Prof. Dr. Sinsi
|
Bulgaristan Nasıl Gidilir Ne Yenir Ne İcilir
Bulgaristanın başladığı şehre, Şumene Hoşgeldiniz
Şumen, Bulgaristan'ın tarihine yakından şahit olmuş, Osmanlılar'la içiçe olan, Roma ve Bizans'ı çok iyi bilen, Traklar'ı ise hiç unutmamış bir şehir Şumen, farklı etnik ve kültürleri, değişik din ve dilleri bir bütün olarak bağrında saklayan Bulgaristan'ın 10 şehridir Bulgaristan'ın kurucusu Han Asparuh'un kılıcını yere saplayıp 'Burası Bulgaristan olacak' dediği topraklara, ülkemizin başladığı şehre, Şumen'e Hoşgeldiniz!
Temelleri 3 bin 200 sene önce atılan Şumen, başta Traklar olmak üzere Roma, Bizans, Türk ve Bulgar kültürüne ev sahipliği yapmıştır Hatta Bulgar devletinin ilk başkentleri bu şehrin il sınırları içinde olan Pliska ve Preslavdır M Ö 4 binyıla ait olduğu tahmin edilen meşhur 'Madara' tapınağı, UNESCO'nun koruması altında olan Bulgaristan'daki sekiz tarihi eserden biri konumunda![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif)
Şumen, diğer bir ifade ile İlklerin şehri
![](http://frmsinsi.net/images/frmsinsimages/23/03-11-2012T09-19-2921c4f6_frmsinsi.net_.jpg)
19 yüzyılda Bulgar Rönesansı'nın yaşandığı dönemde Şumen ilklerin şehri olarak tarihe geçiyor Kril alfabesinin mucitleri Kril ve Metodi kardeşler, ilk resmi kutlamaları 11 Mayıs 1813'te Şumen'de yaptı Şu anda aynı tarih Şumen Günü olarak kutlanmakta Kilise bünyesinde ilk Bulgar kız okulu (Kiliyno) 1828 yılında Şumen'de hizmet vermeye başlarken, 1856 yılında yine aynı şehirde modern ilimlerin okutulduğu ilk kız okulu ve ilk okuma evi açılıyor Şumen'deki diğer ilkler ise şöyle: 1846 yılında ilk amatör okul grupları, 1850'de ilk Bulgar senfoni orkestrası, 1853'te ilk tiyatro temsili Bulgaristan devletinin 1878 yılında yeniden inşa edilmesinden sonra Şumen, gerek coğrafi gerekse tarihi ve kültürel bakımdan önemini korudu Bulgaristan'ın 10 şehri Bulgaristan'ın 10 büyüklükteki şehri olan Şumen ili; Şumen, Novi Pazar, Venets, Hitrino, Kaolinovo, Nikola Kozlevo, Veliki Preslav, Smyadovo, Vırbitsa ve Kas***an olmak üzere 10 belediyeden oluşuyor Kuzeydoğu Bulgaristan'ın merkez bölümünde yer alan Şumen, Tuna yaylasının doğu kısmı ile Stara Planina'nın doğu kısmını oluşturuyor Bölge, yayla toprak örtüsüyle kaplı ve tarıma elverişli tüm koşulların bulunması açısından da değer kazanmakta İl sınırları içinde kara toprak örtüsünün hakim olması tarım için mükemmel şartlar oluşturmakta Ayrıca Şumen belediyesinde ülke genelinde tek olan at, manda, domuz ve kamış alanlarında araştırma ve üretim yapan enstitüler mevcut Kışların gayet soğuk, yazları ise sıcak geçen bölgede Bulgaristan'ın kuzey kısmına has iklim hakim Yağışlar devamlı olmayıp yaz aylarında azalır Doğal zenginlikler bakımından fakir olan Şumen'in tek maden ocağı Kaolinovo'daki kaolin maden ocağıdır Bu maden ise Novi Pazar, Kas***an ve Şumen'deki şişe, porselen ve fayans fabrikalarının başlıca hammaddesi 27 yerleşim yerinden oluşan Şumen Belediyesi'nin 2001 verilerine göre nüfusu 104 bin 002 kişi Bu verilere göre Şumen, Bulgaristan genelinde nüfusun 100 bini geçen 12 belediye