Cumhuriyet (Gazete) Tarihçe

Tarihçe
Cumhuriyet gazetesinin isim babası Atatürk'tür O sıralarda Yeni Gün 'ü yayımlamakta olan Yunus Nadi (Abalıoğlu), 7 Mayıs Cumhuriyet i iki ortağı Nebizade Hamdi ve Zekeriya Sertel ile birlikte 1924'te İstanbul'da kurdu ve gazeteyi yönetmesi için Zekeriya Sertel'i görevlendirdi Hüseyin Cahit (Yalçın)'in Tanin 'i, Velid Ebüzziya'nın Tasvir-i Efkarı ve Ahmet Emin (Yalman)'ın Vatanına karşı yayına başlayan gazete, o dönem için 1 milyona yakın nüfuslu şehirde 7 bin adet satıyordu Gazetenin adının altında Türkçe yevmi gazete, idare yeri İstanbul, Cağaloğlu yazıyordu İlk sayıda Yunus Nadi'nin sunuşu ve Mustafa Kemal ile yaptığı röportaj vardı
Gazetenin 3 kuruş olan ilk fiyatı, 1926'da 5 kuruşa, 1943'te 8-10 kuruşa çıktı
Baskı, elle dizilip rotatiflenirdi İlk defa 1930'da linotip baskıyla beraber resimlerle yayınlandı Gazetenin başlığının yazı tipi günümüze değin çok az değişti; sadece u harfiyle t harfinde küçük değişiklikler yapıldı Reklamlara Latin alfabesine geçişle 1928'de çağdaşlaşma hakim oldu 1930'da küçük ilan yayınlarına başladı Aynı yıl ilk renkli ilanı aldı ve ilk renkli fotoğrafı yayınladı Fotoğrafçılar Namık Görgüç, Selahattin Giz idi
Dağıtımı 1934'e kadar Artin Efendi yaptı Ayrıca posta yoluyla abone sistemi vardı O yıllarda basın İstanbul'da toplanmıştı Dağıtım ulusal çapta olmadığından bir günün gazetesi Eskişehir'den sonra ertesi gün elde olurdu Ankara'dan sonra ise bir haftalık gazete okunurdu
Yunus Nadi 1924'ten 1945'e kadar başyazardı; bazen Zekeriya Sertel, Yakup Kadri, Abidin Daver, M Nermi, Şükrü Kaya da başyazı yazdı Yunus Nadi'den sonra 1991'e kadar gazetenin başyazarı oğlu Nadir Nadi Abalıoğlu oldu, diğer oğlu Doğan Nadi Abalıoğlu ise fıkra yazıyordu
İlk sayılarda yazarlar; Ziya Gökalp, Aka Gündüz, Hasan Bedreddin, Reşat Ekrem Koçu, Ahmet Rasim, Peyami Safa, Ahmet Refik, İsmail Habip, Abidin Daver, Cenap Şahabettin, Vedat Nedim, Halit Ziya, Cevat Fehmi Başkut, Mümtaz Faik, Fuad Köprülü, Halit Fahri idi
1928'den sonra ilk sayfada Ramiz karikatürü yer aldı İkinci sayfa bilim adamlarının yazılarına ayrılmıştı ve bu gelenek sürdü
8 sayfalık gazete, 1940'larda 4 sayfaya indi On yıl sonra tirajı 25 bine, 1939'da 62 bine çıktı
İlk kapatılma 29 Ekim 1934'de 10 gün süreyledir 1940'da hükümetin yayın politikasına aykırılıktan 90 gün kapalı kaldı
Özel sayfaları içinde çocuk, kadın, moda, sinema, iktisadiyat, tayyarecilik, askeri bahisler, tarih, spor, ilm musahabe, mizah, röportaj sayfaları vardı 1933'te 10 Yıl, 1938'de 15 Yıl ekleri verdi 1936'da Mimar Sinan, Çanakkale özel sayıları Haftanın filmleri sayfası 1930'da başladı Latin harfli gazeteye geçişte promosyon da başladı, ucuzluk kuponları verildi Güzellik ve müzik yarışmaları düzenledi 1932'de Keriman Halis'in dünya güzeli seçilmesiyle satış arttı
