Osmanlı Padişah Kızları – Sultanlar Ve Beşikalayı

Beşikalayı



Sultan tabiri Osmanlı Padişahlarının erkek evlatlarına, kızlarına, padişah validelerine hatta ailelerine kadar teşmil edilmiştir Bu ünvanın padişahların erkek erkek çocuklarında isim evveline kızlarında isim sonunda gelmesi adet olmuştu ilk osmanlı padişahlarınnın kızlarına hatun denilmekte iken Fatih Sultan Mehmet döneminden itibaren sultan denilmeye başlanmıştır

Sultanların doğumlarında bir takım merasimler tertip olunurdu Bunlardan ikisi Valida Sultan ile Sadrazamın göndermiş oldukları beşik, yorgan ve sırmalı örtü münasebetiyle yapılan beşik alaylarıdır

Çocuk doğunca padişah validesinin evvelce hazırlatmış olduğu beşik, sırmalı püşide denilen örtüsü ve yorganıyla merasim ve alayla Eskisaray' dan Yenisaray' a nakil olunurdu

Törene katılacak ağalara birgün öncesinden kethüda bey ve darüssaade ağası yazıcısı tarafından davetiyeler gönderilir, belirli saat de Eskisaray' da bulunmaları bildirilirdi

Ertesi gün davetliler hazır olduklarında Teşrifatçı, törenin başlaması için işaretini verirdi Bunun üzerine Valide Sultanın başağası beşiği, yorganı ve örtüyü Eskisaray' dan çıkararak Valide Sultan kathüdasına teslim ederdi Kethüda Bey de beşiği, Valide Sultan' ın kahvecibaşısına, yorganı ikinci kahveciye, beşikörtüsünü de üçüncü kahveciye teslim ederdi

Kahvecibaşılar kendilerine teslim edilen eşyaları sayıyla alırlar ve başlarının üzerlerine koyarlardı Bundan sonra harekete geçen alay Beyazıd, Divanyolu ve Ayasofya önünden geçerek Bab- ı Hümayun önüne gelirdi Çevredeki kalabalık alayı alkışlarla uğurlarken çocuğa ve babasına da uzun ömürlü olmaları için dua ederlerdi

Orta kapıya kadar atlar üzerinde ilerleyen ağalar, burada atlarından inerek iki sıra halinde dizilerek haremin araba kapısı önüne kadar gelirlerdi Burada kahvecibaşılar beşiği, yorganı ve beşik örtüsünü kapı önünde beklemekte olan Valide Sultan başağasına o da saygıyla alarak darüssaade ağasına teslim ederdi Darüssaade ağası devraldığı eşyaları harem ağaları ile birlikte içeri götürerek, bu işle görevli kadınlara teslim ederdi Daha sonra, törene katılan ağalara ve görevlilere rütbelerine göre padişah adına ihsanlarda bulunurdu

Doğumun altıncı gününde ise Sadrazamın beşik alayı töreni düzenlenirdi Bu alay Valide sultanınkinden daha göz kamaştırıcı ve daha kalabalık olurdu Bu sırada devlet erkanının aileleri de çocuğu görmek üzere davet olunurlardı
Sadrazam, sultan doğar doğmaz bir beşik, bir yorgan ve bir de beşik örtüsü yaptırır, hepsi de inciler, elmaslar, tırtıllar ve zümrütlerle donanırdı Doğumun beşinci günü törene katılacaklara davetiyeler gönderilir, belirli bir saat de Paşakapısında bulunmaları istenirdi

Ertesi gün belirlenen saat de Paşakapısı önünde, sadrazamın hazırlanan eşyaları Kethüda beye vermesiyle tören başlardı Kethüda bey de beşiği baş, yorganı ikinci çuhadara beşik örtüsünü ise mehter başına verirdi Bunların eşyaları saygıyla alıp başları üzerine koymasından sonra mehter takımının çaldığı marşlar ve ilahilerle alay harekete geçerdi

Başlara giyilen renkli kavuklar, sırtlardaki renkli kürkler ve kaftanlar, ayaklardaki sarı ve kırmızı çizmeler ve yemeniler beşik alayını yürüyen bir çiçek bahçesi haline getirirdi Yine bin bir emek sarf edilerek hazırlanan çiçek bahçeleri ve şeker kutuları nu renkli sahneyi daha da canlı ve muhteşem bir hale koyardı Mehterhanenin muazzam ritmi de insanları ayrı bir vecde getirirdi Alaya katılan ağaların heybetli görünüşleri, ağır başlı yürüyüşleri insana Niğbolu, Kosova, Varna ve Mohaç'tan hatıralar ve manzaralar yaşatır gibi olurdu