arasında yer almakta Belediyedeki nüfusun 88 bin 966'ı Şumen'de, geriye kalan nüfus ise diğer 26 köyde ikamet etmekte Bulgar tarihinin başladığı topraklar![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif) ![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif) Bulgar tarihinin başladığı topraklarda tarih ruhunun canlı tutulabilmesi için bir çok müze yapılmış Bu sene 100 kuruluş yılını kutlayacak olan Şumen Tarih Müzesi, 29 Haziran 1904 yılında kurulmuştur Müzede bugün 150 binin üzerinde tarihi eser teşhir ve muhafaza edilmekte Ayrıca Şumen'de askeri kışla sınırları içinde isteyen herkesin ziyaret edebileceği askeri müze de mevcut Öte yandan şehirdeki müze evleri de görülmeye değer Şumen'deki müze evleri sunlar: "Panayot Volov" , Macar Milli kahramanı "Layoş Koşut" müze evi, "Dobri Voynikov" ve ünlü besteci ve müzisyen "Panço Vladigerov" müze evi Milli Tarih ve Arkeoloji Rezervatları ve ilk başkentler![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif) ![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif) Şumen'in en eski yerleşim yeri, 'Şumen Kalesi' diye bilinen alan Şumen merkezinden 3 km uzaklıkta batı istikametinde bir tepe Eski Şumen burasıdır Traklar'ın kurduğu bu kale Romalılar, Bizanslılar ve Bulgarlar tarafından yerleşim yeri olarak kullanılmış 1444 yılında Haçlı seferinde yıkılan kale terkedilmiş ve Osmanlılar zamanında Şumen şimdiki yerine inşa edilmiştir Milli Tarih ve Arkeoloji Rezervatı olarak faaliyet gösteren 'Şumen Kalesi' restore edilmiş ve şu anda açık müze olarak hizmet vermekte Bulgar Devleti'nin ilk başkenti Şumen ilinin sınırları içinde bulunan Pliska'dır Şehir, Bulgar devletinin kurulmasıyla 681 yılında başkent ilan edilmiş Han Asparuh'un kılıcını yere saplayıp "Burası Bulgaristan olacak" dediği yere kurulan Pliska, günümüzde Kas***an'ın beş kilometre kuzeyinde yer alıyor Devletimizin ilk başkenti 23 metrekare alana kurulmuş ve günümüzde Milli Tarih ve Arkeoloji Rezervati 'Pliska' adıyla hizmet veriyor Milli Tarih ve Arkeoloji Rezervatı Pliska'da 7–10 yüzyılları arası yaşam tarzı ve kültürü yansıtılmış
Tombul, Balkanların ikinci büyük camisi
Madara'da daha paleolit devrine ait kalıntılar keşfedilmiştir Madara köyü civarında yüksek kayalıkta yontulmuş ve kabartma taştan Şumen'in simgesi 'Madarski konnik' görülmekte Milli Tarih ve Arkeoloji Kültür Anıtı 'Madara' bünyesinde bulunan 'Madarski konnik' aynı zamanda Bulgaristan'ın ve bütün Avrupa'nın en kıymetli tarihi eserlerden biri durumunda Bulgar Devleti'nin ikinci başkenti Preslav da Şumen ili sınırları içinde yer alıyor Bulgar 'Altın Çağ'ının simgesi olan Preslav, Ortaçağ'ın erken dönemlerinde Çar Simeon (893–927) zamanında 893 yılında başkent ilan edildi Preslav 972 yılına kadar Bulgar Devleti'nin başkenti olarak kaldı Şu anda Milli Tarih ve Arkeoloji Kültür Anıtı olarak ilan edilen Preslav, Veliki Preslav kasabasının bir kaç km güneyinde bulunuyor Zengin tarihi kalıntılara sahip olan Preslav, 9 –11 yüzyıllara ait yazılı tarihi eserlerde mevcut Şumen'deki en görkemli anıt 'Bulgar Devleti Kurucuları' anıtıdır 30 kilometreden