Memduh Şevket Esendal

90burcu · 01-31-2007

Türk roman ve hikaye yazarı Çorlu'da doğdu Belirli bir öğrenim göremedi, kendi kendini yetiştirdi İttihat ve Terakki Cemiyeti müfettişliğinde, Azerbaycan Elçiliği'nde bulundu, öğretmenlik ve gazetecilik yaptı Cumhuriyetin ilanından sonra İran, Afganistan elçiliklerinde bulundu Milletvekili olarak Büyük Millet Meclisi'ne katıldı Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği yaptı
1925 yılında Meslek Dergisi'ndeki hikayeleri ile edebiyat yaşamına katıldı Ancak bu tarihten sonra edebiyat çalışmalarına uzun bir ara vererek 1946'dan sonra sanat ve edebiyat dergilerindeki edebi yazıları ve yayımladığı hikayelerle isim yaptı
Günlük yaşamdan aldığı konuları gerçekten birisi ile sohbet eder gibi sade bir hava içinde, benzetmelere gitmeden büyük bir sadelikle yazdı Hikayelerindeki kişileri derin bir gözlem gücüyle, yalın bir anlatımla inceledi Tüm ruhsal durumlarını başarılı bir biçimde yansıttı

Eserleri :

Ayaşlı ve Kiracıları (roman), Temiz Sevgiler, Ev Ona Yakıştı (hikayeleri)

**Şengül Şirin** · 04-02-2011

Mustafa Memduh Şevket Esendal Doğumu: 29 Mart 1883, Çorlu – Ölümü: 16 Mayıs 1952, Ankara, Türk yazar, diplomat ve siyasetçi

Tahran, Bakü ve Kabil’de büyükelçilik, T

B

M

M’de dört dönem milletvekilliği, 1941-1945 yılları ararasında CHP Genel Sekreterliği yapmış olan diplomat ve siyasetçi Esendal aynı zamanda tanınmış bir edebiyatçıdır

Yaşamının yalnızca dokuz yılında (1923-1926, 1946-1952) ciddi biçimde edebiyatla uğraşmasına rağmen Türk öykücülüğünün önemli bir ismi oldu

Durum hikâyeciliğinin Türk edebiyatındaki temsilcisidir

En çok bilinen eseri 1934 yılında yayımlanan Ayaşlı ve Kiracıları adlı romanıdır

Hayatı
Çocukluk ve gençliği

Rumeli göçmenlerinden bir çiftçinin oğlu olarak, 29 Mart 1883 günü çorlu’da doğdu

Savaş koşulları nedeniyle eğitimini tamamlayamadı ve Edirne Rüştiyesi’ni (bugünkü Edirne Lisesi) terk etmek zorunda kaldı

Çocukluğunda doktor olmak isteyen Esendal, 1900′de gümrük memuru olarak hayata atıldı;1907′de babasının ölümü üzerine ailesinin geçim yükünü üstlenmek zorunda kaldı

Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine aile İstanbul’a göçtü, savaştan sonra yeniden Çorlu’ya döndü

İttihat ve Terakki yılları

Memduh Şevket, 1906`da o zamanlar gizli bir dernek olan İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye olmuştu; 1908′de parti tarafından İstanbul Teftiş Kurulu’na çağrılınca müfettiş olarak Anadolu ve Rumeli’yi yakından görüp tanımak fırsatını buldu

İttihat ve Terakki içinde ticaret sermayesine karşı küçük esnaf ve küçük girişimcilerin çıkarlarının savunulmasını isteyen “Kara Kemal” kanadından yana tavır aldı

İlk öykülerini bu yıllarda çeşitli dergi ve gazetelerde M

S

E

, Mustafa Yalınkat, M

Oğulcuk, İstemenoğlu gibi takma adlarla yayımladı

Mütareke yıllarında hakkında tutuklama kararı çıkması nedeniyle İtalya’ya kaçan Memduh Şevket Bey, İzmir’in işgali’nden sonra yurda döndü ve Anadolu’ya geçerek milli mücadeleye katıldı

Bakü Elçiliği

1920`de TBMM hükûmetinin ilk orta elçisi olarak Azerbaycan’a gönderildi; Azerbaycan’da bulunduğu süre içinde duyduğu şiirleri unutulmaması için bir defterde topladı

1924 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Ruslar tarafından lağvedilmesi üzerine yurda döndü

Meslek Gazetesi

Azerbaycan’dan döndükten sonra bir süre Galatasaray ve Kabataş liselerinde tarih, coğrafya öğretmenliği yaparak geçimini sağladı

1925 yılında iktidarın hoş karşılamadığı haftalık siyasi Meslek Gazetesi ‘ni çıkardı

Milletvekillerini illerin değil, eski loncaların bir devamı olarak kurulacak olan Esnaf Odaları’nın seçmesi gerektiğini düşünüyordu

