumlarına başladilar

İmparatorun kayınbiraderi Antiochlu Baldwin bir süvari alayı başında Selçuklulara karşı saldırıya geçti Fakat bütün adamlarıyla birlikte kılıçtan geçirildi Geçidin aşağısında bulunan askerler onun durumunu görüyorlar fakat sıkışık durumda oldukları için yardım edemiyorlardı Manuel cesaretini kaybederek paniğe kapıldı ve geçitten çıkmak için geriye kaçtı Bunun üzerine bütün ordu onu takip etti Fakat ağırlıklar yolu kapamıştı Askerlerden çok azı kurtuldu Akşama kadar süren savaş sonunda II Kılıç Arslan Manuele bir haberci göndererek derhal geri dönmesi Eskişehir Dorylaion ve Gümüşsu Sublaion kalelerini yıkması şartıyla ona barış teklif etti ve kalan ordusuyla geçitten çıktı Manuel Bizansa dönerken yolda Türkmenlerin sürekli saldırılarına uğradı Bu savaş Denizli ili in Çivril ilçesinde Düzbel geçidinde vukuu bulmuştur Aynı ilçede Çivril ilçesinde Küfi boğazında geçtiğini iddia edenler varsa da sağlam bir kanıt sunamamaktadırlar [2] Sonuç [değiştir]Ağır bir yenilgiye uğrayan Manuel Selçuklulara karşı inşa ettirdiği Eskişehir ve Uluborlu un doğusundaki Sublaion kale ve müstahkem mevkilerini yıkmayı kabul etmesinden başka Selçuklu devletine savaş tazminatı olarak 100 bin altın ödemek zorunda kalmıştır

Bu zafer sonucunda Manuel idaresindeki Bizansın o zamana kadar uygulanan atılgan bir stratejiyi geride bırakıp Selçuklular karşısında savunmaya geçmesi sağlanmış ve dolayısıyla üstünlük Anadolu Selçuklu Devletine geçmiştir Zaferden sonra Sultan II Kılıç Arslan başta Bağdat Abbasi halifesi olmak üzere bütün İslam hükümdarlarına birer fetihname göndererek Bizansa karşı kazandığı büyük zaferi müjdelemiştir Gerçekte yenilgiye rağmen Bizans ordusunu gelecek yıllarda Anadoludaki savaşlar için önemli bir yıkıntıya uğratmamıştır Bizans ordusu çabuk onarılmıştır Manuel barış anlaşmasında verdiği söze rağmen Eskişehir kalesini yıkmamıştır 1177 bu gelişmeye kızan Kılıç Arslan Bizans topraklarına derin hücumlar tertip ederek bütün Menderes vadisine Tralles ve Psidiya Antioch şehirlerine büyük zararlar vermiştir Bu zararlardan sonra korkan Manuel Eskişehir Kalesi i yıktırmış ve harp tazminatını ödemiştir Ancak Miryokefalon Anadoludaki iki güç arasındaki dengeyi dereceli olarak değiştirmeye başlamıştır

Miryokefalon askeri etkiden çok psikolojik etkiye sahipti Miryokefalon savaşı Selçuk ve Bizans tarihinin dönüm noktalarından biridir Bu savaşın sonucu Bizans Anadoluda üstünlüğünü kaybetti