Eksiltili Cümle Örnekleri

Eksiltili Cümle Örnekleri


Eksiltili cümle yüklemi söylenmemiş olan cümledir


Eksik cümle ya da bitmemiş cümle olarak da bilinir


* Eksiltili cümleye yüklemi olmayan cümle denmesi doğru değildir Bu cümlelerde yüklem vardır ancak yüklemin söylenmesi gereksiz görüldüğü için yüklem söylenmez




Günlük konuşma dilinde eksiltili cümle çok sık kullanılır:


- Az önce yanında kim vardı?


- Arda


Yukarıdaki konuşmada soruya tek sözcükle cevap verilme*si yeterli görülmüştür Baştaki soruya hemen hemen hiç kimse "Arda vardı" biçiminde cevap vermez "Arda" dendiğinde anlaşma sağlanmış olur


- Yarınki yemeğe kimleri çağıracaksınız?


- Üst kattaki komşuları ve sizi


Bu diyalogda da cevap cümlesinin sonunda "çağıracağız" yüklemi kullanılmaz İlk cümlenin yüklemiyle idare edilir sözcük tasarrufu yapılır


Eksiltili cümle ile ilgili örnekler verelim


Atasözlerimizde eksiltili cümlenin çok güzel örnekleri vardır:


Aba vakti yaba yaba vakti aba (al)


Bağ bayırda tarla çayırda (olmalı)


incir babadan zeytin dededen (kalmalı)


Bir anaya bir kız bir kafaya bir göz (yeter)


Azıcık aşım kaygısız başım (olsun)


Kiminin parası kiminin duası (makbuldür)


Berberin solumazı tellağın terlemezi kahvecinin söyle*mezi (iyidir)




Şiirlerde de eksiltili cümle örneği dizeler zaman zaman görülür:


"Her dilde bir şarkı her dudakta bir ıslık (var)


Ne yoksul ahi ne dul hıçkırığı ne hasta iniltisi" (olsun)



"Ah bir deniz kıyısında buralardan uzak


Başımızı sokacak bir kovuk;


Çoluk çocuk Yaz kış" (olsa)



"Günler ya serin ya sıcak (olacak)


Ne kin ne garez ne hırs ne tamah" (olacak)


"Ne uzun yol yürümüş hali ne yorgunluk izi" (var)



* İsim cümlelerinde ekfiilin geniş zamanında üçüncü tekilde*ki "-dır -dir" eki çoğu zaman düşer Bu ekin düştüğü örnek*ler eksiltili cümle değildir böyle cümlelerde yüklem vardır


"Kaldırımlar ıstırap çekenlerin annesi


Kaldırımlar içimde yaşamış bir insandır"


Bu iki dizeden birincisine eksiltili cümle denmesi doğru değildir ikinci dize nasıl eksiltili cümle değilse birinci dize de eksiltili cümle değildir Bu dizenin yüklemi "ıstırap çekenlerin annesi" tamlamasıdır


Aşağıdaki dizelerde der "-dır -dir" eki düşmüştür; bu dize*ler de eksiltili cümle değildir:


"Boyu ince bir fidan sinesi gül bahçesi"


"Hayal meyal şeylerden(di) ilk aşkımız


İkinizin de ne eş ne arkadaşınız var


Dünyada sakınacak bir kuru başınız var"


"Evet her şey bende gizli bir düğüm"