Tekke Ve Tasavvuf Edebiyatı Hakkında Bilgi

Tekke Ve Tasavvuf Edebiyatı Hakkında Bilgi


Tasavvuf edebiyatı Halk edebiyatının "tasavvufi halk edebiyatı" türü 12’nci yüzyılda Ahmed Yesevi ile başlamıştır Konusu Allah'a ulaşmanın yolları ahlak ve nefsin terbiyesidir Anadolu’nun bu alandaki ilk ve en büyük şairi Yunus Emre’dir Anadolu’da 19'uncu yüzyıla değin çeşitli tarikatlarla gelişen bu edebiyat geleneğinin sürmesinde en önemli rolü Alevi-Bektaşi ve Melami-Hamzavi şairler oynamıştır Tasavvuf edebiyatı şairleri yalın bir dille hece ölçüsüyle ya da aruzun heceye yakın yalın kalıplarıyla şiirler yazdılar Tasavvuf şiirinin genel adı özel bestelerle okunan ve tarikatlara göre değişik isimlerle anılan ilahilerdi Nazım birimi dörtlüktü Ama gazel biçimde yazılmış ilahiler de vardır Bu edebiyatın düzyazı biçimini ise evliya menkıbeleri efsaneler masallar fıkralar ve tarikat büyüklerinin yaşamlarını konu alan yapıtlar oluşturur Eserler dörtlük birimiyle yazılmıştır Genellikle yarım uyak kullanılır En büyük şairleri Yunus Emre Hacı Bektaşi Veli Pir Sultan Abdal Abdal Musa Abdû Furkan gibi önemli şairleri vardır Bu şairler tarihin ve günümüzün en önemli şairleridir Tasavvuf felsefesine göre kainatın yaratılış sebebi tanrının kendi güzelliğini görmek ve bilinmek istemesidir Tanrının "ol" emri ile kainat yaratılmıştır Varlıklar tanrıdan kopma bir parçadır Dolayısıyla Tanrı "vahded-i Vucut" yani tek varlıktır Dolayısıyla evrendeki varlıklar asıl varlığa dönmek ister Varlığın kendi varlığını tanrı varlığında yok etmesi tasavvufta en son aşamadır Dini görüşler ve bunların işlenişi bakımından arap ve iran edebiyatı ile etkileşim sözkonusudur Fakat bu etkileşimin boyutu divan edebiyatındaki kadar büyük değildir Dinî-Tasavvufî Türk edebiyatı İslâmiyet’in ve Tasavvufun etkisiyle ortaya çıkmıştır İslâmiyet'in kökleşip yayılmasında büyük etkisi olan tasavvuf zamanla edebî eserlerde de işlenmiş din ve tasavvuf edebiyat aracılığıyla yayılmaya çalışılmıştır Dinî -Tasavvufî Türk edebiyatına Tekke edebiyatı da denir Dinî -Tasavvufî Türk edebiyatında asıl olan sanat yapmak değil dinî-tasavvufi düşünceyi yaymaktır Tekke şairlerinin çoğu tarikatlarda yetişmiş şeyh ve dervişlerdir Tekke şiiri halk şiirinden de divan şiirinden de nazım şekilleri almıştırTasavvufçu olmak için nefsi kontrol etme kendine terbiye etmeacı çekme gibi bazı şartları vardı