En etkin kampanya Menemen'de şehit edilen Kubilay içindi (23 Aralık 1930) 1925'de gazetenin Fransızca baskısı Le Republique adıyla çıktı ve 1952'ye dek yayınlandı Cumhuriyet yayına başlarken kapatılan Yeni Gün 1931'de tekrar çıkarıldı 1935'te gazete yanında kitap da yayımlandı
Kuruluşundan II Dünya Savaşı'na kadar CHP'yi destekledi, Yunus Nadi 1939 seçimleriyle meclise girdi ve 6 dönem İzmir, Menteşe, Muğla milletvekillikleri yaptı II Dünya Savaşı'ndaki tutum sebebiyle Yunus Nadi ve gazete CHP'den DP'yi desteklemeye yönelince, Abidin Daver ile Yunus Nadi 1943 seçimlerinde aday gösterilmediler 28 Haziran 1945'de Yunus Nadi vefat etti Mirası Cumhuriyet Gazetecilik ve Matbaacılık AŞ'ye geçti
Çok partili döneme geçişte Demokrat Parti'yi destekledi; başyazarı Nadir Nadi de 1950'de DP listesinden bağımsız milletvekili seçildi Ancak 1954'ten sonra DP iktidarına karşı sert bir muhalefet yürüttü 27 Mayıs 1960'tan 12 Mart 1971 dönemine değin genelde asker-sivil aydın kesimin ilerici görüşlerini dile getiren etkili bir yayın organıydı 12 Mart döneminde bir ara yönetimin el değiştirmesi sonucu tutucu bir gazete görünümü aldı 1973'te yeniden eski çizgisine döndü
20 Ağustos 1991'de Nadir Nadi'nin ölmesinden sonra bir yandan ortaya ekonomik sıkıntılar çıktı, bir yandan da yayın kurulu içinde anlaşmazlık baş gösterdi Yayın yönetmeni Hasan Cemal'in politikasını beğenmeyen ve sermaye çevrelerine yaklaşıldığını ileri süren İlhan Selçuk ve Uğur Mumcu gibi yayın kurulu üyesi köşe yazarlarıyla onları destekleyen Cüneyt Arcayürek, Ali Sirmen, Ergun Balcı, Oktay Akbal, Melih Cevdet Anday'ın da aralarında bulunduğu 80 kişi 5 Kasım 1991'de gazeteden ayrıldı Olayı protesto eden bir bölüm okurun gazete almayı bırakması üzerine günlük satış ortalaması Aralık 1991'de 50 bin'lere kadar düştü Bu durum üzerine Hasan Cemal ile yazı işleri müdürü Okay Gönensin Cumhuriyet'ten ayrıldı Bir süre sonra ayrılanların bir bölümü geri döndü 8 Nisan 1992'de yeni bir yayın kurulu oluşturuldu ve İlhan Selçuk vefatına kadar sürdüreceği başyazarlık görevine başladı
Selçuk, 21 Mart 2008 tarihinde saat sabah 04:30 sıralarında Ergenekon operasyonu kapsamında gözaltına alındı ve iki gün sorgulandıktan sonra tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı
1 Temmuz 2008 sabahı, iddia edilen Ergenekon örgütü soruşturması kapsamında İstanbul Özel Yetkili Cumhuriyet Savcısı Zekeriya Öz'ün talimatıyla Ankara Emniyet Müdürlüğü'nün *****le Mücadele Şubesi tarafından gazetenin yeni açılmış Ankara bürosu aranmış ve Ankara temsilcisi Mustafa Balbay da evinden gözaltına alınmıştır Gazetenin Ankara bürosundaki arama sona ermiş; emniyet güçleri 2 dizüstü bilgisayar, 1 bilgisayar kasası ve Mustafa Balbay'a ait bazı belgelere, savcılığa teslim etmek üzere tutanak tutarak el koymuşlardır
Gazetenin bir diğer köşe yazarı Erol Manisalı, 13 Nisan 2009 Pazartesi itibarıyle, yine Ergenekon soruşturması kapsamında gözaltına alındı Daha sonra mahkemeye sevk edilen Erol Manisalı üç ay tutuklu kaldı ve sağlık sorunları nedeniyle tahliyesine karar verildi

Kaynak : Wikipedia