Valide beşik alayında olduğu gibi Divan yolundan geçilerek Bab-ı Hümayundan içeri girilir ve araba kapısı önünde alay sona ererdi Darüssaade ağası tarafından teslim alınan beşik takımı doğruca padişaha götürülür ve gösterilirdi Padişah beşik takını gördüktan sonra hareme yollardı

Lohusanın yattığı oda Valida Sultan, Sultanlar, kadınefendiler, ikballer ve davetli kadınlarla dolup boşalırdı Valide Sultan yanında sultanlar olduğu halde yüksekçe bir divanda otururdu Misafirler ise peykelere yerleştirilmiş minderler ve yastıklar üzerinde dinlenirlerdi Sadrazamın gönderdiği beşik takımının gelmesiyle hep birden ayağa kalkarlardı

Beşik takımı odanın ortasına gelince Valide Sultan üzerine bir avuç altın atar onu diğerleri takip ederlerdi Orada bulunan ebe, dualar okuyarak çocuğu yeni gelen beşiğe koyar ve üç defa sallardı Sonra çocuğu beşikten çıkararak kucağa alırdı O zaman davetli kadınlar, getirmiş oldukları değerli taşları ve kumaşları beşiğin üzerine koyarlardı Bunların hepsi ebenin olurdu

Davetli kadınlar haremde üç gün misafir edilirler, cariyelerin de katılmasıyla çeşitli eğlenceler tertiplenir, hoşça vakitler geçirilirdi Ayrıca davetlilere padişah tarafından hediyeler gönderilmesi de usuldendi





Tarih ve Düşünce Dergisi'nden alınmıştır

Osmanlı Padişah Kızları – Sultanlar






Mihrimah Sultan, (1522–1578)
Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ın tek kızı ve 16 yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun yönetiminde önemli bir rol oynamış bir prenses sultan









Esmehan Sultan ya da Ismihan Sultan (ö 6 Ağustos 1585)
Osmanlı padişahı II Selim'in kızıydı Nurbanu Sultan ve IISelim'in kızıdır Kanuni onu Sokullu Mehmed Paşa'yla evlendirmiştir Sonradan Nişancı Feridun Paşa'yla ikinci bir evlilik yaptı Gülruh adında bir kızı, İbrahim Han adında bir oğlu vardı Kadırga sırtlarında kocası Sokollu için bir külliye yaptırmıştır 1585 yılında doğum yaparken öldü







Esma Sultan (d 14 Mart 1726 - ö 13 Ağustos 1788) Osmanlı padişahı III Ahmet'in kızıydı 1757 yılında Muhsinzade Mehmed Paşa'yla evlendi İstanbul'un Kadırga semtinde adını taşıyan bir namazgah ve çeşme bulunmaktadır








Hatice Sultan (d 15 Haziran 1766 - ö 17 Temmuz 1821)
Osmanlı padişahı III Mustafa'nın kızı, III Selim'in kızkardeşiydi Hatice Sultan 1766 yılında III Mustafa'nın eşlerinden biri olan Adilşah Kadın'dan dünyaya geldi III Selim'le babaları bir, anneleri ayrıdır 1787 yılında Hotin muhafızı Nakîb-zâde es-Seyyid Ahmed Paşa'yla evlendi








Esma Sultan(d 17 Temmuz 1778 - ö 9 Haziran 1848)
Osmanlı padişahı I Abdülhamit'in kızıydıEsma Sultan 1778 yılında doğdu Doğduğu zaman babası I Abdülhamit tahtta bulunuyordu Annesi ise I Abdülhamit'in eşlerinden biri olan dördüncü kadınefendi Ayşe Seniyeperver Sultan'dı Ayşe Seniyeperver Sultan 1 yıl sonra erkek kardeşi Mustafa'yı doğurdu Ancak I Abdülhamit 1789 yılında öldüğünde oğlu Mustafa henüz 10 yaşında olduğu için tahta Esma Sultan ile Mustafa'nın amca oğlu olan III Selim geçti










Âdile Sultan(1825-1898)
Türk Divan edebiyatı şairi Sultan II Mahmut'un kızı, Sultan Abdülmecit'in kız kardeşi









Esma Sultan (d 1873 - ö 1899)
Osmanlı padişahı Abdülaziz'in kızıydı










Hatice Hayriye Ayşe Dürrüşehvar Sultan (26 Ocak 1914- 7 Şubat 2006)
Son Osmanlı halifesi II Abdülmecit'in kızıydı