rahatlıkla görülebilen anıt, İlk Bulgar Devleti'nin kuruluşunun bin 300 yılı münasebetiyle inşa edilmiş 1981 yılında inşaatı tamamlanan anıta giden yolda, geçen her yılı simgeleyen birer basamak olmak üzere bin 300 basamak var Betonarmeden yapılan anıtta İlk Bulgar Devleti, Han Asparuh'tan Çar Simeon'a (681–927) kadarki zaman temsil edilmekte Şumen'de ayakta kalan tarihi Türk eserleri Şumen'de Osmanlılar'dan ayakta kalan en görkemli eser Tombul Camii'dir 1744 yılında Şerif Halil Paşa tarafından yaptırılan cami, görkemli yapısı, 40 m yükseklikteki tek şerefeli minaresiyle, yerli ve yabancı turistlerin dikkatini çekiyor Kubbesi 25 m yükseklikte olan caminin duvarları düz taştan işlenmiş, geometrik şekilde yontulmuş ve çeşitli bitki figürleriyle süslenmiş Bir külliye olan Tombul Camii'nin sol bölümünde medrese mevcut Medresenin ikinci katında ise zamanın en zengin kütüphanesi bulunmaktaydı Kütüphane, medresenin ikinci katında olup 5 bin cilt kitabı ihtiva etmekteydi Kütüphanede kitapların yanı sıra eşsiz belgeler, değerli bilgiler ve ünlü bilgin İdrisî'nin 'Cografya'sı yer alıyordu Bu eser şu anda, Sofya'da Milli Kütüphane'de bulunuyor Diğer eserler ise şu anda kütüphanede değil İbadete açık olan Tombul Camii her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor Şumen'de ayakta kalan diğer iki camii ise 17 yüzyılda inşa edilmiş Kılak Camii ve Kırım harbinden sonra Şumen'e yerleşen Tatarlar'ın kurduğu Tatar Camii'dir Bedesten, yine Osmanlılar'ca, 16 yüzyılda kurulmuş muazzam bir taş yapıt Eskiden tüccarlar mallarını burada sergiler ve satarlarmış Sonraları lokanta ve mağaza olarak kullanıldı Kurşunlu çeşme: 1774 yılında Hacı Agah Ahmet Paşa tarafından yaptırılmış Üzeri kurşun kaplamalı olması nedeniyle çeşmeye 'Kurşunlu çeşme' denilmiş Ancak, Osmanlılar'dan sonra çeşmenin kurşun çatısı çalınmış Çeşmenin ön kısmında Arapça bir yazı bulunuyor Çeşme şu anda faaliyette değil Saat kulesi: Tombul Camii'nin güney kısmında bir tepede yer alıyor Saat kulesi 1770 yılında Hacı Mehmet Duducuoğlu tarafından yapılmış Yıllarca hizmet veren saat kulesi şu anda çalışmıyor Diğer bir Osmanlı taş yapıtı da Askeri Hastane'dir Ayrıca şu anda İmam–Hatip Lisesi olarak kullanılan Medresettün Nüvvab da Şumen'de bulunuyor 1922 – 1923 ders yılında kurulan Nüvvab, 1947 yılına kadar ülkemizin değerli manevi şahsiyetlerini yetiştirdi 1947 yılında normal lise olan Nüvvab 1958 – 1959 ders yılından sonra kapatıldı 1989 yılında totaliter idarenin yıkılmasıyla 3 Ekim 1990'da yeniden hizmete açıldı Pehlivan yatağı olarak bilinen Deliorman bölgesinde yer alan Şumen ilinde, dünyaca ünlü pehlivanlar yetişmiştir Koca Yusuf ve Filiz Nurullah bunlardan sadece bir ikisi
Belediye Başkanı Zlatev: Şumen Avrupa ailesinin bir parçasıdır
Sayın Zlatev, Belediye Başkanı olarak Şumen hakkında neler söylemek istersiniz?
– Her şehrin bir şekli ve ruhu vardır Şumen'in şekli ve şemali tarihi geçmişinden, kültür mirasından, ekonomik ve etnik özellikleri sonucu şekillenmiştir Bu özellik ve atmosferiyle şehrimiz eşsizdir
Şumen Avrupa Birliği'ne nasıl hazırlanıyor?