Aynı görüşteki eski arkadaşlarıyla (Kara Kemal, Nail Bey, Muhittin Birgen, Sadık Vicdani) çıkardığı gazetede bu düşünceyi savundu

1925 yılında yazarlığının da en verimli dönemini geçirmekte olan Esendal, o zamana kadar yazdığı ve yenilerini eklediği 35 öykü yayımladı

38 bölüm tefrika edildikten sonra yarım kalan Miras adlı romanını Meslek Gazetesi’nde tefrika edilmişti

Tahran Elçiliği

İzmir Suikasti’nin ardından yaşanan muhalifleri “tasfiye” hareketi sırasında bu işten zarar görmemesi için elçilik göreviyle Tahran’a gönderildi

1926-1930 yılları arasında Tahran elçiliğini sürdürdü

“Tahran anıları ve Düşsel Yazılar” adlı kitabında hem o dönem yazdığı kurgusal yazıları hem de anılarını derledi

1930′da Elazığ milletvekili seçilerek yurda döndü

Kabil Elçiliği

Milletvekilliği görevi devam etmekte iken memur-milletvekili olarak Kabil’de görevlendirildi

1932-1938 yılları arasında Kabil büyükelçisi olarak hizmet verdi

Farsça, Fransızca ve Rusça öğrendi

Milletvekilliği

Esendal, 1947 yılında Bilecik milletvekili olarak T

B

M

’e geri döndü

Bir yıl sonra CHP Genel Sekreteri seçildi

Bu görevi sırasında partinin gençleşmesine, 35′ler Hareketi’nin gelişmesine destek oldu, 1945′te kendi isteğiyle görevinden ayrıldı

1946′da yeniden Bilecek milletvekili seçildi

Son yılları

Son yıllarını öykülerini yazmak, yapıtlarını derleyip kitaplaştırmakla geçiren Esendal, 1946 yılında on yedi öykü yazmıştır

1952′ye kadar çeşitli dergilerde yayımlanan öyküleriyle ününü genişletti

Yazarın Ayaşlı ve Kiracıları adlı eseri 1946 CHP Roman Yarışması’nda ödül kazanmıştır

Eser, cumhuriyetin ilk yıllarındaki Ankara’dan bir kesit sunmaktadır

16 Mayıs 1952′de hayatını kaybetti

Yazarlığı
Üslubu

Esendal’ın edebiyatımıza getirdiği en önemli yenilik, ele aldığı konuları büyük bir sadelikle işlemesidir

Bu konular, yine sıradan insanların yaşamları etrafında gezinir

Öykücülüğe başladığı ilk yıllarda, dilde sadeleşmenin öncüsü olan Ömer Seyfettin’in izinden giden Esendal, ustalık dönemine eriştiğinde, hem Ömer Seyfettin’den, hem de kendi çağdaşlarından daha sade ve düzgün bir dille yazmıştır

Uslübunda Çehov’un etkileri açıkça görülür

Hatta, bazı öyküleri, Çehov’dan yapılmış uyarlamalardır

Ancak bu etki, yazım tarzı, dildeki sadelik, kişilerin seçilişi ile sınırlı kalır

Esendal, Çehov’un karamsar bakışını tekrarlamaz

Kendi deyişiyle; insanlara yaşamak için ümit, kuvvet ve neşe veren yazılardan hoşlanır, insanları yoğunmuş mutfak paçavrasına çeviren ve yeise düşüren yazılardan hoşlanmaz

Eserleri

Anlaşılmamış Bir Nokta
Güzel Bir Ölüm
Bir Haydut Kuş
Şu Soyadı Konusu
Küp Kırığı Pabuç Eskisi
Geçmiş Günler
Yol Arkadaşları
Doktor Savdur
Gezide
Bir Kucak Çiçek
Kedi
Aptal Memiş
Terbiyesi En Güç Hayvan
Hatice
İşin Dibi Bozulmuş
Hırsız-Polis
Tutkunluk
Adım
Bana Kaçık Derler
Santa Kastello
Nazırın Odacısı
Gece Kuşu
Buğday Almağa Köye Gitmiştik
Konuşma, Turan Hanım
Ayaşlı ve Kiracıları

Öyküleri

Bir Kucak Çiçek
Bizim Nesibe
Gödeli Mehmet
Güllüce Bağları Yolunda
Hava Parası
İhtiyar Çilingir
Kelepir
Mendil Altında
Otlakçı
Sahan Külbastısı
Veysel Çavuş
Gönül Kaçanı Kovalar
Hatıra
Tahran Anıları ve Düşsel Yazılar
Mektup
Kızıma Mektuplar
Oğullarıma Mektuplar
İkisinin arasında
Korku
Gençlik
Uğursuzluk
Ölü

Romanları

Ayaşlı Kiracıları
Miras
Vassaf bey

Memduh Şevket Esendal

Memduh Şevket Esendal

Cevap : Memduh Şevket Esendal

Cevap : Memduh Şevket Esendal

01-31-2007	#1
90burcu	Memduh Şevket Esendal Türk roman ve hikaye yazarı Çorlu'da doğdu Belirli bir öğrenim göremedi, kendi kendini yetiştirdi İttihat ve Terakki Cemiyeti müfettişliğinde, Azerbaycan Elçiliği'nde bulundu, öğretmenlik ve gazetecilik yaptı Cumhuriyetin ilanından sonra İran, Afganistan elçiliklerinde bulundu Milletvekili olarak Büyük Millet Meclisi'ne katıldı Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği yaptı 1925 yılında Meslek Dergisi'ndeki hikayeleri ile edebiyat yaşamına katıldı Ancak bu tarihten sonra edebiyat çalışmalarına uzun bir ara vererek 1946'dan sonra sanat ve edebiyat dergilerindeki edebi yazıları ve yayımladığı hikayelerle isim yaptı Günlük yaşamdan aldığı konuları gerçekten birisi ile sohbet eder gibi sade bir hava içinde, benzetmelere gitmeden büyük bir sadelikle yazdı Hikayelerindeki kişileri derin bir gözlem gücüyle, yalın bir anlatımla inceledi Tüm ruhsal durumlarını başarılı bir biçimde yansıttı Eserleri : Ayaşlı ve Kiracıları (roman), Temiz Sevgiler, Ev Ona Yakıştı (hikayeleri)