– Biz Şumenliler her zaman şehrimizin bir Avrupa şehri olduğu şuuruyla yaşamışızdır Şumen her geçen gün gelişen, Bulgaristan'ın önde gelen şehirlerinden birisidir ve en güzelleri arasındadır 3 bin 200 yıl önce kurulan Şumen, doğal olarak ilk Bulgar Devleti'nin başkentlerinin coğrafi açıdan merkezi sayılır, ayrıca bizim topraklarımız içinde Madara da bulunmaktadır Daha 19 yüzyılda Bulgar Rönesansı'nın yaşandığı zamanlarda da şehrimiz en aktif rol almıştır İlklerin şehrin olan Şumen sanat, kültür ve eğitim alanında önde gelir Şumenliler olarak Avrupalı olduğumuzu söylerken yapılması gerekenleri şimdi de belirtiyoruz Şu anda Şumen, sağlık ve sosyal alanda, altyapı, ekoloji, istihdam ve kalkınma ve farklı etnik gruplara olan tutumuyla Avrupalı olduğunu göstermiştir Bu yıl Şumen'e doğalgaz sistemini kurmaya başladık ve ilk meyvelerini kış sezonunda göreceğiz Önümüzdeki bir kaç yıl içerisinde şehrimizde yaşayan vatandaşların yüzde 80'ni doğalgaz kullanabilecekken, diğer alanlarda bu rakam yüzde 100 olacak Böylelikle vatandaşlarımızın yaşam standardı yükselirken, üretilen ürünlerin maliyeti düşecek En kısa zamanda İSPA programı çerçevesinde 30 milyon leva değerinde su kanalizasyonunda yatırım yapacağız Bu proje çerçevesinde su kanalizasyon sistemi yenilenecek ve su arıtma tesisinde yapılan yatırım tamamlanacak Ayrıca 13 defa maliyeti azaltacak olan Şumen Belediyesi'ndeki 28 köyde özel tasarruflu sokak lambaları kurulacak Sağlık alanında Avrupalı yönetim tarzıyla da bazı problemleri çözdük Şumen ve Tırgovişte bölgesindeki vatandaşlara hizmet veren ve Prof Çernozenski gibi uzmanların takdirini toplayan Onkoloji dispanserine 3 milyon leva yatırım yaptık Ayrıca Sosyal ve Çalışma Bakanlığı'nın ve Dünya Bankası "Bulgaristan'daki çocukların hayat standartlarını yükseltme reformu" projesi kapsamında Şumen 10 pilot belediyeden biri İleride Topluma Destek Merkezi, Sokaktaki Çocuklarla Çalışma Merkezi ve 'Anne ve Çocuk' merkezi gibi yerler de annelere ve çocuklara alternatif hizmetler sunulacak Öte yandan işsizlik oranını azaltmak için çeşitli proje ve programlardan bir çok vatandaşımıza iş imkanı sağlayacağız Sadeca 'Sosyal yardımdan çalışmaya' programı çerçevesinde 600 kişiye iş sağlamış olacağız Şumen Belediyesi, çevre yönetimi ve vatandaşlara hizmet verme alanlarında İSO kalite belgesi alan ilk belediyedir Ayrıca en kısa zamanda çalışma ve sağlık alanlarında Avrupa kalite belgesini de almayı bekliyoruz Böylelikle ülkemizin olduğu gibi Şumen de büyük Avrupa ailesinin bir parçasıdır 2007 yılında ise bu söylediklerim teyit edilecektir![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif)
Şumen'in yakında herhangi bir Türk şehriyle kardeş şehir olma ihtimali var mı?
– Şumen'in yakında bir Türk şehriyle kardeş şehir olması iki ülke arasındaki olumlu sürecin devamı olur Şumen'deki en büyük yatırımlar Türk yatırımıdır, ayrıca kültür ve eğitim alanında mükemmel ilişkilerimiz var Öte yandan turizm alanında çok iyi ilişkiler kurulabilir Her türlü ilişki zenginliktir Bir sonraki adımımız herhangi bir Türk şehriyle kardeş şehir olmamız olacaktır Bu adım şimdiye kadar yapılanları daha da hızlandıracaktır![frmsinsi.com](images/smilies/frmsinsi.gif)
Şumen Valisi Çalıkova: Bulgaristanda yaşayan Türk azınlığı iki ülke arasında köprü vazifesi görebilir
Sayın Nora Çalıkova, son zamanlarda Şumen Türk işadamları tarafından ziyaret edildi Şişecam çapında bir yatırımın bu bölgede olma ihtimali var mı?
– Şumen bölgesinde çok şey yapılıyor Yeni yatırımların olması için Şumen milletvekilleri de yardımcı oluyor İşsizlikle ilgili belli başarılar elde edilmiş olsa da ülke geneline bakıldığında bu yeterli değil Bu yüzden bizim en öncelikli hedeflerimiz yeni yatırımların olmasıdır Şişecam yatırımı gerçekten çok büyük bir yatırım, böyle bir yatırım bizim için bir hedeftir Bu yönde başarıyla özelleştirilen 'Alkomet' örnektir Hedefimiz elde edilen başarıların halkın yaşam standardına yansımasını sağlamaktır Bahsettiğiniz çapta yatırım bölgemizde şu anda yok
Şumen bölgesinde işsizliğin yüksek olduğu bir gerçek Bu yönde ne tür planlar var ve bu problem nasıl çözülür?
– Hükümet politikasının gerçekleştirilmesinin ve Çalışma ve Sosyal Bakanlığı'nın programlarının hayata geçirilmesi sonucu bölgemizde işsizlik oranı yüzde 26'dan 20'ye düşmüştür 2003 ve 2004 yılı için istihdam programları çerçevesinde ortalama 100 proje gerçekleştirildi Bu projeler sayesinde ortalama 5 bin kişiye iş imkanı sağlandı Bu programlarla Şumen Valiliği işveren konumuna geldi Böylelikle valilik olarak 230 kişiye iş imkanı sağladık Ayrıca çeşitli sivil toplum kuruluşlarıyla da ortaklaşa çalışıyoruz Öte yandan Emniyet Müdürlüğü ile ortaklaşa küçük yerleşim yerlerinde polislere yardımcı olacak muhafızların görevlendirileceği bir program hazırlıyoruz Bir de bu yönde belediyelere yardımcı oluyoruz İşçilerin profesyonel alanda kendilerini geliştirmeleri için de yardımcı olmaya çalışıyoruz Bizim için önemli olan, hükümetin sosyal politikasını farklı projelere uygulamak ve geliştirmektir Altyapıya da çok önem veriyoruz, özellikle yollara Üçüncü sınıf yollara ise bir hayli önem veriyoruz, çünkü çok kötü durumdalar Avrupa'nın da önem verdiği çevreye, biz de valilik olarak bir hayli önem veriyoruz Kültürel tarihimiz de önem verdiğimiz alanlar arasında Bunlar da Madara ve Tombul Camii gibi bizim kültür mirasımızdır Edirne'ye gittiğimizde Selimiye Camii'ni gezme imkanım oldu Çok etkilendim ve beğendim Bende, Tombul camimizin de bu halde olması arzusu doğdu Bu yönde bazı girişimlerimiz var
Şumen, valilik olarak Edirne ile çok yakın ilişkide Bu ilişkiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
– Bu soru beni geçmiş güzel hatıralara götürdü Edirne Valisi'nin davetlisi olarak Edirne'de resim sergisi düzenlendi Görüşmemiz sonunda bir çok konuda hemfikir olduğumuzu gördük Şu anda gayet iyi olan ikili ilişkilerin devam etmesi gerekir ve bu yönde farklı etkinlikler düzenlenebilir Bu çevrede kültür alanında çok güzel şeyler olmakta Öte yandan Edirne'de tamir edilen kilise için Şumen'de yardım toplandı Ziyaretim esnasında ilk izlenimlerin Türk devletinin sanat alanında vatandaşa vermiş olduğu destek ve kültürlerini korumak için sarfettikleri çaba oldu
Şumen bölgesinde Türkler yoğun olarak yaşamakta Bulgaristan ile Türkiye ilişkilerinde Türk halkı nasıl faydalı olabilir?
– Bildiğiniz gibi Şumen ve Tekirdağ'ın valilik nezdinde kardeş şehir olması için Türkiye'nin Burgas Başkonsolosluğu'yla görüşmelerimiz oldu Bunun her alanda faydası olacak Kardeş şehir projesi gerçekleşirse ilk kardeş şehir olacak Şumen bölgesindeki bütün belediyelerin faydalanması için bunun böyle olmasını arzu ediyorum ve bir an önce gerçekleşmesini bekliyorum Bulgaristan'da yaşayan Türk azınlığı iki ülke arasında köprü vazifesi görebilir
|