04-02-2011	#2
Şengül Şirin	Cevap : Memduh Şevket Esendal Mustafa Memduh Şevket Esendal Doğumu: 29 Mart 1883, Çorlu – Ölümü: 16 Mayıs 1952, Ankara, Türk yazar, diplomat ve siyasetçi Tahran, Bakü ve Kabil’de büyükelçilik, TBMM’de dört dönem milletvekilliği, 1941-1945 yılları ararasında CHP Genel Sekreterliği yapmış olan diplomat ve siyasetçi Esendal aynı zamanda tanınmış bir edebiyatçıdır Yaşamının yalnızca dokuz yılında (1923-1926, 1946-1952) ciddi biçimde edebiyatla uğraşmasına rağmen Türk öykücülüğünün önemli bir ismi oldu Durum hikâyeciliğinin Türk edebiyatındaki temsilcisidir En çok bilinen eseri 1934 yılında yayımlanan Ayaşlı ve Kiracıları adlı romanıdır Hayatı Çocukluk ve gençliği Rumeli göçmenlerinden bir çiftçinin oğlu olarak, 29 Mart 1883 günü çorlu’da doğdu Savaş koşulları nedeniyle eğitimini tamamlayamadı ve Edirne Rüştiyesi’ni (bugünkü Edirne Lisesi) terk etmek zorunda kaldı Çocukluğunda doktor olmak isteyen Esendal, 1900′de gümrük memuru olarak hayata atıldı;1907′de babasının ölümü üzerine ailesinin geçim yükünü üstlenmek zorunda kaldı Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine aile İstanbul’a göçtü, savaştan sonra yeniden Çorlu’ya döndü İttihat ve Terakki yılları Memduh Şevket, 1906`da o zamanlar gizli bir dernek olan İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye olmuştu; 1908′de parti tarafından İstanbul Teftiş Kurulu’na çağrılınca müfettiş olarak Anadolu ve Rumeli’yi yakından görüp tanımak fırsatını buldu İttihat ve Terakki içinde ticaret sermayesine karşı küçük esnaf ve küçük girişimcilerin çıkarlarının savunulmasını isteyen “Kara Kemal” kanadından yana tavır aldı İlk öykülerini bu yıllarda çeşitli dergi ve gazetelerde MSE, Mustafa Yalınkat, M Oğulcuk, İstemenoğlu gibi takma adlarla yayımladı Mütareke yıllarında hakkında tutuklama kararı çıkması nedeniyle İtalya’ya kaçan Memduh Şevket Bey, İzmir’in işgali’nden sonra yurda döndü ve Anadolu’ya geçerek milli mücadeleye katıldı Bakü Elçiliği 1920`de TBMM hükûmetinin ilk orta elçisi olarak Azerbaycan’a gönderildi; Azerbaycan’da bulunduğu süre içinde duyduğu şiirleri unutulmaması için bir defterde topladı 1924 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Ruslar tarafından lağvedilmesi üzerine yurda döndü Meslek Gazetesi Azerbaycan’dan döndükten sonra bir süre Galatasaray ve Kabataş liselerinde tarih, coğrafya öğretmenliği yaparak geçimini sağladı 1925 yılında iktidarın hoş karşılamadığı haftalık siyasi Meslek Gazetesi ‘ni çıkardı Milletvekillerini illerin değil, eski loncaların bir devamı olarak kurulacak olan Esnaf Odaları’nın seçmesi gerektiğini düşünüyordu Aynı görüşteki eski arkadaşlarıyla (Kara Kemal, Nail Bey, Muhittin Birgen, Sadık Vicdani) çıkardığı gazetede bu düşünceyi savundu 1925 yılında yazarlığının da en verimli dönemini geçirmekte olan Esendal, o zamana kadar yazdığı ve yenilerini eklediği 35 öykü yayımladı 38 bölüm tefrika edildikten sonra yarım kalan Miras adlı romanını Meslek Gazetesi’nde tefrika edilmişti Tahran Elçiliği İzmir Suikasti’nin ardından yaşanan muhalifleri “tasfiye” hareketi sırasında bu işten zarar görmemesi için elçilik göreviyle Tahran’a gönderildi 1926-1930 yılları arasında Tahran elçiliğini sürdürdü “Tahran anıları ve Düşsel Yazılar” adlı kitabında hem o dönem yazdığı kurgusal yazıları hem de anılarını derledi 1930′da Elazığ milletvekili seçilerek yurda döndü Kabil Elçiliği Milletvekilliği görevi devam etmekte iken memur-milletvekili olarak Kabil’de görevlendirildi 1932-1938 yılları arasında Kabil büyükelçisi olarak hizmet verdi Farsça, Fransızca ve Rusça öğrendi Milletvekilliği Esendal, 1947 yılında Bilecik milletvekili olarak TBMM’e geri döndü Bir yıl sonra CHP Genel Sekreteri seçildi Bu görevi sırasında partinin gençleşmesine, 35′ler Hareketi’nin gelişmesine destek oldu, 1945′te kendi isteğiyle görevinden ayrıldı 1946′da yeniden Bilecek milletvekili seçildi Son yılları Son yıllarını öykülerini yazmak, yapıtlarını derleyip kitaplaştırmakla geçiren Esendal, 1946 yılında on yedi öykü yazmıştır 1952′ye kadar çeşitli dergilerde yayımlanan öyküleriyle ününü genişletti Yazarın Ayaşlı ve Kiracıları adlı eseri 1946 CHP Roman Yarışması’nda ödül kazanmıştır Eser, cumhuriyetin ilk yıllarındaki Ankara’dan bir kesit sunmaktadır 16 Mayıs 1952′de hayatını kaybetti Yazarlığı Üslubu Esendal’ın edebiyatımıza getirdiği en önemli yenilik, ele aldığı konuları büyük bir sadelikle işlemesidir Bu konular, yine sıradan insanların yaşamları etrafında gezinir Öykücülüğe başladığı ilk yıllarda, dilde sadeleşmenin öncüsü olan Ömer Seyfettin’in izinden giden Esendal, ustalık dönemine eriştiğinde, hem Ömer Seyfettin’den, hem de kendi çağdaşlarından daha sade ve düzgün bir dille yazmıştır Uslübunda Çehov’un etkileri açıkça görülür Hatta, bazı öyküleri, Çehov’dan yapılmış uyarlamalardır Ancak bu etki, yazım tarzı, dildeki sadelik, kişilerin seçilişi ile sınırlı kalır Esendal, Çehov’un karamsar bakışını tekrarlamaz Kendi deyişiyle; insanlara yaşamak için ümit, kuvvet ve neşe veren yazılardan hoşlanır, insanları yoğunmuş mutfak paçavrasına çeviren ve yeise düşüren yazılardan hoşlanmaz Eserleri Anlaşılmamış Bir Nokta Güzel Bir Ölüm Bir Haydut Kuş Şu Soyadı Konusu Küp Kırığı Pabuç Eskisi Geçmiş Günler Yol Arkadaşları Doktor Savdur Gezide Bir Kucak Çiçek Kedi Aptal Memiş Terbiyesi En Güç Hayvan Hatice İşin Dibi Bozulmuş Hırsız-Polis Tutkunluk Adım Bana Kaçık Derler Santa Kastello Nazırın Odacısı Gece Kuşu Buğday Almağa Köye Gitmiştik Konuşma, Turan Hanım Ayaşlı ve Kiracıları Öyküleri Bir Kucak Çiçek Bizim Nesibe Gödeli Mehmet Güllüce Bağları Yolunda Hava Parası İhtiyar Çilingir Kelepir Mendil Altında Otlakçı Sahan Külbastısı Veysel Çavuş Gönül Kaçanı Kovalar Hatıra Tahran Anıları ve Düşsel Yazılar Mektup Kızıma Mektuplar Oğullarıma Mektuplar İkisinin arasında Korku Gençlik Uğursuzluk Ölü Romanları Ayaşlı Kiracıları Miras Vassaf bey __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır